Wat te doen in Den Helder: 10 tips!

Den Helder is dé marinestad van Nederland, de noordelijkste stad van Noord-Holland die aan drie kanten is omringd door de zee. De uitgestrekte haven ligt vol met marineschepen, zoals je misschien wel ziet als je de boot neemt naar Texel. Want dat is wat de meeste mensen doen: ze rijden door Den Helder om zo snel mogelijk de ferry te nemen naar het eiland.

Den Helder is een stad waar je nog niet dood gevonden wil worden, zo klinkt het vaak. Ook ik meende dat vaak over mijn geboortestad. Ik woonde er als klein jongetje, om er nooit meer terug te keren. Tot ik pas geleden het ‘nieuwe’ Den Helder ontdekte.

De ooit zo grauwe marinewerf is nu een levendig cultureel centrum en stoffige musea hebben nieuwe glans gekregen. Den Helder heeft stranden, forten en bossen en een fascinerende geschiedenis. Napoleon heeft zelfs een bezoek gebracht aan de stad. De Franse keizer wilde van Den Helder het ‘Gibraltar van het Noorden’ maken, een vestingstad met een machtige marinevloot.

Haar groezelige kant heeft Den Helder nog niet helemaal verloren, zoals je ziet in het eentonige centrum. Historische gebouwen vind je er niet, met dank aan de nazi’s die de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog plat bombardeerden. Maar je hoeft niet langer laatdunkend over Den Helder te doen. Er is zoveel te beleven, dat je gerust wat langer kunt blijven in het noordelijkste puntje van Noord-Holland. Hier vind je 10 tips wat te doen in Den Helder!

Pak een terrasje op de Oude Rijkswerf

De Oude Rijkswerf, die ook bekendstaat als Willemsoord, was ooit het kloppende maritieme hart van Den Helder. Op initiatief van Napoleon werd hier een marinewerf aangelegd die in 1822 in gebruik werd genomen. Tot 1995 werden op dit uitgestrekte terrein marineschepen gerepareerd en onderhouden. De Rijkswerf was jarenlang de grootste werkgever van Den Helder waar duizenden mensen werkten. Ikzelf liep hier als klein jongetje bijna dagelijks overheen, langs het kantoor waar mijn vader werkte als directeur van de werf.

Inmiddels is Willemsoord een bruisend cultureel complex met talloze cafés en restaurants, nautische winkels, een bioscoop, een theater en een speelparadijs. Je kunt er wandelen tussen de monumentale panden die na het vertrek van de marine prachtig zijn gerestaureerd of een terrasje pakken met zicht op de oude haven. De Oude Rijkswerf is het perfecte beginpunt voor alles wat je in Den Helder wil doen, want je kunt lopend naar leuke musea en andere bezienswaardigheden. Adres: Willemsoord, 1781 AS Den Helder. Website: www.willemsoordbv.nl

Bezoek het Marinemuseum

Een Marinemuseum mag niet natuurlijk niet ontbreken in dé marinestad van Nederland. Het museum bevindt zich op de voormalige marinewerf Willemsoord en is niet te missen door de grijze onderzeeboot die naast de ingang ligt te pronken. De Tonijn, zoals de 78 meter lange duikboot heet, is een van de hoogtepunten van het museum.

Je krijgt een uniek kijkje aan boord van een onderzeeboot die tot 1991 in de wereldzeeën heeft gevaren en nog helemaal in oorspronkelijke staat verkeert. Je kunt zelfs door de periscoop gluren – op het droge, dat dan weer wel. Ook kun je aan boord stappen van het pantserschip Schorpioen en de mijnenveger Abraham Crijnssen.

In het museumgebouw zelf ontdek je alles over de geschiedenis van de Nederlandse marine vanaf 1815. Je ziet er uniformen, wapens, scheepsmodellen, schilderijen en meer dan 100 kanonnen die ooit op de boeg van marineschepen stonden. Adres: Hoofdgracht 3, 1781 AA Den Helder. Website: www.marinemuseum.nl

Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers

Den Helder is niet alleen een marinestad, maar ook een uitvalsbasis voor spectaculaire reddingsacties op de beukende golven van de Noordzee. Het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers laat je bijna letterlijk onderdompelen in de spannende verhalen van het reddingwezen. Kruip in de huid van een redder op de wilde zee in een vaarsimulator, voel windkracht 10 in een windtunnel en red een opvarende met het Heldenspel.

