Vakantie in de Elzas, Frankrijk: 10 tips!

Door Jacqueline Le Roux

Idyllische dorpjes met kleurrijke vakwerkhuizen, wijngaarden tot zover het oog reikt, de ronde bergtoppen van de Vogezen, sprookjesachtige kerstmarkten, de zetel van het Europees Parlement, kastelen, zuurkool en flammkuche: dit is de Elzas in een notendop. Het is een Frans-Duitse mengelmoes in deze kleine streek in het noordoosten van Frankrijk, aan de grens met Duitsland.

De Elzas is tussen beide landen al meermalen van eigenaar verwisseld en dat heeft de streek zijn unieke karakter gegeven. Het is een populaire bestemming voor een wandel- of fietsvakantie, een stedentrip of een tour langs de wijnhuizen. Een bezoek aan Straatsburg is een must als je op vakantie gaat naar de Elzas, maar er is zoveel meer te ontdekken. Om je vakantie compleet te maken, hebben we 10 tips voor je op een rij gezet. Lees snel verder!

Het romantische Colmar

Het stadje Colmar, dat de bijnaam ‘het Kleine Venetië’ heeft, is een ansichtkaart op zich. De pittoreske grachtjes, de vrolijk gekleurde vakwerkhuizen vol bloemen, de schattige straatjes, het is een plaatje! En romantiek ten top als je met een bootje door het stadje vaart, slentert over de Quai de la Poissonnerie en lokale wijnen proeft in een winstub, een voormalige wijnkelder die tot een traditionele bistro is omgevormd.

Colmar is zeker een van de hoogtepunten als je met je geliefde vakantie viert in de Elzas. Een belangrijke bezienswaardigheid is het Unterlinden Museum (www.musee-unterlinden.com). Het gebouw alleen al, een voormalig klooster, is schitterend om in rond te wandelen. De grote collectie kunstwerken uit de 15e en 16e eeuw is indrukwekkend. De werken zijn voornamelijk afkomstig uit de kloosters en kerken van de streek, met als grootste blikvanger het beroemde altaarstuk van Isenheim.

Kasteel Haut-Koenigsbourg

Op zo’n 25 kilometer van Colmar ligt hoog boven het Rijndal het imposante kasteel Haut-Koeningsbourg op een rotsgebergte. Een strategische plek, want vanaf hier konden alle hoofdwegen van de Elzas goed in de gaten gehouden worden. Het kasteel werd gebouwd in de 12e eeuw en na een complete verwoesting is het aan het einde van de 19e eeuw weer in oorspronkelijke staat opgebouwd.

Ga het kasteel bezoeken als het mooi en helder weer is. Vanaf de Grand Bastion heb je een geweldig panoramisch uitzicht over de Vogezen. Via wenteltrappen kom je in ingerichte woonvertrekken die een goed beeld geven van het leven van toen. Interessant zijn de bijzondere ophaalbruggen, de wapenkamer en natuurlijk de kanonnen.

Wandel ook door de middeleeuwse tuin, waar geneeskrachtige planten en kruiden groeien die in de middeleeuwen werden gebruikt. Het kasteel is goed te bereiken met de auto, maar ga er vroeg heen om de toeristenbussen voor te zijn. Adres: Château du Haut-Koenigsbourg, 67600 Orschwiller, Frankrijk. Website: www.haut-koenigsbourg.fr

Wandelen in de Vogezen

In tegenstelling tot de ruige spitse toppen van de Alpen, doen de Vogezen lieflijk aan. De bergen zijn bekleed met groene weiden en bossen en omdat de bergtoppen bol gevormd zijn, worden ze de ‘Ballons des Vosges’ genoemd. De hoogste top is die van de Grand Ballon d’Alsace op 1424 meter.

