Wat te doen in Solo (Surakarta), Indonesië: 10 tips!

Door Jacqueline Le Roux

Surakarta, in de volksmond Solo genoemd, is een historische stad in Midden-Java in Indonesië, gelegen tussen het Merapi gebergte en de rivier Bengawan Solo. Als voormalige koninklijke stad van het Mataramrijk en later het Sunanaat van Surakarta, ademt Solo een authentieke Javaanse sfeer uit. Het is er een stuk minder toeristisch dan het nabijgelegen Yogyakarta, maar zeker niet minder interessant.

Solo is een levendige culturele stad die zijn koninklijke charme heeft behouden en waar eeuwenoude tradities en verfijnde kunsten hoog in het vaandel staan. Zo is Solo beroemd om zijn handgemaakte batik, Javaanse dolken en wajangpoppen die alle aangemerkt zijn als cultureel erfgoed door Unesco. De stad heeft iets vriendelijks, ook omdat er geen hoogbouw is. Het tempo is er lekker relaxed, in tegenstelling tot de drukte in steden als Jakarta of Yogyakarta.

Er is veel te doen en te zien in en om de stad, van een wajangvoorstelling meemaken en culinaire hoogstandjes proeven op de markten, tot mediteren in de tempels en hiken op de vulkaan. Laat je meevoeren door de oude stad in een becak, een traditionele fietstaxi, en vraag de chauffeur om je mee te nemen naar de mooiste bezienswaardigheden, de verborgen plekjes en de beste eettentjes van de stad. Hier vind je 10 tips van wat je allemaal kunt zien en doen in Solo!

Bezoek het paleis Keraton Surakarta

Het vorstelijk paleis Keraton Surakarta Hadiningrat, ook bekend als Kraton Kasunanan Surakarta, werd in 1745 gebouwd door de sunan Pakubuwono II, toen de hoofdstad van het Mataramrijk werd verplaatst van Kartasura naar Solo. Na de opsplitsing van het Mataramrijk in 1755 kreeg de stad Solo de naam Surakarta.

Voor het paleis is een groot plein waar traditioneel ceremonies en publieksevenementen worden gehouden. Het paleis zelf bestaat uit paviljoens, binnenplaatsen en tuinen. Het is een prachtig voorbeeld van Javaanse architectuur, gecombineerd met islamitische en koloniale invloeden. Je kunt er onder meer traditionele kostuums, gamelaninstrumenten, keris (ceremoniële Javaanse dolken) en koninklijke rijtuigen bekijken.

Het is interessant om een rondleiding doen met een gids om dieper in te gaan op de Javaanse cultuur. Want alles wat je ziet heeft een symbolische betekenis, zowel de houtsnijwerken, de rijkelijk versierde ornamenten als het gebruik van vormen en kleur. Bij de entree krijg je een sarong om je middel en de gids betaal je wat je denkt dat de rondleiding waard was. Adres: Jl. Kamandungan, Baluwarti, Kec. Ps. Kliwon, Kota Surakarta, Jawa Tengah 57144, Indonesië. Website: www.kratonsurakarta.com

Ga shoppen op de markten van Solo

In Solo zijn een paar bekende markten waar je goed souvenirs kunt shoppen en lekkere hapjes kunt proeven. De Pasar Klewer aan Jl. Dr. Rajiman No.50 bevindt zich naast het Keraton Surakarta paleis en is de grootste textielmarkt van de stad. Er zijn meer dan 2000 kramen in een historisch gebouwencomplex. Je vindt er een overvloed aan batikstoffen van uiteenlopende kwaliteit en traditionele kleding.

De markt Pasar Gede aan Jl. Jend. Urip Sumoharjo is een foodmarkt en dé plek om de lokale keuken te ontdekken en je te verlekkeren aan exotische producten. Het marktcomplex werd in 1930 in gebruik genomen en is ontworpen door de Nederlandse architect Herman Thomas Karsten. Naast Nederlandse en Javaanse invloeden hebben ook de Chinezen hier hun stempel gedrukt met hun Chinese tempel aan de zuidkant van de markt.

Hou je van antiek, maak dan een rondje op de Pasar Triwindu aan Jl. Diponegoro. Op deze antiek- en vlooienmarkt in het centrum vind je oude Javaanse dolken (keris), wajangpoppen en vele andere typische Javaanse objecten. Wees wel voorzichtig, er worden ook veel namaakproducten verkocht.

Leer de kunst van het batikken

Batik is een traditionele techniek voor het bedrukken en verven van geweven stoffen in de meest ingewikkelde patronen. Deze oude kunstvorm is door Unesco erkend als cultureel erfgoed. Het batikken is een lang proces, waarin elke kleur of detail apart met de hand laag voor laag wordt aangebracht.

