Bezienswaardigheden in Jemen

Jemen is bekender om armoede en oorlog dan de bezienswaardigheden. Dit land aan de zuidkant van het Arabische schiereiland heeft dan ook veel te verduren gehad, met een aaneenschakeling van interne conflicten en politieke onrust. Sinds de burgeroorlog in 2015 is Jemen helemaal een no-go area, met talloze groeperingen die de macht willen grijpen. De strijd gaat gepaard met werkloosheid, hongersnood en epidemieën.

Ondanks de problemen die de Jemenitische burgers blijven belegeren, heeft het land veel te bieden. Ooit was Jemen een welvarend handelscentrum, centraal gelegen op de route tussen de Hoorn van Afrika en het Midden-Oosten. Het land heeft dan ook enkele van de oudste bezienswaardigheden van de regio, lang voordat de islam zich over het Arabische schiereiland verspreidde. Je vindt hier de eerste wolkenkrabbers ter wereld, archeologische wonderen van vele eeuwen oud en enkele van de oudste moskeeën die er bestaan. Vier culturele sites staan op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Ook het landschap van Jemen is enorm gevarieerd, van slapende vulkanische kraters en hoge bergen tot woestijnen en een prachtige kustlijn. Het eiland Socotra is een van de meest fascinerende ter wereld, dat je ook nu nog gewoon kunt bezoeken. Het is te hopen dat Houthi-rebellen, Al Qaida-aanhangers, Jemenitische soldaten en andere oorlogszuchtige lieden de toeristische attracties niet teveel beschadigen. Voor als het weer kan: hier vind je de 10 beste bezienswaardigheden in Jemen.

Oude stad van Sana’a

Een van de vier Unesco-werelderfgoederen is de oude stad van Sana’a (Sanaa). Deze oude vestingstad is omringd door 14 meter hoge kleimuren en wordt al meer dan 2500 jaar bewoond. Het is een uitzonderlijk schilderachtige wijk met 103 moskeeën, 14 badhuizen en meer dan 6000 huizen die allemaal vóór de 11e eeuw zijn gebouwd. De huizen zijn torenhoog met meerdere verdiepingen, gemaakt van steen, modder en aangestampte aarde.

Je betreedt de ommuurde stad via Bab al-Yaman, een sierlijke poort die in de 17e eeuw is gebouwd. Dwalend door de smalle straatjes kun je je verwonderen over de prachtige islamitische architectuur. De huizen hebben mooie decoratieve ramen, vaak met glas-in-lood. Op 300 meter van de poort kom je bij de Grote Moskee van Sanaa, die waarschijnlijk al dateert uit het jaar 633. Het is hiermee een van de oudste moskeeën ter wereld.

De oude stad ligt in een bergdal op een hoogte van 2200 meter, waarmee Sana’a ook een van de meest hooggelegen hoofdsteden is ter wereld. De oorlogen en conflicten hebben helaas veel schade toegebracht aan de oude stad, maar het blijft niettemin een van de beste bezienswaardigheden in Jemen. Je kunt de wijk redelijk makkelijk kunt bezoeken als je in Sana’a bent.

Socotra

Elke reiziger naar Jemen zou een bezoek aan het eiland Socotra op zijn lijstje moeten zetten. Het eiland ligt nogal afgelegen in de Arabische Zee en is de oorlogen en tumult op het vasteland altijd bespaard gebleven. Socotra heeft een bijna buitenaards landschap van rotsen, stranden en zandduinen met een unieke flora en fauna. Bijzonder om te zien zijn de 700 jaar oude drakenbloedbomen, die door de vorm ook wel ‘flessenbomen’ worden genoemd.

Of bewonder de woestijnroos of de zeldzame komkommerbomen. Een groot deel van de planten en reptielen komt nergens anders voor in de wereld. Ook het zeeleven is bijzonder, met koraalriffen en meer dan 700 verschillende soorten vissen. Het eiland staat dan ook bekend als het ‘Galápagos’ van de Indische Oceaan. Niet toevallig heeft het eiland ook het mooiste strand van Jemen, Qalansiyah beach. Het ongerepte witte zand tegen het azuurblauwe water van de Arabische Zee is een lust voor het oog.

Er zijn talloze inspanningen van de regering van Jemen en internationale organisaties om de bijzondere biodiversiteit te behouden. Socotra is echt een ecotoerisme-bestemming, luxe 5-sterrenhotels vind je hier (nog) niet. Verschillende tour operators organiseren tripjes naar het eiland, dat ongeveer 2000 toeristen per jaar trekt. Je kunt er vanuit Dubai of Abu Dhabi naartoe vliegen. Websites van lokale tour operators zijn onder meer www.socotra.info en www.hellosocotra.com.

