Bezienswaardigheden in Antwerpen top-11

Antwerpen is een van de meest favoriete steden bij onze zuiderburen. Niet gek, want de culturele hoofdstad van Vlaanderen is zo lekker dichtbij, er zijn ontzettend veel bezienswaardigheden en er zijn vele gezellige plekjes om te sneukelen (smullen) en te lappen (drinken). Antwerpen is een energieke havenstad met een rauw randje, bekend van Rubens, mode en diamanten.

Pak zeker de trein voor een citytrip. De aankomst in Antwerpen is al een feest, als je uitstapt op een van de mooiste treinstations ter wereld. Wandel door de middeleeuwse binnenstad met de eeuwenoude gildehuizen, het prachtige stadhuis en de hoogste kerk van België. Bezoek het museum waar de eerste atlas ter wereld werd gedrukt (nu Unesco-erfgoed) en het vroegere woonhuis van Rubens, de ‘Rembrandt’ van Vlaanderen. Niet te missen is het havenkwartier aan de rivier de Schelde, waar emigranten vroeger de oversteek maakten naar Amerika. Het gebied heeft de laatste jaren een verjongingskuur ondergaan en is nu een van de hipste wijken van Antwerpen met voortreffelijke musea.

Dompel je onder in de wereld van mode, chocola, bier en diamanten met verscheidene ‘experiences’. Ook voor kinderen is er van alles te doen, van de strips in Plopsa Station tot een van de oudste dierentuinen ter wereld. Een bezoek aan Antwerpen is altijd leuk, voor een dagje uit, een weekendje weg of een uitgebreide stedentrip. Wil je een bezoek brengen aan deze spannende havenstad? Hier vind je de 11 beste bezienswaardigheden in Antwerpen!

Grote Markt

Een goed startpunt voor het verkennen van de stad is de Grote Markt, het mooiste stadsplein in het historische centrum van Antwerpen. Je kunt er een terrasje pakken bij een van de vele cafés en restaurants rondom het marktplein. Geschiedenis herleeft als je binnenstapt bij Café Den Engel (www.cafedenengel.be), een van de oudste cafés van Antwerpen dat sinds 1903 bestaat. Dit café bevindt zich in een hoekpand dat al dateert uit de 14e eeuw. Het misstaat niet tussen de prachtig versierde gildehuizen die het driehoekige plein omringen. Hier zetelden in de 16e en 17e eeuw de gilden die van Antwerpen een machtige handelsstad maakten.

Aan de westkant van de Grote Markt domineert de fraaie gevel van het Stadhuis van Antwerpen, dat gebouwd is tussen 1561 en 1565 door de Vlaamse beeldhouwer en architect Cornelis Floris de Vriendt. Hij verwerkte de Italiaanse renaissance in de bouwstijl, dat je terugziet in de nissen, loggia en balustrades. Unesco heeft het stadhuis op de Werelderfgoedlijst geplaatst, samen met andere belforten in België. Nog altijd is dit de thuisbasis van het stadsbestuur, maar je kunt er wel rondleidingen volgen.

Midden op het plein staat de sierlijke Brabofontein, in 1887 gemaakt door beeldhouwer Jef Lambeaux. Je ziet de mythische Romeinse soldaat Silvius Brabo die de afgehakte hand van de reus Antigonus in de Schelde gooit. Hij was dus aan het ‘handwerpen’, en volgens een lokale legende zou hierdoor de naam Antwerpen zijn ontstaan. Waar of niet, Brabo is al eeuwenlang het officiële symbool van de stad.

Museum aan de Stroom

Museum aan de Stroom bestaat nog niet heel lang, maar is nu al een van de beste bezienswaardigheden van Antwerpen. Bekijk alleen al de bijzondere architectuur van het MAS, zoals het lokaal bekendstaat. De 60 meter hoge MAS-toren bestaat uit zeven museumzalen die op elkaar zijn gestapeld, en telkens een kwartslag zijn gedraaid. Dit ontwerp staat symbool voor de pakhuizen die in de 19e eeuw overal in Antwerpen te vinden waren. De buitengevel is bekleed met dieprood zandsteen uit de Indiase stad Agra.