De echte batik herken je aan de onregelmatigheden in de patronen en de kleurintensiteit die aan de voor- en achterkant ongeveer gelijk moet zijn. Traditionele batik kun je bewonderen in Kampong Batik Laweyan (www.kampoengbatiklaweyan.org), de bekendste batikmarkt van Solo vlak bij het koninklijk paleis. In de sfeervolle steegjes van het batikdorp zie je hoe batik wordt gemaakt en kun je zelf ook meedoen aan een lesje batikken.

De geschiedenis van het batikken wordt verteld in het Danar Hadi Batik Museum (www.danarhadibatik.com). Dit museum heeft de grootste batikcollectie ter wereld, met meer dan 10.000 traditionele en historische stukken. Het museum maakt deel uit van de batikfabriek van Danar Hadi.

Bekijk moderne kunst in het Tumurun Museum

Het Tumurun Museum is opgericht door de familie Lukminto, die een van de grootste textielbedrijven in Zuidoost-Azië bezit. Voor een stad die bekend staat om zijn klassieke cultuur, laat de familie een moderne kant van Solo zien.

Tumurun betekent ‘nalatenschap’ in het Javaans, hun privécollectie van moderne kunst en antieke auto’s hebben ze dan ook toegankelijk gemaakt voor het publiek. Het indrukwekkende kunstwerk Floating Eyes van Nyoman Nuarta (1951), een van de bekendste kunstenaars van Indonesië, is letterlijk dé eyecatcher van het museum.

Verder zijn er schilderijen te zien van Indonesische meesters als Affandi en Raden Saleh. Je kunt het museum gratis bezoeken. Er is plek voor een beperkt aantal bezoekers, dus moet je van tevoren een tijdslot boeken via de website. Zorg ervoor dat je een kwartier voor het bezoek aanwezig bent. Adres: Jl. Kebangkitan Nasional No.2, RW.4, Sriwedari, Kec. Laweyan, Kota Surakarta, Jawa Tengah 57141, Indonesië. Website: www.tumurunmuseum.org

Bezoek de hindoetempels Candi Cetho en Candi Sukuh

De Candi Cetho is een indrukwekkende oude hindoetempel op de hellingen van Mount Lawu, vlakbij Tawangmangu, op zo’n 40 kilometer van Solo. De tempel dateert uit de 15e eeuw en is gebouwd op terrassen en biedt een geweldig uitzicht op de bergen en valleien.

De uit steen gehouwen afbeeldingen en sculpturen stellen taferelen voor uit de hindoeïstische mythologie. Verspreid over het tempelcomplex vind je een aantal fallusvormige beelden. Ze symboliseren de schepping van de mens en de vruchtbaarheid van het land.

Ongeveer 10 kilometer verderop kun je een andere 15e-eeuwse hindoetempel bezoeken, de Candi Sukuh. Deze tempel heeft de vorm van een piramide zonder punt en doet denken aan de Maya tempels in Peru. Ook hier vind je erotische beelden die vruchtbaarheid symboliseren. En net als Candi Cetho is de ligging prachtig met panoramische uitzichten op het berglandschap.

Bewonder de grote moskee van Solo

De grote moskee Masjid Agung Kraton Surakarta is gebouwd in 1768 voor het vrijdaggebed en speciale gelegenheden voor de koninklijke familie. In de moskee worden nog steeds koninklijke ceremonies en religieuze feesten gehouden, zoals de Sekaten, waarin de profeet Mohammed wordt geëerd.

De moskee is gebouwd in de traditionele Javaanse stijl met islamitische, Indiase en koloniale invloeden. Bewonder het piramidevormige dak, tajug, dat in lagen is opgebouwd en dat de verbinding tussen de aarde en de hemel symboliseert. Je kunt de moskee alleen buiten de gebedstijden bezoeken. En volg de regels strikt op, wat betekent dat je je respectvol moet kleden, je schoenen uit moet doen en je moet wassen voordat je naar binnen gaat.

Je komt de moskee binnen via de serambi, wat een beetje op een veranda lijkt. Daar leiden zeven deuren naar de enorme grote en open gebedsruimte, waar je even ontsnapt uit de drukte van de stad. Vergeet niet de achtertuin in te gaan om de graftombes te bekijken. Adres: Jl. Masjid Agung No.1, Kauman, Kec. Ps. Kliwon, Kota Surakarta, Jawa Tengah 57122, Indonesië.