Dar al-Hajar paleis

Een van de opvallendste bezienswaardigheden van Jemen is het Dar al-Hajar paleis, bijgenaamd ‘Het Stenen Huis’. Het is een sprookjesachtig paleis gebouwd op een torenhoge rots, ongeveer 15 kilometer buiten de hoofdstad Sana’a. Van buiten ziet het er indrukwekkend uit, met vijf verdiepingen met decoratieve ramen en balkons. Het hele gebouw lijkt zo uit de rots te groeien.

Heel oud is het paleis niet, want het werd pas rond 1920 gebouwd als zomerverblijf voor Yahya Muhammad Hamiddin. Deze imam was de heerser van Jemen van 1904 tot 1948, toen hij werd vermoord. Zijn iconische paleis is blijven staan en is nu een museum dat je tegen een kleine vergoeding kunt bezoeken. Je er rondlopen in de gastenkamers, keukens, vergaderruimtes en opslagruimtes die door een labyrint van trappen met elkaar zijn verbonden.

Shibam

Shibam is een wonderbaarlijke 16e-eeuwse stad in het midden van Jemen die ook bekendstaat als het ‘Manhattan van de woestijn’. In de oudste wolkenkrabberstad ter wereld staan meer dan 500 huizen met soms wel negen of tien verdiepingen. Het is helemaal opmerkelijk dat het lemen huizen zijn, gemaakt van bakstenen van gedroogd modder.

De inwoners gingen de hoogte in bouwen vanwege ruimtegebrek. De stad was namelijk ommuurd, en men kwam niet op het idee om de muur te verplaatsen. Vroeger was Shibam een belangrijke tussenstop voor Arabieren die wierook en specerijen verhandelden. Binnen de ommuurde stad bevinden zich ook nog twee paleizen van de sultan en zeven moskeeën. Shibam staat sinds 1982 op de Werelderfgoedlijst van Unesco als een de vroegste voorbeelden van stedelijke hoogbouw.

Al-Saleh Moskee

De Al-Saleh Moskee in de hoofdstad Sana’a is de grootste moskee van Jemen en een symbool voor de vreedzame toekomst die het land in wil slaan. De moskee is pas geopend in 2008 en gebouwd in een prachtige Jemenitische bouwstijl, met vier minaretten van 160 meter hoog en vier kolossale koepels. Het hele gebouw is versierd met schitterende houten ornamenten, gravures en verzen uit de Koran, omringd door fotogenieke groene tuinen.

In de centrale hal is plek voor liefst 44.000 gelovigen. De bouw kostte bijna $60 miljoen, wat de regering van het arme Jemen op flinke kritiek kwam te staan. Daarentegen staat de moskee open voor aanhangers van alle religies, dus ook niet-moslims en toeristen zijn van harte welkom. De laatste jaren staat het gebedshuis bekend als de ‘Volksmoskee’ die de meer gematigde waarden van de islam probeert uit te dragen. De beveiliging is ongekend hoog, met veel politie en honden die speuren naar bommen.

Zabid

Zabid was de oude hoofdstad van Jemen van de 13e tot de 15e eeuw. De stad heeft een rijke culturele en religieuze geschiedenis, met de hoogste concentratie moskeeën in het hele land. Zabid telt 86 moskeeën, oftewel één moskee per tien inwoners. De beroemdste is de Grote Moskee (Al-Asha’ir-moskee) die in de 9e eeuw werd gebouwd door een volgeling van de profeet Mohammed. Het is de vijfde oudste moskee in de geschiedenis van de islam.

Ook speelde Zabid een belangrijke rol in de Arabische wereld door de islamitische universiteit, waar algebra zou zijn uitgevonden. De oude stad bestaat uit een labyrint van smalle straatjes met traditionele huizen gebouwd van klei en leemsteen, kalksteen en hout. Sommige hebben zelfs een rieten dak. Bijzonder mooi zijn de versierde gevels met Arabische, Afrikaanse en Indiase patronen. Unesco heeft Zabid in 1993 op de Werelderfgoedlijst geplaatst, maar inmiddels staat de stad op de lijst van bedreigd erfgoed. Bewoners hebben zo’n 40 procent van de traditionele huizen vervangen door beton.

