Bezienswaardigheden en musea in Moskou, Rusland

Enkel een stedentrip is te kort om de belangrijkste musea en bezienswaardigheden in Moskou te bezoeken. De hoofdstad van Rusland heeft alleen al meer dan 450 musea, waarbij er naar ieders smaak wel iets tussen zit. Moskou heeft musea op het gebied van geschiedenis, kunst, literatuur, muziek en wetenschap, maar ook musea die bijvoorbeeld gewijd zijn aan katten of Kalasjnikovs.

De wapenkamer van het Kremlin werd een museum in 1806 en is daarmee het oudste museum in de Russische hoofdstad. In de negentiende eeuw kwamen er veel musea bij, waarvan enkele met hun imposante kunstcollectie een wereldwijde faam opbouwden. Zelfs tijdens het Sovjet-regime werd er regelmatig een nieuw museum geopend. Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie kwamen er vooral veel particuliere musea bij.

De musea in Moskou trekken ruim 5 miljoen bezoekers per jaar. De Russische hoofdstad beschouwt zichzelf dan ook als een van de museumhoofdsteden in de wereld. De Moscow Museum Night is een van de evenementen waarmee Moskou zichzelf op de kaart wil zetten. Op deze dag zijn de meeste musea gratis toegankelijk van 18.00 uur tot middernacht of soms nog later. De deelnemende instellingen organiseren allerlei activiteiten en rondleidingen voor bezoekers en ook buiten op straat worden shows en concerten georganiseerd.

De gemeentelijke musea in Moskou zijn meestal gratis op de derde zondag van de maand, en zijn op donderdagavond open tot 21.00 uur. Groepen en families kunnen vaak korting krijgen op de toegangsprijs. De laatste jaren werken musea er hard aan om hun instellingen toegankelijk te maken voor rolstoelgebruikers en minder validen.

Andere bezienswaardigheden en musea in Moskou

Rode Plein

Een bezoek aan het Rode Plein is een must als je Moskou bezoekt. Het is een enorm rechthoekig plein van 400 bij 150 meter dat aan het begin van de 15e eeuw is aangelegd in opdracht van de Moskouse grootvorst Ivan de Grote. De naam ‘rood’ heeft niets te maken met het communisme, zoals veel mensen denken. Het plein heet in het Russisch Krasnaya Ploschad, dat afgeleid is van het woord krasnaya. In het oud-Russisch betekent dat ‘mooi’, maar later kreeg het ook ‘rood’ als betekenis.

Het Rode Plein in het hart van Moskou is in de loop der eeuwen het toneel geweest van markten, manifestaties en evenementen. Tijdens het bewind van Ivan de Verschrikkelijke en tsaar Peter de Grote vonden hier publiekelijke executies plaats, terwijl het plein in de 20e eeuw het decor vormde voor grootschalige militaire parades. In 1987 domineerde het Rode Plein de headlines door de onverschrokken poging van de West-Duitser Mathias Rust om er met een sportvliegtuigje te landen.

Tegenwoordig vinden rockconcerten, festivals en vuurwerkshows plaats op het Rode Plein, dat een goed startpunt is om de bezienswaardigheden van Moskou te verkennen. Op en rond het plein vind je het Mausoleum van Lenin, het Kremlin, het GUM warenhuis, het State History Museum en de iconische Basiliuskathedraal, een van de bekendste symbolen van Moskou.

Basiliuskathedraal

Wie een beeld oproept van Moskou komt meteen uit bij de Basiliuskathedraal. De schitterende en kleurige kathedraal met zijn torentjes en uivormige koepeltjes is al eeuwenlang de blikvanger op het Rode Plein en het belangrijkste symbool van de Russische hoofdstad. De Basiliuskathedraal figureert tijdens de jaarwisseling altijd prominent in de tv-journaals bij het rondje vuurwerkshows in de hoofdsteden van de wereld.

De kathedraal werd tussen 1555 en 1561 gebouwd in opdracht van Ivan de Verschrikkelijke om zijn overwinning op de Tartaren bij Kazan te vieren. Het gebouw bestaat uit een hoofdkerk dat is omringd door acht kleinere kapelletjes. Het is onbekend wie de architect precies is: het zouden twee Russen kunnen zijn, maar ook een Italiaan. Het gebedshuis heet officieel Kathedraal van de Voorbede van de Moeder Gods, maar staat in de volksmond gewoon bekend als de Basiliuskathedraal.