Het regionale natuurpark heeft zo’n 7000 kilometer aan wandelroutes, van meerdaagse trekkings waar je slaapt in berghutten, tot leuke wandelingen voor het hele gezin. Dus vergeet je wandelschoenen niet mee te nemen op vakantie. Het landschap is allesbehalve saai, want je loopt langs bergmeren, door bossen, wijngaarden, weilanden en dorpjes. En ben je er in de winter, bindt een paar sneeuwschoenen onder en ga hiken door de sprookjesachtige besneeuwde bossen van de Vogezen. Website: www.parc-ballons-vosges.fr

Neem de kinderen mee naar dierenparken

In de Elzas zijn een paar leuke dierenparken om te bezoeken met de kinderen. In het kasteel Kintzheim, in het gelijknamige dorp, vind je de Volerie des Aigles (www.voleriedesaigles.com) waar je enorm grote roofvogels van dichtbij kunt zien, of in de lucht tijdens een sensationele vliegshow.

Iets verderop ligt het land van de berberapen, de Montagne des Singes (www.montagnedessinges.com). Hier wonen zo’n 200 apen vrij in de bergen. De berberapen komen uit de bergen van Noord-Afrika, waar het ‘s zomers heet en droog is en ‘s winters koud en besneeuwd. Ze vinden hier soortgelijke omstandigheden waardoor de apen het hele jaar buiten kunnen leven. Laat je kinderen selfies maken met de apen en kijken hoe ze gevoerd worden.

En heb je er nog niet genoeg van, ga ooievaars spotten in het NaturOparC (www.naturoparc.fr) in Hunawihr en ga, in hetzelfde dorp, vlinders observeren in de Jardin des Papillons (www.jardinsdespapillons.fr). De kids zullen de vakantie van hun leven hebben!

Fietsen over de Elzasser wijnroute

De Route des Vins d’Alsace is de oudste wijnroute van Frankrijk en kronkelt tussen wijngaarden, bergen en schilderachtige dorpjes. Je kunt niet op vakantie in de Elzas, zonder (een deel van) de wijnroute mee te pakken. Het leukste is om deze route op de fiets te doen. De route loopt over 170 kilometer van noord naar zuid, tussen Marlenheim en Thann.

Je fietst door prachtige landschappen, langs middeleeuwse kastelen en door juweeltjes van dorpjes en kleine wijnstadjes, zoals Eguisheim, Kaysersberg, Bergheim, Ribeauvillé en Riquewihr. Neem de tijd om wijnkelders te bezoeken en de Elzas wijnen te ontdekken.

Het beste is om vooraf een afspraak te maken voor een bezoek. Een handige website hiervoor is www.ruedesvignerons.com, waar je ook wijn-spijs arrangementen kunt boeken. En duik zeker een winstub in voor een glaasje pinot blanc of riesling. Meer informatie: www.wineroute.alsace

De kleurrijke vakwerkhuizen van Riquewihr

Riquewihr ligt halverwege de wijnroute en staat op de lijst van de ‘Mooiste Dorpen van Frankrijk’. Dit is een prachtig voorbeeld van een typisch Elzasser dorp. Het dorp is omgeven door 13e-eeuwse stadsmuren en je komt binnen via de fraaie Dolder wachttoren die ook als stadspoort dient. Het autovrije dorpscentrum is een lust voor het oog met de bloemrijke vakwerkhuizen, de ene nog mooier dan de andere.

Sommige huizen dateren uit de middeleeuwen, andere uit de renaissance. Een groot deel van de bevolking werkt in de wijnbouw, waardoor je dan ook overal wijnkelders en wijnwinkels vindt in het dorp. Als je Riquewihr van bovenaf wilt zien, pak je het Geo Vino pad tegenover het gemeentehuis en wandel je de heuvel op voor een schitterend uitzicht op het dorp en het wijnland eromheen.

Mulhouse, het andere gezicht van de Elzas

In Mulhouse kom je in een ander universum terecht. De stad is misschien minder populair door zijn industriële verleden en heeft weliswaar niet de charme van een stad als Colmar, maar het is wel degelijk een interessante stad om te bezoeken tijdens een vakantie in de Elzas.

Mulhouse heeft een aantal musea waar auto- en treinliefhebbers van zullen smullen. De Schlumpf collectie in de Musée National de l’Automobile (www.musee-automobile.fr), het grootste automuseum ter wereld, heeft een prestigieuze verzameling van klassieke auto’s. Zo heeft het museum Corvettes, Rolls-Royces en Formule 1-racewagens, maar het is vooral bekend om zijn groot aantal Bugatti’s.