Toevallig staat het museumgebouw in de oude haven op Het Eilandje dat helemaal aansluit bij het thema van de tentoonstellingen. Het museum belicht de geschiedenis van de havenstad Antwerpen, via internationale handel en scheepvaart tot kunst en cultuur in Europa, Afrika, Amerika, Azië en Oceanië. Hiervoor bezit het museum een verzameling van 500.000 objecten, van precolumbiaanse kunst tot scheepsmodellen. Buiten staan 15 reusachtige havenkranen, de grootste museumcollectie havenkranen ter wereld.

Een wandelboulevard met roltrappen brengt je langs de museumzalen naar de top op de 9e verdieping waar je kunt genieten van een adembenemend uitzicht over Antwerpen. Hier kun je ook op hoog niveau een vorkje prikken bij Zilte (www.zilte.be), met drie Michelin-sterren op zak. Adres: Hanzestedenplaats 1, 2000 Antwerpen, België. Website: www.mas.be

Onze-Lieve-Vrouwekathedraal

Midden in het oude stadscentrum van Antwerpen pronkt de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, de grootste gotische kerk van België. De bouw duurde bijna twee eeuwen, van 1352 tot 1521, maar was eigenlijk nog niet af. Volgens de oorspronkelijke plannen zou de kathedraal twee torens van gelijke hoogte krijgen. Alleen de noordtoren werd voltooid, maar die haalde wel een indrukwekkende hoogte van 123 meter. Daarmee is dit de hoogste kerktoren van de Lage Landen, zelfs hoger dan de Domtoren in Utrecht.

Na het betalen van entree mag je het indrukwekkende interieur bewonderen van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Hoogtepunt zijn vier kunstwerken van de Vlaamse barokschilder Peter Paul Rubens (1577-1640) die zelfs bewondering oogstte van Vincent van Gogh. Twee werken werden meegenomen door Napoleon naar Frankrijk, maar keerden later weer terug. De rooms-katholieke kathedraal is zondagochtend nog in gebruik voor gebedsdiensten. Op andere tijden worden er soms rondleidingen aangeboden en orgelconcerten gegeven. Er is een bistro waar je kathedraalbier kunt drinken. Adres: Groenplaats 21, 2000 Antwerpen, België. Website: www.dekathedraal.be

Museum Plantin-Moretus

Museum Plantin-Moretus is een uniek museum in Antwerpen om twee belangrijke redenen. Hier vind je namelijk de twee oudste drukpersen ter wereld, maar dit is ook het enige museum wereldwijd dat is opgenomen op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Het museum bevindt zich in een prachtig middeleeuws gebouw dat ooit de bakermat was van de boekdrukkunst.

Rond 1576 begon Christoffel Plantin hier een drukkerij die uitgroeide tot de grootste ter wereld, met 56 personeelsleden. Zijn schoonzoon Jan Moretus en latere familieleden zetten de drukkerij vele generaties voort, tot 1870. Toen werden het gebouw en de inboedel verkocht aan de stad Antwerpen. Nu is het een museum waar je de geschiedenis van boekdrukkunst kunt opsnuiven.

Hoogtepunten zijn de twee oudste drukpersen ter wereld uit 1600, maar ook de eerste atlas ter wereld. Deze Theatrum Orbis Terrarum was een verzameling land- en zeekaarten en verscheen in 1570. Aan de wanden hangen portretten van huisvriend Peter Paul Rubens en je kunt de 17e eeuwse privébibliotheek verkennen, prachtig ingericht met globes en bustes. Mis ook niet de Gutenbergbijbel uit de 15e eeuw, de tweede Bijbel die in Europa werd gedrukt. Het museum is maandag gesloten. Adres: Vrijdagmarkt 22, 2000 Antwerpen, België. Website: www.museumplantinmoretus.be

Rubenshuis

Het Rubenshuis was het woonhuis van Peter Paul Rubens (1577-1640), de beroemdste oude meester van Vlaanderen. De beroemde Vlaamse barokschilder woonde er van 1610 tot aan zijn dood in 1640. Hij richtte het in zijn eigen smaak in en maakte er een echt Italiaans renaissancepaleis van in het hart van Antwerpen, met tien kamers en een tuin met een paviljoen. Ook had hij er een eigen atelier waar hij zijn vele schilderijen maakte en leerlingen zijn schilderkunst bijbracht.