Ga naar een wajang voorstelling

Een van de traditionele kunstvormen waar Solo om bekend staat is het poppenspel wajang kulit. Wajang, wat letterlijk schaduw of schim betekent, zijn leren poppen waarmee een verhalend schaduwspel wordt vertoond. De voorstelling wordt begeleid door traditionele gamelanmuziek. Sinds 2003 is wajang erkend als cultureel erfgoed door Unesco.

Zo’n poppenspel bijwonen is een bijzondere ervaring om te doen. Regelmatig worden er wajang kulit shows gegeven in het cultureel centrum Taman Budaya Surakarta aan JL. Ir. Sutami, No. 57. Een andere vorm van wajangtheater is wajang wong ofwel wajang orang, dat wordt uitgevoerd door acteurs en dansers in de stijl van het poppenspel. Je kunt hiervoor naar het Sriwedari Theatre in het Sriwedari park.

Iedere avond van maandag tot en met zaterdag worden hier voorstellingen gegeven waar wel zo’n 60 acteurs aan meedoen. De voorstellingen zijn in het Javaans. De kans is dus groot dat de verhalen je ontgaan, maar het is hoe dan ook boeiend om naar te kijken. Er zijn meerdere plekken in de stad waar je een wajangshow kunt bijwonen, het beste is om informatie op te vragen bij het toeristenbureau.

Wandelen op de vulkaan Mount Lawu

Mount Lawu is een populaire bestemming voor wandelaars. De actieve vulkaan heeft een hoogte van 3265 meter en er zijn prachtige wandelingen te maken door het bosrijke gebergte. Vanuit Solo is het ongeveer 1½ uur rijden naar Cemoro Sewu of Cemoro Kandang, waar de startpunten zijn van diverse wandelroutes.

Geoefende wandelaars kunnen de steile Cemoro Sewu route doen naar de top van de berg, of die van Cemoro Kandang die iets minder steil is, maar daardoor wel wat langer. Trek er een hele dag of meerdere dagen voor uit.

Bij de tempel Candi Cetho kun je een makkelijke route volgen van gemiddeld zo’n 3 uur lopen door dichte bossen en theeplantages. Wil je wat doen met kinderen, pak dan de Sekipan route door het schilderachtig boslandschap van het Sekipan park vlak bij het bergdorp Tawangmangu. De beste periode voor het doen van wandeltochten is in de droge maanden tussen mei en oktober.

Ontdek de prehistorische mens in Sangiran

Op een half uur rijden van Solo kom je op de archeologische vindplaats Sangiran die op de werelderfgoedlijst van Unesco staat. Op deze plek zijn overblijfselen van een van de oudste mensen ter aarde gevonden, de homo erectus, die hier meer dan 1½ miljoen jaar geleden leefden. Deze vondsten hebben veel kennis opgeleverd over hoe zij leefden in de prehistorie en over de evolutie van de mens.

In het moderne museum kun je de vondsten bekijken die in deze streek zijn ontdekt, van menselijke schedels en tanden tot werktuigen en overblijfselen van prehistorische dieren. Ook kun je naar de locaties waar de opgravingen zijn gedaan en waar een gids uitleg geeft over het werk van de archeologen. Website: museumsangiran.kemdikbud.go.id

Zoek verfrissing bij de Jumog waterval

De Jumog waterval is een verborgen pareltje in de Karanganyar streek, niet ver van Solo. Jumog is kleiner dan de beroemde 81 meter hoge Grojogan Sewu waterval op Midden-Java, maar doet er zeker niet voor onder. Je kunt er een heerlijk dagje doorbrengen in de ongerepte natuur.

Ga erheen in het regenseizoen tussen november en april wanneer het frisse, kristalheldere water zo’n 30 meter langs een rotsachtige klif naar beneden stort. Er zijn ondiepe beekjes waar je heerlijk in kunt poedelen. Vanaf de brug heb je mooi uitzicht op de waterval en je kunt de wandelpaden op en genieten van het weelderige groen van de omliggende natuur.

Er zijn wat eetkraampjes die traditionele hapjes bieden, maar je kunt ook wat eten en drinken meenemen want er zijn diverse picknickplekken bij de waterval. En goede wandelschoenen zijn aan te raden, de paden kunnen glad zijn door het water.

Wat te doen in Solo (Surakarta): praktische tips

Overnachten in Solo

Omdat er veel zakenreizigers naar Solo komen bieden de meeste hotels voorzieningen als vergaderruimtes en businesscentra, wat een beetje kil aandoet. Een luxe adres waar je wel de Javaanse sfeer proeft is het Royal Surakarta Heritage Hotel, niet ver van de avondmarkt Pasar Ngarsopuro. In de kamers vind je batikmotieven, houtsnijwerk en traditionele kunst. Het hotel heeft een zwembad, een spa, een fitnesscentrum en diverse restaurants.