Met historische objecten wordt de geschiedenis van het reddingwezen verteld, zoals een waterscooter waarmee lifeguards snel drenkelingen uit het water konden oppikken. Aan een steiger buiten het museum liggen zeven historische reddingboten, waarvan de meeste nog steeds kunnen varen. Van 1 april tot 1 november kun je een rondvaart maken op een enkele van die reddingboten. Het museum bevindt zich ook op de voormalige Rijkswerf. Adres: Willemsoord 60G, 1781 AS Den Helder. Website: www.reddingmuseum.nl

Vissen en geschiedenis in Fort Kijkduin

Napoleon vond de strategische ligging van Den Helder zo belangrijk, dat hij er een fort liet bouwen die de stad moest beschermen tegen indringers vanuit het zuiden. Aan de rand van Den Helder in het dorp Huisduinen verrees tussen 1811 en 1813 het imposante Fort Kijkduin, dat werd ingegraven in de hoogste duinen van de omgeving. Napoleon had 3600 Spaanse krijgsgevangenen meegenomen die hiervoor het gat moesten graven, terwijl Nederlandse arbeiders met metselen en bouwen het klusje mochten afmaken.

Het fort kreeg acht kazematten, omringd door een hoge muur. Fort Kijkduin is nu een toeristische attractie met een museum en een aquarium. In het museum kom je meer te weten over de geschiedenis van het fort, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog nog door de Duitsers werd gebruikt. In het Noordzeeaquarium kun je door een 12 meter lange tunnel onder water lopen en oog in oog komen te staan met roggen en haaien. Er is een mooi terras met uitzicht op zee waar je in de zomer kunt ontbijten. Adres: Admiraal Verhuellplein 1, 1789 AX Huisduinen. Website: www.fortkijkduin.nl

Bewonder vuurtoren de Lange Jaap

Vanaf Fort Kijkduin zie je ‘m meteen al opdoemen: de Lange Jaap. Met zijn 63½ meter is het de hoogste vuurtoren van Nederland én de hoogste gietijzeren vuurtoren ter wereld. De toren is sinds 1878 de blikvanger van Den Helder en nog altijd in gebruik. De lampen bovenin zijn op een heldere dag te zien tot 54 kilometer (dat is nog verder dan Alkmaar…). Het is 284 treden klimmen tot de top, maar helaas is dat alleen voorbehouden aan de vuurtorenwachter. De Lange Jaap is niet toegankelijk voor publiek. Adres: Zeeweg 5, 1789 AC Huisduinen. Website: www.vuurtorenlangejaap.nl

Chillen op het strand van Den Helder

Je zou het niet verwachten met die enorme marinehaven, maar je kunt Den Helder ook een heuse badplaats noemen. Net ten zuiden van Fort Kijkduin begint een mooi strand dat zich helemaal langs de Nederlandse kust uitstrekt tot aan Hoek van Holland. In Den Helder is het strand zo’n 7 kilometer lang, dat doorloopt tot Julianadorp aan Zee. Op zomerse dagen is het zandstrand een heerlijke plek om te chillen en verkoeling te zoeken in de zee, maar je kunt er ook surfen en uitwaaien.

Een van de populairste stranden ligt bij Strandslag Duinoord, vlak achter het natuurgebied de Donkere Duinen. Dit brede strand heeft de Blauwe Vlag, wat betekent dat het schoon en veilig is. In het vakantieseizoen lopen hier strandwachten rond en voor een hapje en een drankje kun je terecht in strandpaviljoen Beachclub Citadel (www.beachclubcitadel.nl). Dit strand is makkelijk te bereiken met een OV-fiets vanaf het station van Den Helder (kwartiertje fietsen). Meer naar het zuiden vind je nog twee stranden met de Blauwe Vlag: Strandslag Zandloper en Strandslag Julianadorp.