In de 18e eeuw was het palazzo even een gevangenis onder Frans bewind, maar in 1946 opende het Rubenshuis als museum. Het stadspaleis is zoveel mogelijk ingericht in originele stijl. Wandel door het huis en ervaar hoe de Vlaamse ‘Rembrandt’ er woonde, werkte en leefde. Ook hangen er schilderijen van de meester zelf, waaronder een van de vier zelfportretten die Rubens maakte. Sinds januari 2023 is het Rubenshuis echter gesloten vanwege een ingrijpende renovatie. Zo wordt het nieuwe museum twee keer zo groot. De heropening staat gepland in 2027. Adres: Wapper 9-11, 2000 Antwerpen, België. Website: www.rubenshuis.be

ZOO Antwerpen

De ZOO Antwerpen is de oudste en grootste dierentuin van België. De dierentuin werd geopend in 1843 nadat de Antwerpse burgemeester Artis in Amsterdam had bezocht en meende dat zijn stad ook zoiets moest hebben. Uit de toenmalige kolonie Belgisch Congo werden talloze exotische dieren gehaald. Nu vind je er in talloze monumentale dierenverblijven honderden dieren, waaronder olifanten, brilberen, zeeleeuwen, gorilla’s en okapi’s.

De stadsdierentuin heeft een van de oudste aquaria van Europa (uit 1911), dat in 2015 werd gerenoveerd en heropend met een imposant koraalrif. Sinds de zomer van 2016 is de dierentuin een gloednieuw mensapenverblijf rijker. ZOO Antwerpen bevindt zich direct naast het Centraal Station. Adres: Koningin Astridplein 20-26, 2018 Antwerpen, België. Website: www.zooantwerpen.be

Modemuseum Antwerpen (MoMu)

Antwerpen is een bruisende modestad. Veel invloedrijke Belgische modeontwerpers komen uit Antwerpen en de Koninklijke Academie biedt een toonaangevende mode-opleiding aan. Logisch dus dat Antwerpen ook een Modemuseum binnen de stadsgrenzen heeft. Het MoMu heeft geen vaste opstelling van de eigen collectie, maar presenteert jaarlijks twee exposities. Die kunnen rond een thema opgebouwd zijn of rond het werk van één persoon.

Voor de tentoonstellingen put het museum uit de eigen collectie van meer dan 25.000 kledingstukken, schoenen en mode-accessoires. Historische kostuums worden afgewisseld met stukken van hedendaagse ontwerpers. Het Modemuseum bevindt zich in het hart van de Modewijk en is gevestigd in de ModeNatie, een 19e eeuws gebouw dat ook onderdak biedt aan de modeafdeling van de Koninklijke Academie. Adres: Nationalestraat 28, 2000 Antwerpen, België. Website: www.momu.be

Het Steen

Het Steen is het oudste nog bestaande gebouw van Antwerpen, dat aan het begin van de 13e eeuw werd gebouwd aan de oever van de Schelde-rivier. Dit kasteel is als enige overgebleven van een middeleeuwse burcht waar zich belangrijke Antwerpse instellingen bevonden, waaronder de eerste beurs ter wereld. Het Steen diende als poortgebouw. Vanaf 1303 was het vijf eeuwen in gebruik als gevangenis en vanaf 1823 was het een tehuis voor oorlogsinvaliden.