In het treinmuseum Cité du Train (www.citedutrain.com) kun je oude treinen en spoorwegmaterieel bewonderen. Van een andere orde is het textielmuseum Musée de l’Impression sur Etoffes (www.musee-impression.com). Hier zie je hoe textiel werd bedrukt vanaf de 19e eeuw, met een mooie collectie van stoffen met oude Indiase ontwerpen.

Kloosterbezoek en wandelen op de Mont Sainte-Odile

Op 40 minuten rijden van Straatsburg, niet ver van het mooie stadje Barr aan de wijnroute, ligt de berg Mont Sainte-Odile. Boven op de berg bevindt zich een indrukwekkend klooster. Het is een van de dingen die je moet zien tijdens je vakantie in de Elzas. Het klooster is een belangrijk bedevaartsoord dat gewijd is aan de heilige Odile, de patroonheilige van de lokale bevolking.

Bezoek het graf van de heilige Odile, de kapellen van de tranen en de engelen, en de miraculeuze bron op een kwartiertje lopen. Alleen al om gaan te wandelen is dit een prachtplek. Er zijn vele wandelroutes door de bossen en je kunt het pad volgen langs een 11 kilometer lange heidense muur rondom de berg Sainte-Odile. Meer informatie: www.visit.alsace

Kazen proeven in het Munsterdal

Naast de wijnroute heb je ook een kaasroute in de Elzas. Het startpunt is het kaasmuseum Maison du Fromage (www.maisondufromage-munster.com) in Gunsbach, op een paar kilometer van het stadje Munster. Hier krijg je een kijkje achter de schermen van het kaasmaken en proef je traditionele Munsterkaas, een kloosterkaas die volgens origineel recept wordt gemaakt.

De 90 kilometer lange kaasroute loopt vanaf het Maison du Fromage door het Munsterdal langs de Route des Crêtes naar de Schnepfenfried. Leuk om te doen is om een stukje van de route te bewandelen door weiden en bossen, van de ene kaasboerderij naar de andere. Ontdek niet alleen de zachte Munsterkaas, maar proef ook de pittige Maroilles, de Barikass (bergkaas) of een lekker geitenkaasje.

Heb je geen tijd om de route te volgen, ga naar de markt op dinsdag- of zaterdagochtend op de Place du Marché in Munster, daar vind je alle kazen uit de streek.

Openluchtmuseum Ecomusée d’Alsace

Zoek je een leuk uitje met de kinderen tijdens je vakantie? Beleef het plattelandsleven zoals dat eruitzag in de 19e en 20e eeuw in de Elzas. Het Ecomusée d’Alsace is het grootste levende openluchtmuseum van Frankrijk. Slenter door de straatjes van een traditioneel dorp, langs oude vakwerkhuizen, boerderijen, washuizen, een zaagmolen en werkplaatsen.

Je ziet een pottenbakker aan het werk, een smid, een bakker en nog vele andere ambachtslieden. De tijd van toen komt ook tot leven door de dagelijkse gebruiksvoorwerpen, zoals meubels, gereedschap en kleding. Maak een ritje op een paardenkoets of ga een workshop doen, waarbij je bijvoorbeeld traditionele kerstkoekjes leert bakken. Eierraces, volksdansen, folkloremuziek, oogstfeesten…, je ervaart de volkstradities in levende lijve met de vele festiviteiten die het museum organiseert. Adres: Chemin du Grosswald, 68190 Ungersheim, Frankrijk. Website: www.ecomusee.alsace

Praktische tips voor een vakantie in de Elzas

Overnachten in de Elzas

De Elzas is een populaire vakantiebestemming bij de Fransen. Je vindt dan ook vele accommodaties in de hele streek. Het leukste is om langs de wijnroute te slapen waar je keuze genoeg hebt tussen rustieke auberges, bed & breakfasts in traditionele vakwerkhuizen, moderne hotels, wijnkastelen of slapen bij de wijnboer. Als je met je gezin op vakantie gaat, kun je kamperen of een een gîte (vakantiehuis) huren.