Na de Russische revolutie wilde Stalin de kathedraal slopen, maar de restauratie-architect wist de dictator daarvan te weerhouden. Die architect moest zijn brutaliteit wel bekopen met 5 jaar gevangenschap in een Siberisch strafkamp. Het is sinds 1928 een museum, maar na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie worden er ook weer kerkdiensten gehouden. De Basiliuskathedraal staat sinds 1990 op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Je kunt de kathedraal de meeste dagen van het jaar bezoeken en logischerwijs is het ook een van de meest gefotografeerde bezienswaardigheden in Moskou. Adres: Red Square, Moskou, Rusland, 109012. Website: www.saintbasil.ru

Mausoleum van Lenin

Het Mausoleum van Lenin op het Rode Plein is al sinds jaar en dag een van de populairste bezienswaardigheden in Moskou. Elke dag staan mensen in de rij om het gebalsemde lichaam te zien van de legendarische Vladimir Lenin (1870-1924), de man die de revolutie ontketende en aan de wieg stond van de communistische Sovjet-Unie. Na zijn dood smeekte zijn vrouw Nadezjda dat Lenin geen pompeus eerbetoon zou krijgen en zelf wilde de revolutionair het al helemaal niet, maar de communistische partij besliste anders.

Lenin ligt in een kubusvormige kamer, gekleed in donker kostuum onder een sarcofaag van kogelvrij glas. Het lichaam van Lenin lijkt opvallend klein (1,65 meter) voor iemand van zo’n grote historische betekenis, en ziet er meer uit als een wassen beeld uit Madame Tussauds dan een goed geconserveerd lijk. Het onderhoud van het lichaam kost jaarlijks zo’n € 177.000. Veel tijd om details te bekijken heb je niet, want bewakers manen bezoekers flink door te lopen. Adres: Red Square, Moskou, Rusland, 109012. Geen officiële website.

Poesjkinmuseum

Voor een uitmuntende collectie Europese meesterwerken moet je een bezoek brengen aan het Poesjkinmuseum (Pushkin State Museum of Fine Arts), een van de meest toonaangevende musea van Moskou. Het museum heeft na de Hermitage in Sint Petersburg de meeste Europese kunstwerken in bezit van alle musea in Rusland, en het gaat niet om de minste namen. Het Poesjkinmuseum heeft onder meer een uitgebreide verzameling Hollandse meesters uit de Gouden Eeuw, met werken van beroemde kunstenaars als Rembrandt, Jan Steen, Albert Cuyp en Govert Flinck.

Beroemd is het schilderij ‘Portret van een oude vrouw’, dat Rembrandt in 1654 schilderde. Ook heeft het museum een van de beste impressionistische en post-impressionistische collecties buiten Frankrijk, met schilderijen van Vincent van Gogh, Pablo Picasso, Claude Monet, Henri Matisse, Paul Gauguin en Paul Cézanne. De meeste topwerken waren ooit privébezit van twee Russische zakenlieden, die ze aan de Russische staat moesten afstaan na de revolutie in 1917. Adres: Ulitsa Volkhonka, 12, Moskou, Rusland, 119019. Website: www.pushkinmuseum.art

GUM Department Store

GUM is het beroemdste warenhuis van Moskou, met een tumultueuze geschiedenis. Het enorme warenhuis GUM (Gosudarstvenny Universalny Magazin) opende in 1893 aan het Rode Plein en had in de begintijd zelfs meer dan duizend winkeltjes. Na de Russische revolutie besloot Stalin er in de jaren ’20 zijn kantoor van te maken, maar sinds de jaren ’50 doet het weer dienst als warenhuis.

Het is nu eigenlijk een luxe winkelcentrum, met boetiekjes van dure merken als Dior, Prada en Louis Vuitton. Ook vind je er elegante restaurants, vestigingen van internationale winkelketens en een supermarkt in Sovjet-stijl. Het iconische gebouw met drie verdiepingen en glazen dak is het ontdekken waard, ook als je niet zo van shoppen houdt. Adres: Red Square, 3, Moskou, Rusland, 109012. Website: www.gumrussia.com

Gorkipark

Om even te ontsnappen aan de drukte kun je een bezoek brengen aan het Gorkipark, het belangrijkste park in het centrum van Moskou. Het park aan de rechteroever van de Moskva-rivier is geopend in 1928 en vernoemd naar de Russische schrijver Maxim Gorki (1868-1936). In het park met de tuinen, vijvers en fonteinen kun je relaxen, wandelen, fietsen, joggen, skaten en picknicken. Je kunt deelnemen aan gratis dans- of yogalessen in de open lucht en er worden regelmatig festivals georganiseerd.