Van 2018 tot 2021 is ‘t Steen grondig gerenoveerd en nu vind je hier het toeristenbureau en de attractie The Antwerp Story. Via een parcours door elf kamers kom je alles te weten over de geschiedenis van de stad en beroemde Antwerpenaren. Je kunt ook naar het dakterras voor een magnifiek uitzicht over de stad, de haven en de rivier. Bekijk ook even het (afbrokkelende) beeldje Semini boven de poort. Dit reliëf stamt vermoedelijk al uit de 2e eeuw en is daarmee het oudste beeld van Antwerpen. Een ticket voor The Antwerp Story kost € 7, het panoramadakterras is gratis te bezoeken. Adres: Steenplein 1, 2000 Antwerpen, België. Website: www.visit.antwerpen.be

Museum Vleeshuis

Het monumentale Vleeshuis is het oudste gildehuis van Antwerpen, in 1501 gebouwd voor de ‘gilde der beenhouwers’. Antwerpse slagers slachtten hier hun vlees en het bloed van de geslachte dieren kon direct in de rivier de Schelde vloeien, waar het vlak naast was gebouwd. Het slagersgilde had hiervoor een indrukwekkend baksteken gebouw tot zijn beschikking. Met de torentjes en trapgevels ziet het er eerder uit als een kerk. Nu vloeit er geen bloed meer, maar klinkt er alleen nog muziek.

Het Vleeshuis is een museum dat 800 jaar muziek en dans in Antwerpen belicht. In dit museum vind je onder meer een uitgebreide verzameling muziekinstrumenten, waaronder de enorme stormklok Orida die Antwerpenaren zeven eeuwen voor naderend onheil heeft gewaarschuwd. De kelder van het museum is ingericht als danspaleis uit de 19e eeuw, met dansorgels en muziekautomaten. De klanken van de 17e eeuw herleven met een klavecimbel van de Antwerpse familie Ruckers, die alle beroemde barokcomponisten als vaste klant had. Adres: Vleeshouwersstraat 38/40, 2000 Antwerpen, België. Website: www.museumvleeshuis.be

Red Star Line Museum

Reis een eeuw terug in de tijd met een bezoek aan het Red Star Line Museum, een van de nieuwste attracties in de haven van Antwerpen. Het museum is gevestigd in de voormalige loods van de Red Star Line, de rederij waarmee mensen de lange oversteek maakten naar Noord-Amerika. Tussen 1894 en 1934 vertrokken hier miljoenen Europeanen richting de Verenigde Staten en Canada om daar een nieuw leven op te bouwen. Drie historische loodsen zijn in 2013 omgebouwd tot een museum dat de indrukwekkende migratiegeschiedenis belicht.

In het museum ontdek je met foto’s en persoonlijke bezittingen de ontroerende verhalen van passagiers en de dromen die ze hadden. Je ziet kunstwerken en memorabilia en souvenirs van de rederij. Het gebouw zelf is zeker zo boeiend. Zo zie je de zaal waar passagiers vroeger werden ontsmet voordat ze aan boord mochten. De oude schoorsteen van het complex is nu vervangen door een uitkijktoren, die het uitzicht symboliseert dat passagiers hadden op de torenhoge oceaanstomers. Het museum is maandag gesloten. Adres: Montevideostraat 3, 2000 Antwerpen, België. Website: www.redstarline.be

Sint-Annatunnel

Een van de ‘verborgen’ bezienswaardigheden van Antwerpen is de Sint-Annatunnel onder de rivier de Schelde. Het is zo’n heerlijke nostalgische voetgangers- en fietserstunnel die in 1933 is geopend. Je bereikt de tunnel via authentieke houten roltrappen die elke donderdag een nieuwe poetsbeurt krijgen.

De tunnel ligt 32 meter onder de grond en verbindt de linker- en rechteroever van de stad. Antwerpenaren maken nog altijd intensief gebruik van de Sint-Annatunnel. Als fietser kun je ook gebruikmaken van een lift. Een wandeling door de 572 meter lange tunnel is niet voor niets. Zodra je aankomt op de linkeroever heb je een mooi uitzicht op de skyline van Antwerpen.

Voor het laatst bijgewerkt op 20 april 2023. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over bezienswaardigheden in Antwerpen, België, dan kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © ZOO Antwerpen; Antwerp Tourism & Congres; Shutterstock.com.