Bezienswaardigheden in Afghanistan

Afghanistan heeft prachtige bezienswaardigheden die geen toerist kan zien. Het door oorlog verscheurde land telde tot augustus 2021 nog zo’n 20.000 toeristen per jaar, maar sinds de machtsovername door de Taliban waagt bijna niemand meer zich in Afghanistan. Je bent je leven niet zeker met deze terroristen aan het roer. En dat is zonde, want het land heeft zoveel te bieden voor de avontuurlijke reiziger.

Oneindig veel beschavingen hebben hun sporen (en littekens) achtergelaten in Afghanistan, letterlijk een kruispunt van culturen in het midden van Azië. Alexander de Grote hield er huis, maar ook de Mongolen, Perzen, Boeddhisten, Indiërs, Arabieren, Sovjets, Britten en Amerikanen.

Bezaaid over Afghanistan vind je fraaie overblijfselen uit al die periodes, van forten en moskeeën tot heiligdommen en mausolea. De afgelopen eeuw kwamen daar musea bij, waar schatten van soms duizenden jaren oud bij elkaar zijn gebracht. Bovendien heeft Afghanistan een verrassend mooi landschap met helderblauwe meren, ruige bergtoppen en pittoreske valleien.

Zonder terreur, aanslagen en de derde wereld-mentaliteit van tribale leiders zou Afghanistan een van de populairste bestemmingen zijn van Centraal-Azië. Het is wachten op betere tijden, zodat je dit ‘gewonde land’ weer op je bucketlist kunt zetten. Voor dat moment: hier vind je de 10 beste bezienswaardigheden in Afghanistan!

Boeddha’s van Bamyan

Weinig bezienswaardigheden ter wereld hebben zo’n triest lot ondergaan als de Boeddha’s van Bamyan. Het waren twee reusachtige Boeddhabeelden die in de 6e eeuw in de zijkant van een klif waren uitgehouwen. Met een hoogte van 55 en 38 meter waren het de grootste standbeelden van Boeddha ten westen van China. In de schilderachtige vallei waren in andere grotten nog wat kleinere Boeddhabeelden uit de rotsen gehakt.

De Boeddha’s van Bamyan waren de beroemdste toeristische attractie van Afghanistan, maar ook een pelgrimsoord voor boeddhisten. De beelden waren namelijk een van de weinige overblijfselen uit de tijd voordat het land islamitisch werd.

Door tientallen jaren van oorlog en verwaarlozing waren de kolossale Boeddhabeelden al behoorlijk versleten, maar de Taliban brachten in 2001 de brute genadeklap toe. De wereld moest hulpeloos toezien hoe deze terroristen het cultureel erfgoed opbliezen, waardoor er twee gigantische gaten in de rotswand overbleven. Meteen in 2002 waren er al plannen om de beelden te reconstrueren, maar dat is er nooit van gekomen.

Nationaal Park Band-e Amir

In het noordoosten van Afghanistan niet ver van de Boeddhabeelden ligt Nationaal Park Band-e Amir. Het is opgericht in 2008 en daarmee het eerste natuurreservaat van het land. Hier tref je een prachtig en vredig landschap van zes diepblauwe meren die hoog in het Hindu Kush-gebergte glinsteren, te midden van pittoreske roodgekleurde kliffen en rotsachtige natuurlijke dammen. Het hoge mineraalgehalte in de meren zorgt voor de diepblauwe kleur. De dammen zijn rondom de meren ontstaan in kloven waar het overtollige regenwater naartoe stroomt. Band-e Amir betekent dan ook letterlijk ‘Dam van de Amir’.

Het is een ruig gebied met toppen van meer dan 3000 meter hoog dat vooral in de lente en de zomer aantrekkelijk is voor wandelaars. Voorzieningen zijn er niet, dus je moet zelf een tent meenemen. De oprichting van het park gold als een baken van stabiliteit na decennia van chaos. De komst van de Taliban heeft die idylle weer teniet gedaan. Het is de verwachting dat dit reservaat de belangrijkste bezienswaardigheid wordt van Afghanistan zodra veilig reizen weer mogelijk is.

