Wat te doen en te zien in Enkhuizen: 10 tips!

Wat te doen in Enkhuizen, deze roemrijke VOC-stad aan het IJsselmeer? Enkhuizen is een van de mooiste steden in West-Friesland, met zijn schilderachtige binnenstad, grachten en bruggetjes. De bakstenen huizen met hun rode daken stemmen je vrolijk, als je wandelt in deze gezellige stad. Aan de rand pronkt de haven, waar deinende pleziervaartuigen, zeilboten en historische schepen elkaar afwisselen.

Met de verdedigingstorens, vestingwallen en herenhuizen kun je wel zien dat Enkhuizen een imposant verleden heeft. In de Gouden Eeuw was het een geduchte concurrent van Amsterdam en kende Enkhuizen een ongekende welvaart. Vissers sleepten tonnen haring binnen uit de toenmalige Zuiderzee, maar ook uit verre oorden werden exotische goederen aangevoerd en in pakhuizen opgeslagen.

De Vereenigde Oostindische Compagnie en de West-Indische Compagnie gebruikten Enkhuizen om de wereldzeeën te bevaren. De vergaarde rijkdom zorgde voor de bouw van kerken en herenhuizen die de positie als machtige handelsstad moesten onderstrepen. Dat Enkhuizen pronkte met haar maritieme status, zie je nu nog terug in de oude binnenstad. Er zijn liefst 366 monumenten, waaronder een miniatuurversie van het Paleis op de Dam.

In de ‘Haringstad’ is dus genoeg te doen en te zien voor een dagje uit of een weekendtrip. In het Zuiderzeemuseum kom je oog in oog te staan met de maritieme glorie van weleer, maar er zijn ook andere musea en attracties. Je kunt er uitstekend winkelen, lekker eten en een terrasje pakken, liefst met uitzicht op het IJsselmeer of een van de grachten. Ook watersporters en zeilers voelen zich thuis in Enkhuizen, waar de haven uitnodigt om er wat langer te blijven. Wil je een bezoek brengen aan deze vredige en eeuwenoude stad in Noord-Holland? Hier vind je 10 tips wat te doen en te zien in Enkhuizen!

Bezoek het Zuiderzeemuseum

Een van de hoogtepunten van Enkhuizen is het Zuiderzeemuseum, dat je niet mag missen tijdens een bezoek aan de stad. Op een boeiende manier maak je hier kennis met de geschiedenis, actualiteit en toekomst van het gebied rond het IJsselmeer. Er is een buitenmuseum met 140 historische gebouwen en huisjes van rond de voormalige Zuiderzee, waar je kunt wandelen over de klinkerstraatjes waar je zowel oude ambachten als hedendaags design kunt ontdekken. Bij de visrokerij kun je een gerookt visje halen en je kunt de ‘bewoners’ van Urk ontmoeten.

Het Zuiderzeemuseum heeft ook de grootste collectie museale schepen van Nederland, waarvan een deel in de haven van het openluchtmuseum is te bewonderen. Daarnaast is er een binnenmuseum waar de ‘schatkamer’ van de Zuiderzee wordt bewaard. Interactieve tentoonstellingen met objecten, houten schepen en kunstwerken vertellen hoe het leven van de inwoners rond de Zuiderzee veranderde toen de Afsluitdijk werd aangelegd. Binnen zijn regelmatig wisselende exposities te zien. Het openluchtmuseum is geopend van april tot en met oktober. Dan kun je ook vanaf het treinstation met de museumveerboot naar het Zuiderzeemuseum varen. Adres: Wierdijk 12 – 22, 1601 LA Enkhuizen. Website: www.zuiderzeemuseum.nl

Verken de historische binnenstad

Neem vooral de tijd om de pittoreske binnenstad van Enkhuizen te verkennen. Je waant je even terug in de Gouden Eeuw, met de kerken, stadspoorten, de oude haven, de grachten en de statige bakstenen herenhuizen met hun trapgevels. Je wandelt hier van monument naar monument – en dat is niet zo gek als je bedenkt dat geen andere stad in Nederland zoveel rijksmonumenten op loopafstand heeft. Ook de binnenstad van Enkhuizen is eigenlijk een openluchtmuseum, alleen hoef je hiervoor geen kaartje te kopen.

