Bezienswaardigheden in Mechelen top-12

Mechelen is een mooie middeleeuwse stad in Vlaanderen die wat in de schaduw ligt van toeristenmagneten als Gent en Brugge. Terwijl er bijna net zoveel te doen en te zien is voor een stedentrip! Zo zijn in de historische binnenstad van Mechelen bijna alle straatstenen verweven met een eeuwenoude geschiedenis.

In de 14 en 15e eeuw was Mechelen de hoofdstad van de Bourgondische Nederlanden, een glorieuze tijd die de stad talloze prachtige historische paleizen, herenhuizen en kerken heeft nagelaten. Je struikelt haast over de monumenten in de meest Bourgondische stad van België, met ‘s lands oudste stadhuis en het paleis van waaruit vorstin Margaretha van Oostenrijk de Lage Landen bestuurde.

Beklim de toren van de Sint-Romboutskathedraal en je weet waarom de inwoners van Mechelen ook bekendstaat als de Maneblussers. Bij het verkennen van de vredige straatjes van het Groot Begijnhof betreed je meteen Unesco-werelderfgoed. Ook de recente geschiedenis komt voorbij als je de stad bezoekt. Kazerne Dossin confronteert je met de donkere bladzijden van de Tweede Wereldoorlog.

En voor kinderen is er van alles te beleven, van het vrolijke Speelgoedmuseum tot dierentuin Planckendael. Ben je benieuwd wat je allemaal kunt doen in deze sfeervolle Vlaamse stad? Hier vind je de 12 beste bezienswaardigheden in Mechelen!

Grote Markt

Begin een stedentrip op de Grote Markt, het centrale plein van Mechelen. Historische panden met kleurige gevels staan hier zij aan zij. Cafés stallen hier gezellige terrasjes uit die bij de eerste zonnestralen meteen vol zitten. Er is altijd reuring op het plein, dat regelmatig het toneel is van Mechelse feesten en evenementen.

Rondom de Grote Markt zie je meteen al enkele van de bekendste bezienswaardigheden van de stad. Aan de westkant pronkt de Sint-Romboutstoren, die overal bovenuit steekt. Op de Grote Markt nummer 1 staat Huis De Beyaert uit de 12e eeuw, herkenbaar aan de sierlijke trapgevels. Nu is het een postkantoor, maar eerder deed het dienst als passantenhuis voor pelgrims en het ‘nieuwe’ stadhuis.

Niet te missen aan de oostkant is het Paleis van de Grote Raad, een prachtig gebouw dat onderdak biedt aan het huidige (en derde) stadhuis van Mechelen. Er is liefst 400 jaar gebouwd aan het stadhuis, waarvan de eerste steen werd gelegd in 1526.

Je ziet dan ook drie gevels, in verschillende architectuurstijlen. Bewonder ook vooral de fraaie zuilengalerij om de hoek van het gebouw. Tijdens een rondwandeling met een stadsgids kun je ook binnen een kijkje nemen.

De vele historische gebouwen getuigen van de lange geschiedenis van de Grote Markt, waarover in 1237 voor het eerst werd geschreven. Van de 16e tot en met de 18e eeuw werden er huizen gebouwd rondom het plein waar je alle stijlen in terugziet: van renaissance en rococo tot de barokke Lodewijk XV-architectuur.

Schepenhuis

Aan de zuidkant van de Grote Markt zie het gotische Schepenhuis uit 1288, dat er sprookjesachtig uitziet met de gekartelde torentjes. Dit is het oudste bewaarde stadhuis van Vlaanderen. In de middeleeuwen werd dit ook de rechtbank van de Bourgondische Nederlanden. Hier vonden de rechtszaken plaats van de ‘schepenen’ (de rechters).

Later bood het Schepenhuis onder meer onderdak aan een bibliotheek, een museum en het stadsarchief. Tegenwoordig zit hier het toeristenbureau van Mechelen waar je allerhande folders kunt oppikken en terecht kunt voor vragen. Ook kun je er boekjes halen voor een stadswandeling. Als je met een groepje bent, kun je een stadsgids boeken. Adres: Vleeshouwersstraat 6, 2800 Mechelen, België. Website: visit.mechelen.be

Sint-Romboutstoren

Na een bourgondische maaltijd kun je die extra pondjes er weer af trainen door een beklimming van de Sint-Romboutstoren. Deze 97 meter hoge toren is hét symbool van de stad en mag je niet missen. Eigenlijk moest deze toren 167 meter hoog zijn om groter te zijn dan ‘concurrerende’ torens in andere Belgische steden, maar door geldgebrek is dat er nooit van gekomen.

Er is geen lift, dus je moet 538 treden bedwingen voordat je op de ‘skywalk’ bovenop kunt genieten van het weidse uitzicht over Mechelen en omgeving. Bij mooi weer kun je de zilverkleurige bollen van het Atomium in Brussel zien glinsteren, 25 kilometer verderop.

Kijk je de andere kant op, dan zie je de hoogbouw van Antwerpen, ook 25 kilometer verderop. De toren grenst aan de Sint-Romboutskathedraal die in 1312 werd ingewijd. Dit is de grootste en belangrijkste kerk van Mechelen. Hoogtepunt in het interieur is het barokke hoofdaltaar dat in 1665 is gemaakt door de Mechelse beeldhouwer Lucas Faydherbe. ► Lees hier meer over de Sint-Romboutstoren

Paleis van Margaretha van Oostenrijk

Margaretha van Oostenrijk (1480-1530) heeft een grote stempel gedrukt op Mechelen. Deze invloedrijke Habsburgse vorstin was van 1507 tot 1530 landvoogdes van de Lage Landen, waartoe ook Nederland behoorde. Ze bestuurde de ‘Nederlanden’ vanuit een stadspaleis in Mechelen dat te boek staat als het eerste gebouw in Noord-Europa in renaissancestijl. In haar paleis ontving ze diplomaten en koningen, maar hield ze zich ook bezig met kunst en muziek.