Wandelen in de Donkere Duinen

Wil je wat actiefs doen in Den Helder? Trek je wandelschoenen aan voor een ontdekkingstocht door de Donkere Duinen! Dit is een bos aan de westkant van Den Helder, vlak achter de duinen en het strand. Het natuurgebied bestaat vooral uit dennenbomen die in 1917 zijn aangeplant en die het bos ‘donker’ maken, al hoef je niet echt een zaklantaarn mee te nemen. In het bos leven talloze vogels, waaronder de staartmees, de kuifmees, de boomkruiper en de goudhaan.

In de Donkere Duinen lopen verschillende wandelpaden waarover je kunt wandelen. Volg bijvoorbeeld de Donkere Duinenroute van 6,1 kilometer, gemarkeerd met blauwe pijlen. Er is een uitkijktoren met een mooi uitzicht over het gebied en de skyline van Den Helder. Aan de rand bevindt zich het informatiecentrum De Helderse Vallei (www.deheldersevallei.nl) met stadsboerderij, wildopvang en openluchttheater. Er is een koffiecorner waar je drankjes en snacks kunt kopen.

Hortus Overzee

Verscholen in de binnenstad van Den Helder ligt de botanische tuin Hortus Overzee, een oase van rust omringd door alledaagse woonhuizen. In dit groene pareltje kun je een botanische wereldreis maken langs tropische en exotische planten en bomen uit de hele wereld. Wandel langs sinaasappelbomen, agaveplanten, bananenbomen, palmen en orchideeën, die zich deels in tropische kassen bevinden. Bijzonder is de grootste Japanse tuin van Nederland met stromend water, die door Japanse professoren is ontworpen. In de vijver zie je schildpadden en koikarpers zwemmen. Adres: Soembastraat 83, 1782 SM Den Helder. Website: www.hortusoverzee.nl 

Bezoek de Marinedagen

De marinehaven van Den Helder is normaal gesproken zwaar beveiligd en een no go area als je er niets te zoeken hebt. Hier liggen de fregatten, mijnenjagers en patrouilleschepen die meedoen aan missies in internationale wateren. De uitzondering zijn de Marinedagen (vroeger bekend als de Vlootdagen), wanneer de Nieuwe Haven in de zomer wagenwijd opengezet wordt voor het grote publiek.

Je kunt marineschepen bezoeken, soms ook van buitenlandse zeemachten die tijdelijk in Den Helder liggen aangemeerd. Er zijn demonstraties van helikopters, landingsvaartuigen en het Korps Mariniers. Het is een groot maritiem festijn dat één keer in de twee of drie jaar plaatsvindt. De eerstvolgende editie is in 2022. Kijk voor het programma op deze website: www.defensie.nl

Pak de boot naar Texel

Als je Den Helder als uitvalsbasis gebruikt voor een langer verblijf, kun je natuurlijk ook even de veerboot nemen naar Texel. Je ziet het eiland immers in de verte liggen vanaf de dijk van Den Helder. Je hoeft niet met je auto in de rij aan te sluiten, maar je wandelt gewoon de veerboot op en na aankomst op Texel huur je een fiets om het eiland te verkennen.

De ferry vaart de hele dag heen en weer en de overtocht duurt slechts 20 minuten, dus je kunt ‘s avonds weer terug. Je koopt altijd een retourticket en reserveren hoeft niet. Leuk als je wat buiten Den Helder wil doen! Voor info over de afvaarten kun je kijken op de website van veerbootmaatschappij TESO: www.teso.nl

Wat te doen in Den Helder: praktische tips

Overnachten in Den Helder

Voor een langer verblijf in Den Helder kun je het beste bij de stranden overnachten, bij het dorp Huisduinen of het zuidelijker gelegen Julianadorp aan Zee. Dat is een leukere plek dan in het naargeestige centrum, waar het ‘s avonds uitgestorven is. Op en rond de Oude Rijkswerf zijn ook een aantal opties om te overnachten.

