Bezienswaardigheden in Oezbekistan top-10

Oezbekistan is een van de meest fascinerende bestemmingen in Centraal-Azië, met genoeg bezienswaardigheden voor een onvergetelijke rondreis. Het land is vooral bekend om de oude handelssteden langs de Zijderoute. Het zijn fabelachtige plaatsen met vele paleizen, musea en een sprookjesachtige islamitische architectuur.

Vier plaatsen in Oezbekistan behoren nu tot het Unesco-werelderfgoed, maar er zullen waarschijnlijk nog vele volgen. De hoofdstad Tashkent is een mix van oud en nieuw, waar architectonische wonderen worden afgewisseld met afstotelijke flats uit de communistische Sovjet-tijd. Oezbekistan heeft droge en uitgestrekte woestijnen, sprankelende meren en groene lieflijke valleien.

Met het rijke culturele erfgoed en het gevarieerde landschap is het niet verbazingwekkend dat Oezbekistan zich ontpopt tot een toeristische hotspot in Centraal-Azië. Wil je in de voetsporen treden van de karavanen en kamelen die ooit over de roemrijke Zijderoute sjokten? Hier vind je de 10 beste bezienswaardigheden in Oezbekistan!

Samarkand

Enkele van de beste bezienswaardigheden van Oezbekistan vind je in Samarkand, een legendarische stad aan de Zijderoute en een van de oudste steden ter wereld. In de hoogtijdagen van de Zijderoute kruisten er zes handelswegen in de oasestad. De stad werd herhaaldelijk verwoest door veroveraars.

Toch blijft het een betoverende en mythische oasestad die tot ieders verbeelding spreekt, vol blauwe sprookjesmozaïeken. Unesco heeft de stad in 2001 haast vanzelfsprekend tot werelderfgoed verklaard. Het hoogtepunt is het Registan-plein, dat met zijn islamitische architectuur tot een van de mooiste pleinen ter wereld wordt gerekend. Ook de Bibi Khanum moskee is absoluut een bezoek waard, met een toegangspoort van 40 meter hoog. Voor nog meer pracht en praal moet je naar Gur-e-Emir, een mausoleum waar de grote Centraal-Aziatische veroveraar Timoer Lenk ligt begraven. ► Lees hier meer over de bezienswaardigheden in Samarkand

Bukhara

Ook Bukhara mag je niet missen tijdens een rondreis in Oezbekistan. De 2500 jaar oude stad was een van de belangrijkste handelsposten langs de Zijderoute en heeft een prachtig bewaard middeleeuws centrum, dat sinds 1993 op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat. Je kunt hier dwalen door een doolhof van 140 eeuwenoude monumenten, moskeeën, badhuizen, Koranscholen (madrassa’s) en marktgebouwen. Een van de hoogtepunten is de graftombe van Ismail Samani, die over Bukhara regeerde van 892 tot 907. Dit is het oudste moslimmonument in de stad en geldt als een meesterwerk van vroege islamitische architectuur.

Een andere prominente bezienswaardigheid is de 47 meter hoge Kalyan-minaret, die in 1127 werd gebouwd. In negen eeuwen heeft de bakstenen minaret nooit een reparatie nodig gehad. Chor Minor is een beroemde moskee uit 1807 (dus helemaal niet zo oud), ten noordoosten van Bukhara. De vier minaretten, die naar de vier windstreken verwijzen, hebben fraaie decoraties.

Khiva

Je moet wat verder reizen naar het westelijke Khiva (Xiva), de derde stad in Oezbekistan die onlosmakelijk met de Zijderoute verbonden is. In de 10e eeuw stopten alle karavanen die op weg waren naar China in deze oasestad in de Karakum-woestijn. Op de Zijderoute werd Khiva echter ook bekend om de slavenhandel. Op de markten werden gevangenen verhandeld en verkocht, samen met specerijen, tapijten, thee en aardewerk.

Khiva voelt nu als een schilderachtig openluchtmuseum, met een oude binnenstad die omgeven is door lemen muren. In de ommuurde binnenstad – bekend als Itchan Kala – kun je dwalen door een labyrint van smalle steegjes met moskeeën, madrassa’s, monumenten, paleizen, karavanserais en andere heiligdommen. Een groot deel is zorgvuldig gerestaureerd, waardoor het volgens sommige reizigers allemaal een beetje te mooi en te netjes is. Khiva was de eerste Oezbeekse stad die in 1990 een notering kreeg op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Tashkent

Veel reizigers beginnen hun rondreis in Tashkent, een grote metropool met ruim 2 miljoen inwoners. De hoofdstad van Oezbekistan, met een 2000 jaar oude geschiedenis, is een interessante mengelmoes van oud en nieuw. Je vindt er smaakvolle middeleeuwse gebouwen, lelijke betonnen blokken uit de Sovjet-tijd, elegante Europese architectuur, groene parken en moderne wolkenkrabbers van staal en glas. Tashkent heeft de beste musea, restaurants en bars van het land en genoeg bezienswaardigheden om er enkele dagen door te brengen.

Breng er een bezoek aan het Hazrat Imam Complex, het religieuze centrum van Tashkent met prachtige moskeeën en madrassa’s. Het complex heeft een rijke bibliotheek met oosterse manuscripten waar bijzondere Korans worden bewaard. In het State Museum of History of Uzbekistan, dat al in 1876 openging, kom je alles te weten over de geschiedenis van Oezbekistan. Voor een panoramisch uitzicht over de stad kun je naar het observatiedek van de Tashkent TV Tower, met haar 375 meter de elfde hoogste toren ter wereld.