Shaharah-brug

Als je van architectonische wonderen houdt, moet je de Shaharah-brug in het noordwesten van Jemen bezoeken. Het is een prachtige loopbrug van blokken kalksteen, gebouwd boven een 200 meter diepe kloof in de buurt van het afgelegen bergdorp Shaharah. De brug is al in de 17e eeuw gebouwd door een lokale veldheer om twee dorpen met elkaar te verbinden.

Voor die tijd was een technisch hoogstandje, en de bouw van de 20 meter brug duurde dan ook drie jaar. Heel toepasselijk is de bijnaam dan ook ‘Brug der Zuchten’. Vanaf de brug heb je een spectaculair uitzicht op het ruige landschap van bergen en kloven. De Shaharah-brug is een van de bekendste toeristische attracties van Jemen die op de munt staat van 10 rial. Anderzijds ligt het bergdorp erg afgelegen en is het moeilijk toegankelijk.

Marib Dam

Nog zo’n mythische stad in Jemen is Marib, ongeveer 120 kilometer ten oosten van de hoofdstad Sana’a. Het was de hoofdstad van het oude koninkrijk Saba, waarvan sommige archeologen denken dat dit het ‘Sheba’ is dat in de Bijbel wordt genoemd. Het werd geregeerd door de legendarische koningin van Sheba, al is er nooit bewijs dat ze daadwerkelijk heeft bestaan. In het gebied zijn verschillende ruïnes die dateren van enkele eeuwen vóór de geboorte van Christus.

De beroemdste bezienswaardigheid is de Marib Dam, die gebouwd werd in de 8e eeuw voor Christus. De 580 meter lange dam zorgde ervoor dat de woestijn veranderde in een oase, wat landbouw mogelijk maakte. Het was een van de grootste wonderen in de oudheid die zelfs genoemd werd in de Koran. Toen de dam in de 6e eeuw instortte, kwam er een einde aan het koninkrijk. Je kunt nu nog de restanten zien van het bouwwerk. Vlakbij is in 1980 overigens een moderne dam gebouwd. Ook zie je de overblijfselen van twee tempels, waarvan enkele zuilen nog recht overeind staan.

Aden

In het zuidwesten van Jemen ligt Aden, de belangrijkste havenstad van het land. Het was tot 1990 de hoofdstad van Zuid-Jemen, tot de hereniging met het noordelijke deel. Door de strategische ligging nabij de Rode Zee was de stad in handen van talloze koloniale machten, waaronder de Portugezen, Ottomanen en Britten. Van 1839 tot 1967 was Aden zelfs een Britse kolonie. Je vindt dan een mix van culturen in deze stad.

De geschiedenis van Aden gaat echter al veel langer terug, zoals blijkt uit de bezienswaardigheden. Ten eerste is de stad bekend om de Stortbakken van Tawila, gebouwd van 115 voor Christus tot 525 na Christus. Deze watertanks werden gebouwd van vulkanisch gesteente om regenwater op te vangen en Aden te beschermen tegen overstromingen. Op een vulkanische rots ligt het Sira Fort, dat oorspronkelijk dateert uit de 11e eeuw. De Ottomanen zouden het gebouwd hebben, al is er weinig over bekend. Het Jemenitische leger gebruikt het fort nog steeds. Vlakbij bevindt zich het National Museum of Yemen waar je archeologische vondsten kunt bewonderen. Het is gehuisvest in een prachtig koloniaal gebouw.

Cairo Castle

Gelegen op een rotsachtige berg bij de oude stad Taiz ligt Cairo Castle, ook bekend als Al-Qahira Castle. Het kasteel werd gebouwd in de eerste helft van de 12e eeuw, al zijn er inscripties gevonden die erop wijzen dat hier duizenden jaren eerder ook al een bouwwerk stond. Mogelijk was er al een vesting in de tijd dat koningin Sheba over Jemen (of Ethiopië) regeerde. In de loop de tijd hebben verscheidene heersers het kasteel ingenomen, dat erg strategisch is gelegen met het weidse uitzicht. De laatste keer was zelfs nog in 1955.

De laatste jaren was het kasteel een toeristische bezienswaardigheid, maar tijdens de burgeroorlog in 2015 werd het bestookt en ingenomen door Houthi-rebellen. Vanaf hun hoge positie vuurden de Houthi’s granaten af op burgers. Ongeveer een derde van het kasteel raakte zwaar beschadigd. In 2018 is het heroverd door de Jemenitische regering, die Cairo Castle weer heeft opengesteld voor bezoekers.

Voor het laatst bijgewerkt op 11 oktober 2021. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over de beste bezienswaardigheden in Jemen, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © MhmdArt/Shutterstock.com; Oleg Znamenskiy/Shutterstock.com; javarman/Shutterstock.com.