Grand Hotel Beatrix in Huisduinen is een aantrekkelijk adresje in de stad. Het 4-sterrenhotel is omgeven door zee, strand, duin, bos, polders en heeft sfeervolle kamers en suites, voorzien van alle faciliteiten. Vanuit sommige kamers heb je een mooi uitzicht over de Noordzee. Het hotel heeft een bistro, een uitstekend restaurant, twee squashbanen en een wellness gedeelte (met verwarmd binnenzwembad, sauna en Turks stoombad). ► Boek een overnachting in Grand Hotel Beatrix vanaf € 107

Den Helder heeft ook wat bijzondere plekken om te overnachten. Zo kun je in Huisduinen terecht in de Kustwachttoren, inderdaad de toren waar de kustwacht vroeger het scheepvaartverkeer richting Den Helder in de gaten hield. Het is omgetoverd tot een vakantieappartement met twee slaapkamers op de derde, vierde en vijfde verdieping, met een adembenemend uitzicht over de zee en de omgeving. ► Boek hier een overnachting in de Kustwachttoren

Verblijf je liever in een vakantiepark? In Julianadorp aan Zee ligt Landal Vakantiepark Ooghduyne, 2 kilometer van het strand. Het park heeft een zwembad, restaurant en indoor speelparadijs. Ook een aanrader is Roompot Resort Duynzicht, met luxe villa’s op 10 minuten lopen van het strand.

Eten en drinken in Den Helder

Voor de beste culinaire ervaring moet je wederom in het lieflijke kustdorp Huisduinen zijn. Probeer een tafeltje te reserveren bij C’est La Vie (www.cestlaviedenhelder.nl), een meermaals bekroond restaurant met een vermelding in de Bib Gourmand-gids van Michelin. De chef komt elke maand met een nieuw menu met bijpassende wijnen, en werkt zoveel mogelijk met lokale ingrediënten. Het stijlvolle restaurant bevindt zich op de bovenste verdieping van Grand Hotel Beatrix, dus tijdens het dineren kun je genieten van het uitzicht over de Noordzee.

Voor een lokaal biertje breng je een bezoek aan Stadsbrouwerij Helderse Jongens (www.heldersejongens.nl), die inmiddels al 18 biersoorten op haar naam heeft staan. De brouwerij is gevestigd in Fort Westoever, gebouwd in 1825 om het net aangelegde Noord-Hollands Kanaal te verdedigen tegen aanvallen op de haven van Den Helder. Elke zaterdag en zondag worden er rondleidingen door de brouwerij gegeven.

Reizen naar Den Helder

Den Helder ligt in het noordelijkste puntje van de provincie Noord-Holland en is goed per trein te bereiken. Er rijdt een rechtstreekse intercity van Nijmegen naar Den Helder, die onderweg onder meer stopt op Utrecht CS, Amsterdam CS en Alkmaar. Vanaf Amsterdam duurt de treinreis 1 uur en 17 minuten.

Vanaf het station in Den Helder ben je meteen in de binnenstad en kun je wandelen naar de Oude Rijkswerf met de musea (en eventueel de oprit van de Texelse boot). Wil je naar het strand en de duinen, dan kun je op het station een OV-fiets huren. Er is nog een tweede station, Den Helder Zuid, gelegen bij enkele woonwijken. Hier vandaan ben je sneller bij het strand en de Donkere Duinen.

Met de auto is het vanaf Amsterdam ongeveer 1 uur en een kwartier rijden naar Den Helder. Vanaf Alkmaar stopt de snelweg en rij je verder over de hoofdweg langs het Noord-Hollands Kanaal. Vooral in vakantieperiodes kan het erg druk zijn op deze weg met vakantieverkeer dat naar Texel gaat. Je kunt als alternatief over de A7 rijden richting de Afsluitdijk, en bij Wieringerwerf de afslag nemen naar Den Helder. Vanaf Leeuwarden over de Afsluitdijk is het anderhalf uur rijden naar Den Helder.

Je kunt gratis parkeren op de parkeerterreinen Willemsoord-Noord (171 parkeerplaatsen) en Willemsoord-Zuid (306 parkeerplaatsen) op de Oude Rijkswerf, dichtbij het centrum van Den Helder. In de binnenstad bij het winkelhart kun je de eerste 3 uur gratis parkeren in Parkeergarage Sluisdijk aan Sluisdijkstraat 1A.

Voor meer informatie over wat te doen in Den Helder kun je kijken op de officiële website van het VVV-kantoor: www.denhelder.online

Voor het laatst bijgewerkt op 17 augustus 2021. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen in Den Helder, Nederland, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Volker Rauch/Shutterstock.com; Bert de Boer/Shutterstock.com; Reiseschatzi/Shutterstock.com; M.U Seless/Shutterstock.com; Booking.com.