Hou je van de natuur en de bergen? Op de top van de hoogste berg van het regionale natuurpark Les Ballons des Vosges heb je vanuit je kamer in het Chalet-Hôtel du Grand Ballon een panoramisch uitzicht op de Vogezen. Het hotel is het hele jaar geopend, dus een ideale uitvalsbasis om te gaan wandelen of skiën in de Vogezen.

Ook mooi wandelen is in Breitenbach. Midden op het platteland overnacht je tussen de kersenbomen in het Maison d’hôtes La Cerisaie. Ontbijten doe je met zelfgemaakte honing en gebak dat door de gastheren is gemaakt. De traditioneel ingerichte kamers hebben een terras of balkon met uitzicht op de enorme tuin. Sommige kamers hebben een eigen bubbelbad: ontspanning ten top!

Reizen naar de Elzas

De Elzas heeft twee grote internationale luchthavens: EuroAirport Bâle-Mulhouse-Freiburg en Aéroport de Strasbourg. Vanaf € 50 vlieg je van Schiphol met Easyjet rechtstreeks naar Mulhouse en vanaf € 149 vliegt KLM zonder tussenstop naar Straatsburg. De vlucht duurt ongeveer een uur en een kwartier.

Met de auto doe je er vanuit Nederland 6½ uur over om in Straatsburg te komen. De Elzas is niet heel groot, van noord naar zuid is het over de snelweg ongeveer 2 uur rijden. Dus met de auto kun je makkelijk tijdens een vakantie de hele streek gaan ontdekken.

Ga je liever met de trein? Vanaf € 47,90 zit je vanuit Amsterdam al in 6 uur in Straatsburg en voor € 40,90 reis je in 7½ uur naar Mulhouse. De Elzas heeft een groot spoorwegnet met verbindingen met de belangrijkste dorpen en steden en aansluitende bussen die de kleinere dorpen aandoen. Je kunt je fiets gratis meenemen in de trein. ► Boek hier je treinticket naar Straatsburg bij NS International

Eten en drinken in de Elzas

Gastronomie staat hoog in het vaandel in de Elzas, alleen al in deze kleine streek zijn er 30 sterrenrestaurants! De Elzasser keuken is een beetje een mix van Frans en Duits, dat zie je al aan de namen van de gerechten. Naast zuurkool is flammkuchen een van de bekendste specialiteiten, een dun plat brood met crème fraîche, reepjes spek en ui. Je vindt dit gerecht in bijna ieder traditioneel restaurant in de Elzas. De beste flammkuchen eet je bij de bron, in het plaatsje Kochersberg.

Ook de Baeckeoffe, een vleesstoofpot met plakjes aardappelen, zie je overal op de kaart. De bekende producten van de Elzas worden royaal in gerechten verwerkt, zoals haan in rieslingsaus, taart van munsterkaas of karper in bier.

Bier is een belangrijk product in de Elzas. Zo wordt Kronenbourg bier gemaakt in Obernai, en je vindt veel kleine ambachtelijke brouwerijen. Maar wijn is natuurlijk het allerbelangrijkste, met name witte wijn. Er wordt vooral riesling, muscat, pinot gris, pinot blanc en gewurztraminer verbouwd. Maar proef ook een chasselas of een sylvaner in een winstub of bij de wijnboer.

Voor meer informatie over een vakantie in de Elzas kun je kijken op de officiële website van het toeristenbureau: www.visit.alsace

Voor het laatst bijgewerkt op 23 februari 2022. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over een vakantie in de Elzas, Frankrijk, kun je dat laten weten via het contactformulier.

Foto's © Rasto SK/Shutterstock.com; Adrian Popov/Shutterstock.com; Natalia Paklina/Shutterstock.com; Mark Wolters/Shutterstock.com; MattLphotography/Shutterstock.com; Images01/Shutterstock.com; PRILL/Shutterstock.com; Leonid Andronov/Shutterstock.com; barmalini/Shutterstock.com; Massimo Santi/Shutterstock.com; Booking.com.