Zoek je wat eenvoudigers, maar wel midden in de stad? Aanraders zijn het Petit Boutique Hotel Solo en Alsalam Syariah Guesthouse met zijn weelderige tuin. Beide accommodaties bevinden zich dicht bij het Fort Vastenburg, een 18e-eeuwse Nederlandse fort dat je helaas niet kunt bezoeken.

Voor een authentieke ervaring boek je een tweepersoonskamer of een familiekamer in Ndalem Kinasih Homestay Syariah, in een typisch Javaans huis met een zwembad in de tuin en gelegen op steenworp afstand van het paleis Keraton Surakarta.

Eten en drinken in Solo

De keuken van Solo staat bekend om zijn zachte en zoete smaken, want veel gerechten bevatten kokosmelk en palmsuiker. De beste manier om de lokale keuken te ontdekken, is om eenvoudigweg door de stad te lopen. Bij de vele eetkraampjes op straat, de warungs, proef je typische lokale specialiteiten zoals ketupat pecel, rijstwafels met pindasaus, gebakken eend bebek goreng en hartige kippensoep timlo solo.

Ben je een echte fijnproever, ga dan naar de foodmarkt Pasar Gede waar je vele onbekende producten zult ontdekken. Solo is beroemd om zijn serabi pannenkoek. Het is een dunne pannenkoek gemaakt van rijstmeel en kokosmelk. Hoewel de pannenkoek traditioneel puur gegeten wordt, kun je tegenwoordig kiezen uit allerlei toppings.

Het beste adres om serabi te proeven is Lydia’s Serabi Notosuman aan Jl. Mohammad Yamin 28. Warung Selat Mbak Lies aan Serengan Gang II/42 is een goed en bijzonder eethuis dat de authentieke streekkeuken van Solo serveert. Het eethuis, dat meer weg heeft van een antiek- en souvenirwinkel, is beroemd om zijn selat solo, een Javaanse rundvleessalade met groenten.

Ben je gek op gember? Probeer gemberthee met rijstballen, de wedang ronde, of het rode gemberdrankje, wedang uwuh. Voor een glaasje wijn moet je in de grotere hotels zijn, want in het islamitische Indonesië is het geen gebruik om alcohol te drinken.

Reizen naar Solo

Solo (Surakarta) ligt in het midden van het Indonesische eiland Java, ongeveer 540 kilometer ten oosten van de hoofdstad Jakarta. Je kunt met meerdere luchtvaartmaatschappijen van Amsterdam Schiphol naar Jakarta vliegen, waaronder KLM, Garuda Indonesia, Singapore Airlines, Emirates en Qatar Airways. Alleen met Garuda vlieg je rechtstreeks, in 14 uur en 15 minuten. Met een overstap bedraagt de reistijd 15 tot 16 uur.

Vanaf Jakarta Soekarno-Hatta International Airport (CGK) kun je een binnenlandse vlucht nemen naar Solo (1 uur) met Indonesische luchvaartmaatschappijen als Lion Air, Batik Air of Citilink.

Ook gaan er directe treinen van Jakarta naar Solo (Surakarta). De reistijd is gemiddeld 7 uur. Voor tickets en de dienstregeling kijk je op de website van spoorwegmaatschappij Kereta Api Indonesia (KAI) (www.kai.id). Met de auto vanuit Jakarta ben je minimaal 7½ uur aan het rijden.

Lokaal vervoer in Solo

Ga je rondreizen in Indonesië? Weet dat er ook vanaf Bandung, Surabaya, Bali en Lombok rechtstreekse binnenlandse vluchten naar Surakarta zijn. Vanaf het vliegveld Surakarta Adi Soemarmo International Airport (SOC) gaan er bussen en shuttles naar de stad. Of je pakt een taxi die je in 20 minuten naar het stadscentrum brengt.

Iets goedkoper is om een rit te boeken via de apps van Grab of Gojek, de lokale ‘Uber’. Ga de stad ontdekken in een fietstaxi (becak) of minibusje (angkot). Wil je dagjes uit, huur dan een auto met chauffeur voor ongeveer € 65 per dag via GetYourGuide. Er wordt links gereden en het verkeer kan er behoorlijk chaotisch zijn, dus dit is wel een veilige optie. En de chauffeur neemt je mee waar je ook maar naartoe wilt.

Voor meer informatie over wat te doen in Solo kun je kijken op de officiële website van het Surakarta Tourism Office: www.solocity.travel

Voor het laatst bijgewerkt op 24 december 2024. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen in Solo (Surakarta), Indonesië, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Shutterstock.com; Booking.com.