Auschwitz-Birkenau, Polen

De bescheiden regionale hoofdstad Oświęcim was het toneel van een van de meest ontegenzeggelijk gruwelijke tragedies van de mensheid: de systematische moord op minstens 1,1 miljoen mensen. Ongeveer 90 procent van hen waren Joden, die gedwongen per trein uit bijna alle Europese landen arriveerden. Van 1941 tot 1945 was Oświęcim de thuisbasis van Auschwitz, het grootste en beruchtste concentratiekamp van de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het merendeel van de mensen werd in gaskamers vermoord met het dodelijke Zyklon B. Anderen lieten het leven door uithongering, dwangarbeid, ziektes, executies of zogenaamde medische experimenten. Op een gegeven moment zaten zelfs 150.000 mensen tegelijkertijd vast in deze mensonterende gevangenis.

Auschwitz als complex bestaat nog steeds: de barakken, de kantoren van de SS-officieren, de gevangenis, de administratieve gebouwen, de medische ruimte en zelfs de gaskamers zijn er nog. Auschwitz is vandaag de dag een aangrijpend monument om de slachtoffers van de holocaust te herdenken. Je kunt het concentratiekamp bezoeken, maar het is nog altijd gruwelijk om te zien en voor kinderen onder de 14 jaar eigenlijk niet geschikt. Veel bezoekers laten bloemen en berichtjes achter, om de geschiedenis niet te vergeten. Het kamp dient als spiegel van de menselijke ziel en als herinnering voor de mensheid om diep in zichzelf te kijken: laat dit nooit, maar dan ook nooit meer gebeuren.

Het hele complex bestaat eigenlijk uit drie concentratiekampen: Auschwitz I (het administratieve centrum), het vernietigingskamp Auschwitz II (dat ook bekendstaat als Birkenau) en het werkkamp Auschwitz III (Monowitz). In Auschwitz I is een permanente tentoonstelling over het leven in de kampen, met onder meer documenten, foto’s, kledingstukken van de gevangenen, stapelbedden en andere meubels uit de barakken en in beslag genomen spullen van de Joodse gedeporteerden. Het werkkamp Monowitz is niet te bezoeken.

Tips voor het bezoeken van Auschwitz

Ondanks het huiveringwekkende verleden is Auschwitz een veel bezochte bezienswaardigheid in het zuiden van Polen. Veel mensen willen toch met eigen ogen zien wat voor angstaanjagende praktijken de nazi’s uitvoerden, om het concentratiekamp vervolgens met indrukken voor het leven weer te verlaten.

Auschwitz is gemakkelijk te bezoeken met een dagtrip vanuit Krakau. Oświęcim ligt ongeveer 64 kilometer ten westen van Krakau. Reken er wel op dat je de hele dag kwijt bent, je kunt het niet makkelijk combineren met andere bezienswaardigheden. De eenvoudigste manier om Auschwitz te bezoeken is om een dagtrip te boeken waarbij vervoer en gids zijn inbegrepen. ► Boek hier een tour naar Auschwitz vanuit Krakau

Je kunt het voormalige concentratiekamp ook op eigen gelegenheid bezoeken vanuit Krakau door gebruik te maken van het openbaar vervoer. Het geeft je meer tijd om rustig rond te wandelen en de heftige indrukken op je in te laten werken. Reken voor anderhalf uur in Auschwitz I en anderhalf uur in Auschwitz II. De afstand tussen de twee kampen is 3 kilometer. Je kunt wandelen, maar er rijdt ook een gratis shuttlebus tussen beide kampen.

Reizen met de bus vanuit Krakau is het gemakkelijkst. De bus vertrekt vanaf het centrale busstation aan ul. Bosacka 18 en stopt bij de bushalte voor de hoofdentree van het Auschwitz Museum. De busrit duurt ongeveer anderhalf uur. Een van de busmaatschappijen is Lajkonik: www.lajkonikbus.pl. Vanaf het busstation in Krakau rijden ook minibussen naar Oświęcim.

Je kunt eveneens de trein nemen naar Oświęcim, maar dan je moet nog wel 2 kilometer lopen van het treinstation naar het museum. De stoptrein doet er één uur en 45 minuten over. In  Oświęcim zijn trouwens ook een paar hotels, mocht je meerdere dagen in Auschwitz willen spenderen of laat op de dag arriveren.

Auschwitz is gratis te bezoeken, maar voor een rondleiding met een gids moet je wel betalen. Voor individuele reizigers is het verstandig te reserveren, met name in de zomermaanden. Door de grote vraag naar gidsen moet dat minimaal een maand van tevoren. Dat kan via de website van het Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum: www.auschwitz.org

Lees hieronder verder voor tips over andere steden en bezienswaardigheden in Polen:

Voor het laatst bijgewerkt op 26 september 2016. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over het bezoeken van Auschwitz in Polen, dan kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © depositphotos.com/phil_bird; Pixabay.