Nationaal Museum van Afghanistan

Het Nationaal Museum van Afghanistan – ook wel Kabul Museum genoemd – had ooit een van de meest vooraanstaande kunstcollecties in Centraal-Azië. Het is al opgericht in 1919 en had een verzameling van meer dan 100.000 objecten. Daaronder bevonden zich archeologische vondsten uit India, Egypte, China en het oude Rome, maar ook manuscripten, miniaturen, wapens en kunstvoorwerpen van de voormalige koninklijke families die in Afghanistan de dienst uitmaakten.

Na het uitbreken van de burgeroorlog in 1992 en na de komst van de Taliban werd het museum meerdere keren geplunderd, waarbij 70 procent van de collectie verloren ging. Samen met internationale organisaties zijn 8000 stukken teruggebracht naar het museum, die een blik werpen op de rijke geschiedenis van het land.

Blauwe Moskee van Mazar-e Sharif

De kobaltblauwe koepels van de Blauwe Moskee domineren Mazar-e Sharif, een stad in het noorden van Afghanistan. Het is een van de mooiste moskeeën van Afghanistan met de minaretten en rijk gekalligrafeerde tegels in blauw en goudachtige kleuren. Door een trucje van islamitische architectuur lijkt de moskee te zweven als je ernaar kijkt. Duizenden witte duiven omringen het plein rondom de moskee.

Volgens een legende is de moskee zo heilig dat elke duif met een vlekje op zijn veren onmiddellijk zuiver wit wordt als het dier in de buurt komt. Het heiligdom is gebouwd als begraafplaats voor Ali bin Talib, de schoonzoon en neef van de profeet Mohammed. De oorspronkelijke moskee verrees in de 12e eeuw, maar die werd vernietigd door de Mongoolse veldheer Dzjengis Khan. In 1481 herbouwde de plaatselijke sultan de moskee op een nog grootsere manier, wat je nu nog steeds ziet.

Minaret van Jam

Het enige andere Unesco-erfgoed in Afghanistan dat nog wel overeind staat, is de Minaret van Jam. De gracieuze 65 meter hoge minaret werd rond 1190 gebouwd in de provincie Ghor in het westen van Afghanistan. De toren is volledig gebouwd van baksteen en valt op door zijn kunstige metselwerk en prachtig geglazuurde tegels met sierlijke decoraties.

Op de buitenkant zijn verzen van de Koran gekalligrafeerd. Het architecturale juweeltje staat in een diepliggende riviervallei die omringd is door bergen van 2400 meter hoog. In de omgeving zijn nog wat ruïnes te vinden van de Ghowriden, een koninklijke dynastie die toen heerste in dit gebied. De minaret staat op de lijst van bedreigd erfgoed, maar niet vanwege de vernietigingsdrang van de Taliban. Eerder dreigt instortingsgevaar van dit bijzondere bouwwerk.

Tuinen van Babur, Kabul

Een van de beste bezienswaardigheden in de hoofdstad zijn de Tuinen van Babur, volgens Lonely Planet ‘de mooiste plek van Kabul’. De tuinen zijn rond 1528 aangelegd door Babur, de eerste keizer van het Mogol-rijk op het Indiase subcontinent. Plaatselijk staan ze bekend als Bagh-e Babur. Binnen de hoge muren vind je trapvormige terrassen, gazons en bloementuinen, een zomerpaviljoen, een herdenkingsmoskee en het graf van Babur zichzelf.

De keizer stierf in 1530 in de Indiase stad Agra, maar hij hield zo van deze tuinen dat hij vroeg om hier begraven te worden, een wens die werd vervuld door zijn Afghaanse vrouw. Op het graf staat de inscriptie ‘Als er een paradijs op aarde is, is het dit, het is dit, het is dit!’. Tijdens de Afghaanse burgeroorlog werden de tuinen zwaar beschadigd, maar in 2011 zijn ze teruggebracht in hun oorspronkelijke glorieuze staat.