Indrukwekkend zijn de twee stadspoorten, de Drommedaris en de Koepoort. Ook de Zuiderkerk en de Westerkerk, beide uit de 15e eeuw, domineren de skyline van Enkhuizen. Aan de Breedstraat vind je het fraaie 17e Stadhuis van Enkhuizen, dat getuigt van het ooit zo welvarende verleden van de stad. Het lijkt op een miniversie van het Koninklijk Paleis op de Dam in Amsterdam. De architect was een leerling van Jacob van Kampen, die het toenmalige stadhuis in Amsterdam ontwierp. De zalen binnen zijn versierd met prachtige plafondschilderingen, barokke schouwen en schilderijen. Als je het wilt bezoeken, moet je er trouwen of uitgenodigd zijn voor een trouwerij.

Neem de kids mee naar Sprookjeswonderland

Wil je wat doen met kinderen in Enkhuizen? Neem ze mee naar Sprookjeswonderland, een kinderpretpark dat helemaal in het teken staat van bekende sprookjes. Alle sprookjesachtige attracties zijn geïnspireerd op bekende sprookjesfiguren als Doornroosje en Sneeuwwitje. Je kunt er vliegen op een vliegend tapijt, duizelig worden in een schommelschip en trapfietsen bij de Rattenvanger van Hamelen. Het park bestaat verder uit een sprookjesbos, speeltuinen, een kinderboerderij en fraaie siertuinen. In december verandert het hele terrein in een sfeervol ‘Sprookjeswinterland’. Adres: Kooizandweg 9, 1601 LK Enkhuizen. Website: www.sprookjeswonderland.nl

Flessenscheepjes Museum

Heb je vroeger weleens een briefje in een fles gedaan en in de oceaan gegooid, tevergeefs wachtend op een reactie? Dan moet je zeker een bezoek aan het Flessenscheepjes Museum op je lijstje zetten. Dit is grappigste museum van Enkhuizen, met de grootste collectie flessenscheepjes ter wereld. De collectie omvat meer dan duizend exemplaren, onder andere uit de vroege zeilvaart, de walvisvaart, de visserij en zelfs uit de VOC-tijd. Ook kom je te weten hoe een schip in een flessenhals wordt geloodst. Een museum is een uitvloeisel van een uit de hand gelopen hobby en bevindt zich in het ‘Spuihuisje’, een voormalig sluiswachtershuisje uit de 17e eeuw. Adres: Zuiderspui 1, 1601 GH Enkhuizen. Website: www.flessenscheepjesmuseum.nl

Maak een boottocht door de grachten

Wil je wat doen op het water? Mogelijkheden genoeg, met de ligging aan het IJsselmeer en de grachtjes die door de middeleeuwse binnenstad kronkelen. Het maken van een boottocht is een leuke manier om Enkhuizen vanaf het water te bekijken. Bootverhuur Enkhuizen (www.bootverhuurenkhuizen.nl) kan alles regelen voor je ideale boottrip, desnoods met picknickmand met lekkers onderweg. Wie zelf de route wil uitstippelen, kan een sloep, schuit of motorboot huren en meteen de natuurgebieden rond Enkhuizen verkennen. Ook bij RIJO Bootverhuur (www.rijobootverhuur.nl) kun je de grachtjes van Enkhuizen combineren met de omliggende polders, zowel in een kano als een motorboot.

Ga shoppen in Enkhuizen

Wie zijn garderobe wilt uitbreiden of op zoek is naar leuke cadeaus en fijne delicatessen: Enkhuizen is de juiste plek! Het is een heerlijke winkelstad waar je urenlang kunt shoppen, zonder dat je de oude binnenstad hoeft te verlaten. In het centrum vind je meer dan 100 winkels, variërend van speciaalzaakjes en boetieks tot vestigingen van bekende ketens. Veel winkels zitten in monumentale en historische panden, waardoor het winkelen nog meer een bijzondere belevenis wordt 🙂

De bekendste winkelstraat van Enkhuizen is de Westerstraat, een voetgangersgebied waar kleinere winkels worden afgewisseld met landelijke ketens als Blokker en de HEMA. Zo kun je voor kaas, wijn, chocola en noten terecht bij De Graaff van Enckhuysen (www.degraaffvanenckhuysen.nl). Tegenover de HEMA kun je elke woensdag je slag slaan met verse producten op de wekelijkse markt. In de Vijzelstraat en Sint Janstraat vind je meer speciaalzaken, zoals boekwinkels en woonwinkels. Op de eerste zondag van elke maand zijn de winkels open in Enkhuizen.