Aralmeer

Je moet er snel bij zijn om nog iets te zien van het Aralmeer, een van de bezienswaardigheden met een noodlottig randje. Het Aralmeer was ooit een enorme watermassa tussen Oezbekistan en Kazachstan, dat zich uitstrekte tot een lengte van 450 kilometer. Het zoetwatermeer was een belangrijke bron van vis en langs de kust wemelde het van de vissersdorpjes.

Daar is nu bijna niets meer van over. Door slecht irrigatiebeheer is het Aralmeer sinds de jaren ’60 aan het krimpen, dat bekendstaat als een van de grootste milieurampen van onze tijd. Het grootste deel van het meer is veranderd in een uitgedroogde woestijn, gevuld met de rompen van roestende schepen. Je ziet de trieste overblijfselen in het stadje Moynaq (Mŭynoq), ooit een bloeiende vissersplaats. Nu ligt het 120 kilometer van het Aralmeer, met een voormalige haven waar schepen op het droge liggen.

Vallei van Fergana

Buiten de door mensenhanden gemaakte bezienswaardigheden mag je de uitgestrekte Vallei van Fergana niet overslaan, een plaats van natuurlijke schoonheid met een vruchtbaar dal dat door besneeuwde bergketens is omgeven. De vallei ligt in het uiterste oosten van Oezbekistan en strekt zich ook uit over Tadzjikistan en Kirgizië.

Het is dan ook altijd een belangrijk kruispunt geweest voor verschillende religies, culturen en naties, met adembenemende landschappen en boeiende plaatsen om te bezoeken. Kokand is de thuisbasis van een verbluffend paleis (zie onder) en het kleine stadje Rishtan is over de hele wereld beroemd om zijn keramiek. In de hoofdstad Fergana kun je een rondleiding krijgen in zijdefabrieken.

Kokand

In het westelijke deel van de Fergana-vallei ligt Kokand, een stad die al sinds de 10e eeuw wordt bewoond. Ook Kokand was een belangrijk handelscentrum langs de Zijderoute en werd in de 13e eeuw door de Mongolen verwoest. Vanaf de 17e eeuw beleefde de stad echter een opleving, toen lokale heersers (khans) hier een vorstendom vestigden. De laatste heerser Khudayar Khan liet hier in 1871 een schitterend paleis bouwen dat nu bekendstaat als een van de beste bezienswaardigheden in het gebied.

De ‘Parel van Kokand’ is een van  de grootste en rijkst versierde paleizen in Centraal-Azië. Het koninklijk paleis had 119 kamers en zeven binnenplaatsen, omringd door een weelderige groene tuin van vier hectare. Nu is het een museum en kun je de 19 overgebleven kamers bewonderen.

Sjahrisabz

Sjahrisabz wordt minder bezocht, maar is naast ‘de grote drie’ ook een van de eeuwenoude steden langs de Zijderoute. De stad in het zuiden van Oezbekistan is meer dan 2000 jaar oud en staat vooral bekend als de geboorteplaats van de middeleeuwse veroveraar Timoer de Grote.

Hij liet hier in de 14e eeuw een wit zomerpaleis bouwen, waarvan je nu nog de monumentale poorten kunt zien. De stad maakte daarna een flinke bloeiperiode door, met de bouw van vele moskeeën, mausolea en monumenten.

De historische binnenstad met de prachtige oude huizen prijkt sinds 2000 op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Sjahrisabz is een leuke plek als je architectonisch erfgoed wilt zien dat nog niet is gerenoveerd, zonder drommen toeristen.

Aydarkulmeer

Wil je een keer overnachten in een yurt, een traditionele ronde nomadentent? Dan kun je een bezoek brengen aan het Aydarkulmeer in het noordoosten van Oezbekistan. In tegenstelling tot het Aralmeer ziet dit meer er een stuk sprankelender uit. Het was ooit een klein meer in de Kyzylkum-woestijn dat in de zomer volledig opdroogde, maar de Sovjets hebben er in 1969 een groot kunstmatig meer van 4000 vierkante meter van gemaakt.

Het is een unieke plek om te slapen in een yurt, omgeven door de uitgestrekte woestijn. Je kunt er ook op paarden of kamelen rijden of een verfrissende duik nemen in het meer. Het ligt 50 kilometer van het stadje Nurata.

Nukus

Als je meer tijd hebt en een onweerstaanbare fascinatie hebt voor het Sovjet-verleden van Oezbekistan, is Nukus een omweg waard. De afgelegen stad ligt in het westen van het land en is de hoofdstad van de autonome republiek Karakalpakstan. Glorieuze monumenten uit de tijd van de Zijderoute zal je hier niet vinden, wel veel grimmige betonnen gebouwen die worden omgeven door een eentonig landschap van woestijn en droge struiken.

Gelukkig zijn er ook bezienswaardigheden, waarvan het Savitsky Museum (museum.kr.uz) met stip op nummer één staat. Dit wordt beschouwd als het beste museum van Oezbekistan, met de mooiste collectie Sovjet-kunst ter wereld. Ook de moeite waard is de bazaar, waar je lekkernijen uit Centraal-Azië kunt proeven.

Voor het laatst bijgewerkt op 10 oktober 2023. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over de beste bezienswaardigheden in Oezbekistan, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © depositphotos.com/kamchatka/Homocosmicos; Pixabay/Joëlle Moreau; Shutterstock.com; Pixabay/Falco; Pixabay/LoggaWiggler.