Citadel van Herat

Herat is de oudste stad in het westen van Afghanistan, met een lange geschiedenis van vernietiging en wederopbouw. Het begon al met Alexander de Grote die de stad in de 4e eeuw voor Christus op de Perzen veroverde. De stad heeft dan ook verschillende historische bezienswaardigheden, zoals de Citadel van Herat die strategisch op een heuvel is gelegen. Alexander himself begon met de bouw van het fort dat de eeuwen daarna regelmatig aangevallen en verwoest is. Tussen 2006 en 2011 werd het bouwwerk volledig hersteld. Hier zit nu het Nationaal Museum van Herat met een collectie islamitische kunst.

Een andere bezienswaardigheid is de Vrijdagmoskee, gebouwd tussen 1404 en 1446. Je kunt foto’s blijven maken van de kleurrijke mozaïeken en tegels waarmee de moskee bedekt is. De Grote Moskee van Herat beslaat een enorm complex met vier gebedshuizen, 460 koepels en 12 minaretten rondom een centrale binnenplaats. Sinds de Tweede Wereldoorlog is de moskee herhaaldelijk gerestaureerd.

Kandahar

Alexander de Grote stichtte in 330 voor Christus Alexandrië van Arachosia, een stad die nu bekendstaat als Kandahar. In 1747 werd het de eerste hoofdstad van het ‘moderne’ Afghanistan, handig gelegen op een kruispunt van wegen richting Iran en Pakistan. Ook deze zuidelijke stad heeft zich door eeuwen van verwoestingen moeten worstelen, maar een aantal moskeeën, heiligdommen en mausolea zijn bewaard gebleven.

De grootste bezienswaardigheid (voor moslims althans) is Kirka Sharif – ofwel de ‘Moskee van de Heilige Mantel’. Dit heiligdom zou de mantel bewaren van de profeet Mohammed, die hij droeg tijdens zijn nachtelijke reis in het jaar 621. Dit is de meest heilige plek van Afghanistan. Kandahar is voorlopig off limits voor toeristen, want het is een bolwerk van de Taliban.

Balkh

Het noordelijk gelegen Balkh is een van de oudste plaatsen ter wereld, met een geschiedenis die bijna 4000 jaar teruggaat. Onder Arabische veroveraars stond de stad bekend als Umm-al-Belad, de ‘moeder van alle steden’. Balkh lag langs de Zijderoute en was een belangrijk doelwit van veroveraars als Dzjengis Khan en Timoer Lenk, die de stad meer dan eens in puin hebben achtergelaten. Balkh herstelde nooit volledig en vervaagde uiteindelijk in een dorp, terwijl de zetel van de regering 20 kilometer naar het zuiden verschoof naar Mazar-e-Sharif.

Er staan nog enkele ruïnes uit de glorietijden van weleer, waarin een sterke boeddhistische invloed terug te zien is. Bijzonder cultureel erfgoed is de Haji Piyada Mosque, oftewel de ‘Moskee van de Negen Koepels’. De moskee werd gebouwd in de 9e eeuw en is het oudste islamitische monument in Afghanistan.

Salang Pass

Avonturiers moeten waarschijnlijk nog even geduld hebben, maar hopelijk is het over enige tijd veilig genoeg voor een rit over de Salang Pass. Dit is een spectaculaire bergpas op de weg die de hoofdstad Kabul verbindt met het noorden van Afghanistan. Je passeert hierbij een van de hoogste tunnels ter wereld, gelegen op een adembenemende hoogte van 3400 meter.

De bijna 3 kilometer lange tunnel is gebouwd door de Sovjet-Unie in 1964 om het noorden van Afghanistan meer toegankelijk te maken. Bij hevige sneeuwval wordt de tunnel afgesloten voor het verkeer.

Voor het laatst bijgewerkt op 4 december 2024. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over de beste bezienswaardigheden in Afghanistan, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Shutterstock.com; Wikipedia.