Beleef een avondje in de ‘Drom’

De Drommedaris, lokaal bekend als de ‘Drom’, is moeilijk over het hoofd te zien in Enkhuizen. Dit is het bekendste gebouw van de stad, met zijn hoge koepeltoren uittorenend als markante blikvanger in de oude haven. De Drommedaris is in 1540 gebouwd als stadspoort en verdedigingstoren en speelt sindsdien een belangrijke rol in het leven van de Enkhuizers. Het gebouw werd voor van alles gebruikt, variërend van opslagplaats voor buskruit en gevangenis tot spinnerij en telegraafkantoor.

Tegenwoordig biedt de toren onderdak aan Cultureel Centrum De Drommedaris, een initiatief van studenten in de jaren ’60 (onder wie prinses Beatrix). Leuk als je wat in de avond wilt doen! Op drie verdiepingen kun je er terecht voor muziek, theater, exposities, films en workshops. Een drankje kun je drinken in het Dromcafé op de begane grond. En weet je waarom het gebouw vernoemd is naar een soort kameel? Het is niet helemaal zeker, maar waarschijnlijk vonden de locals de toren er uitzien als een dromedaris (en voegden ze een ‘n’ toe). Adres: Paktuinen 1, 1601 GD Enkhuizen.

Bewonder de oudste vuurtoren van Nederland

Een stukje buiten Enkhuizen, zo’n 5 kilometer van het stadscentrum, staat Vuurtoren de Ven. Dit is wel even een stop waard als je er toevallig langs rijdt, fietst of wandelt, want dit is vermoedelijk de oudste vuurtoren van Nederland. De witte vierkante bakstenen toren is gebouwd in 1699-1700, om schepen te waarschuwen die van de Waddenzee naar Amsterdam voeren (en omgekeerd). Met 15 meter is de vuurtoren niet heel hoog, hij steekt maar net boven de dijk uit. Bij helder weer kun je de toren al zien vanaf de dijk van Enkhuizen naar Lelystad. Je kunt het monument niet bezoeken, het is een particulier woonhuis. Adres: Oosterdijk 6, 1601 DA Enkhuizen.

Bekijk de stadsbibliotheek

Een verborgen bezienswaardigheid in Enkhuizen is De Librije, de enige Nederlandse stadsbibliotheek uit de 17e eeuw die nog steeds op de oorspronkelijke locatie bewaard is gebleven. De bibliotheek bevindt zich in een aanbouw van de Westerkerk in de binnenstad van Enkhuizen, waar zo’n 600 in perkament of leer gebonden boeken lange tijd stof te vangen. Tegenwoordig is er een stichting die zich over de boeken ontfermt en rondleidingen organiseert in de bijzondere stadsbibliotheek. Via een houten hekwerk betreed je het interieur met de oude boekenkasten, dat sinds de Gouden Eeuw onveranderd is gebleven. Adres: Westerstraat 138, 1601 AN Enkhuizen. Website: www.librije-enkhuizen.nl 

Enkhuizer Almanak Museum

Bij veel mensen buiten Enkhuizen is het havenstadje alleen bekend door de Enkhuizer Almanak, een klein boekje met feitjes en voorspellingen dat al sinds de 17e eeuw verschijnt. Terugkerende onderwerpen in de jaarlijkse uitgave zijn de getijden, de feestdagen en de weersvoorspellingen (een jaar van tevoren al!). Liefst vier eeuwen na de eerste editie opende in 1995 het Enkhuizer Almanak Museum, waar je alles te weten komt over de jaarlijkse almanak. In het kleine museum is een permanente expositie ingericht van bijzondere archiefstukken en de vaste rubrieken zijn gevisualiseerd met gebruikmaking van actuele technische snufjes. Je kunt ook door een 17e eeuwse almanak bladeren. Het museum staat tegenover de Dromedaris en is niet altijd geopend. Adres: Havenweg 1, 1601 GA Enkhuizen. Website: www.almanak.nl

Wat te doen in Enkhuizen: praktische tips

Overnachten in Enkhuizen

Voor overnachten in Enkhuizen heb je verschillende opties, afhankelijk van je wensen en budget. Als je een slaapplek zoekt op loopafstand van de bezienswaardigheden, zijn er in en rond de binnenstad enkele charmante hotels en bed & breakfasts. Iets verder weg kun je terecht in een vakantiepark, vakantiehuizen en op een camping.