Het Gorkipark heeft ook talloze attracties, waaronder speeltuinen voor kinderen en een mini-zoo. Kunstliefhebbers kunnen binnenwandelen bij het Garage Museum of Contemporary Art. In de zomer zijn er stranden met ligbedden en voorstellingen in openluchtbioscopen, terwijl het Gorkipark in de winter de thuisbasis is van een van de grootste ijsbanen in de stad. Voor eten en drinken zijn er talloze cafés en snackbars en wifi is overal gratis beschikbaar. Adres: Krymsky Val, 9, Moscow, Rusland, 119049. Website: www.park-gorkogo.com

Nationaal Historisch Museum

In een opvallend rood gebouw met witte torentjes aan het Rode Plein vind je het Nationaal Historisch Museum (State History Museum), waar je een duik kunt nemen in de Russische geschiedenis. Het museum heeft een enorme verzameling van 4,5 miljoen objecten, van de ijstijd met de mammoeten tot aan het begin van de 20e eeuw.

Verdeeld over 39 zalen zie je hier onder meer oude gebruiksvoorwerpen van stammen die op het Russische grondgebied leefden, de grootste muntenverzameling van het land en bezittingen van de Russische tsaren. Het museum werd gebouwd in 1872 in Russische middeleeuwse stijl. Adres: Red Square, 1, Moskou, Rusland, 109012. Website: www.shm.ru

Tretyakov Gallery

De Tretyakov Gallery herbergt de grootste verzameling Russische kunst ter wereld, met meer dan 170.000 schilderijen, sculpturen, iconen, mozaïeken en decoratieve werken uit de 11e tot de 19e eeuw. Slechts een fractie (1300 werken) is te zien in dit museum, dat ontsproten is uit de privécollectie van de rijke Russische textielfabrikant en verzamelaar Pavel Tretyakov en zijn jongere broer Sergei. In 1892 schonken zij 2000 werken aan de stad Moskou, waarna in 1900 een museum werd geopend.

Tot de hoogtepunten van de Tretyakov Gallery horen werken van de monnik Andrej Roebljov (1360-1430), die wordt beschouwd als de grootste schilder van Russische orthodoxe iconen. Het beroemdste werk is de icoon van de Heilige Drie-eenheid (Trinity) uit 1420. Als je moderne 20e eeuwse werken wilt zien, moet je 25 minuten lopen naar de New Tretyakov Gallery één kilometer verderop. Sinds 2017 is de collectie in twee verschillende gebouwen te zien. Adres: Lavrushinsky Ln, 10, Moskou, Rusland, 119017. Website: www.tretyakovgallery.ru

Arbat Straat

Moskou kent weinig voetgangersstraten, maar de straat Arbat (Ulitsa Arbat) midden in het centrum vormt daarop een uitzondering. Het is een van de oudste straten van Moskou die al in 1493 voor het eerst werd vermeld. Eeuwenlang woonden hier welgestelde gezinnen en ook de families Tolstoi en Poejskin hadden hier een huis. De straat had een bohemien sfeer waar prominente Russische schrijvers, dichters en kunstenaars elkaar in de cafés ontmoetten.

Pas in 1980 werd Arbat gesloten voor het verkeer en nu is het een van de meest toeristische en drukste plekken van Moskou, met vele souvenirwinkels, cafés, restaurants, kunststalletjes, tatoeageshops en straatartiesten. Pas goed op zakkenrollers, want ook zij zijn actief in deze levendige straat. Het woonhuis van dichter Aleksandr Poesjkin is nu een museum.

Christus Verlosserkathedraal

Langs de Moskva-rivier vind je de blinkende Christus Verlosserkathedraal, de hoogste en grootste Russisch-orthodoxe kerk in de wereld. De kathedraal met zijn witte marmeren muren heeft vijf gouden koepels, waarvan de hoogste 103 meter is. Het gebedshuis is de zetel van de orthodoxe patriarch van Moskou en helemaal niet zo oud als je zou denken.

De huidige kathedraal is gebouwd tussen 1994 en 2000, en is eigenlijk een replica van de orthodoxe kerk die hier in de 19e eeuw al werd gebouwd om de overwinning op Napoleon te vieren. Na de Russische revolutie gaf Stalin in 1931 de opdracht om de Christus Verlosserkathedraal met dynamiet op te blazen. Voor de glorie van de Sovjet-Unie wilde Stalin hier de hoogste wolkenkrabber ter wereld laten bouwen (415 meter), maar die is er nooit gekomen. In plaats daarvan kreeg Moskou op deze plek het grootste zwembad ter wereld.

Pas in de jaren ’80 klonken geluiden om de Christus Verlosserkathedraal weer te herbouwen. De kathedraal is nu weer in volle glorie te bewonderen en je kunt de koepel beklimmen voor een panoramisch uitzicht over Moskou. Ook is er een museum over de bizarre geschiedenis. Vrouwen dienen hoofd en schouders te bedekken bij een bezoek. Adres: Ulitsa Volkhonka, 15, Moskou, Rusland, 119019. Website: www.xxc.ru

Voor het laatst bijgewerkt op 20 november 2019. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over bezienswaardigheden en musea in Moskou, Rusland, dan kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Pixabay.