Een van de beste plekken om te overnachten in Hotel De Koepoort, waar je een stukje 17e eeuwse geschiedenis kunt opsnuiven. Het 4-sterren boutique hotel ligt namelijk tegenover de westelijke stadspoort van Enkhuizen – De Koepoort inderdaad. De monumentale stenen poort is gebouwd tussen 1649 en 1654 en was eeuwenlang het visitekaartje voor degenen die vanuit het westen naar Enkhuizen kwamen. Het hotel zelf is allerminst ouderwets, met fris ingerichte kamers, een bar en lounge en gezellig dakterras. Er is zelfs een eigen kunstcollectie met werken van Hollandse kunstenaars. ► Boek een overnachting in Hotel De Koepoort vanaf € 124

Wil je liever in een vakantiepark in Enkhuizen verblijven? Kijk dan eens naar Droompark Enkhuizer Strand, iets ten noorden van de binnenstad. Dit vakantiepark ligt op een prachtige locatie, direct aan het IJsselmeer. Je kunt er verblijven in luxe lodgetenten (met twee slaapkamers) en met een drankje op het terras kun je van het uitzicht genieten. ► Boek hier een vakantie in Droompark Enkhuizer Strand

Eten en drinken in Enkhuizen

Een lokale delicatesse in Enkhuizen (en West-Friesland) is de krentenmik, lekker bij de koffie of de thee. Het is een soort rozijnenbrood gevuld met krenten, kaneel, bruine suiker en spijs. De Enkhuizer krentenmik wordt al sinds begin 20e eeuw door banketbakkers gemaakt en is nog steeds te krijgen. Je kunt het onder meer halen bij Bakkerij Rood (www.bakkerijrood.nl), die al in 1909 de deuren opende.

Een aanrader voor visliefhebbers is Restaurant Enkhuizer Visafslag (www.enkhuizervisafslag.nl), waar zowel inheemse als uitheemse zoet- en zoutwatervissen op de menukaart staan. Het restaurant bevindt zich in de haven van Enkhuizen waar tot 1993 de vers gevangen vis tussen de dorpelingen werd geveild. Een plek met goede reviews is Restaurant Dubbel & Dwars (www.dubbelendwars.net), waar je onder meer terechtkunt voor shared dining plateaus voor twee personen.

Reizen met de auto naar Enkhuizen

Enkhuizen ligt in West-Friesland in het uiterste oosten van de provincie Noord-Holland. Je kunt de havenstad bereiken met de auto, de trein, de bus en de boot. Kom je met de auto, dan is het vanaf Amsterdam ongeveer drie kwartier rijden (62 kilometer).

Je kunt Enkhuizen ook bereiken vanuit Lelystad via een 26 kilometer lange dijk die het Markermeer van het IJsselmeer scheidt (de Houtribdijk). Komende vanuit het oosten maakt dit de route flink korter. De tweebaansweg over de dijk is soms dicht vanwege storm of werkzaamheden, dus check dit voor vertrek.

In de binnenstad van Enkhuizen kun je maximaal 3 uur parkeren met de blauwe parkeerschijf. Voor langer parkeren kun je gratis terecht op de parkeerterreinen bij het NS-station, Enkhuizerzand en Dirck Chinaplein, op loopafstand van de binnenstad.

Reizen met het openbaar vervoer naar Enkhuizen

Vanaf Amsterdam CS rijdt er elk halfuur een intercity naar Enkhuizen (ruim 1 uur). Met de bus kun je Enkhuizen vanuit Lelystad (lijn 650, 30 minuten). Buurtbus WASE (www.buurtbuswase.nl) verbindt Enkhuizen met omliggende dorpen. Een taxicentrale in Enkhuizen is Taxi 32 40 40 (www.taxi324040.nl).

In de warmere maanden (april tot en met oktober) kun je gebruikmaken van een veerdienst om naar Enkhuizen te reizen. Er varen boten over het IJsselmeer vanuit Medemblik, Stavoren en Urk. Het zijn passagiersschepen waarop je je fiets mag meenemen, dus ideaal als je een rondje IJsselmeer met je fiets wilt doen.

Voor meer informatie over wat te doen in Enkhuizen kun je kijken op de officiële website van het VVV-kantoor: www.visitenkhuizen.nl

Voor het laatst bijgewerkt op 12 november 2020. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen in Enkhuizen, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © depositphotos.com/Kloeg008/MennoSchaefer; Zuiderzeemuseum/Erik Hesmerg; Booking.com.