Het Paleis van Margaretha van Oostenrijk staat er nog steeds, maar huisvest nu de rechtbank van Mechelen. Helaas kun je daarom binnen geen kijkje nemen, tenzij je iets doet om voor de rechter te komen… De mooie binnentuin kun je wel bezoeken met een gids. In het weekend is de tuin wel toegankelijk voor het publiek, mits de poort openstaat. Adres: Keizerstraat 20, 2800 Mechelen, België.

Museum Hof van Busleyden

De geschiedenis van Mechelen leer je nog beter kennen in Museum Hof van Busleyden. Vroeger was het een stadsmuseum met archeologische vondsten, maar na een negen jaar durende restauratie is het in 2018 een eigentijds kunstmuseum geworden.

Oude en nieuwe kunst wisselen elkaar af in de zalen. Je ziet er oranje reddingsvestjes die gebruikt werden voor de opvang van migrantenkinderen, maar ook een prachtig geïllustreerd koorboek uit 1508-1519 dat in het bezit was van de Habsburgse landvoogdes Margaretha van Oostenrijk.

Tot de topstukken behoren ook de indrukwekkende ‘Besloten Hofjes’. Dit zijn kijkkastjes uit de 16e eeuw die afgewerkt zijn met zijden bloemen, houten sculpturen, medaillons, relieken en inscripties. Nergens anders zie je zoveel hofjes bij elkaar als in dit museum. ► Lees hier meer over Museum Hof van Busleyden

Sint-Pieter-en-Paulkerk

De Sint-Pieter-en-Paulkerk is een prachtige barokke kerk die in 1670 is gebouwd door de Jezuïeten van Mechelen. Neem een kijkje binnen om het weelderige interieur te bewonderen met de vele schilderijen en het rijk versierde hoogaltaar met de marmeren sculpturen.

De kerk heeft talloze biechtstoelen in gedetailleerd houtsnijwerk. Volgens een populair verhaal werd er volop gelogen door handelaren op de nabijgelegen Veemarkt, waarna de zondaars hier kwamen biechten. Oorspronkelijk trok de kerk veel pelgrims voor de relieken, waaronder de arm van de heilige Franciscus Xaverius. Met deze arm zou de Spaanse jezuïeten-missionaris in Azië duizenden mensen hebben gedoopt.

De Sint-Pieter-en-Paulkerk heeft ook een urn waar de ingewanden en de maag van Margaretha worden bewaard (haar hart ligt in Brugge). Die urn was trouwens een tijdje spoorloos, maar werd in 2016 weer gevonden onder een marmeren tegel van de kerk. Adres: Veemarkt 44, 2800 Mechelen, België.

Brouwerij Het Anker

De plaatselijke trots is Brouwerij Het Anker, een van de oudste bierbrouwers van België met een geschiedenis die teruggaat tot 1471. Koop eerst een kaartje voor een rondleiding, waarbij je een inkijkje krijgt in het bouwproces en de geschiedenis van het familiebedrijf. Dat heeft een stevige reputatie opgebouwd met Mechelse bieren als de Gouden Carolus en Maneblusser.

Je ziet de ketels waarin het water, de gerst, de hop en de gist worden gemengd en je mag de kruiden proeven die de bieren hun eigen smaak geven. Hier worden ook bieren gebrouwen waar whisky aan is toegevoegd.

De rondleiding eindigt uiteraard in de gelagkamer waar je twee ‘bierdegustaties’ krijgt. Ga bijvoorbeeld voor de goudgele Carolus Triple Blond (met 8,5% alcohol) en een amberkleurige Carolus Classic (ook met 8,5% alcohol). Overdag tikt dat misschien zwaar aan, maar het past wel helemaal bij de bourgondische leefstijl in Mechelen :-). Je kunt de effecten wat neutraliseren met een lunch in de brasserij bij de brouwerij. ► Lees hier meer over Brouwerij Het Anker

Groot Begijnhof

Net als veel andere Vlaamse steden kreeg Mechelen in de middeleeuwen verschillende hofjes waar alleenstaande vrouwen, wezen en weduwen konden wonen (ze stonden bekend als ‘begijnen’). Het Groot Begijnhof is als een van de weinige nog bewaard gebleven. De geschiedenis gaat terug tot de 13e eeuw, maar het huidige begijnhof dateert uit het einde van de 16e eeuw.

Het is een schilderachtige wijk met straatjes met keitjes en popperige huizen die een en al rust uitademt. In het midden staat de 17e-eeuwse Begijnhofkerk met de prachtige barokke voorgevel. De architect liet zich inspireren door Italië, dat is wel duidelijk. Ook vind je er de overblijfselen van het 16e-eeuwse Cellebroedersklooster, waar later begijnen kwamen te wonen.

Neem ook even een kijkje bij het huis op Moreelstraat 6. Paus Johannes Paulus II bracht hier wat tijd door op het toilet toen hij op 21 mei 1985 een bezoek bracht aan het Groot Begijnhof. Sindsdien komen pelgrims uit de hele wereld hier op 21 mei bij elkaar omdat het toiletwater een ‘geneeskrachtige werking’ zou hebben…

Het Begijnhof en de kerk zijn gratis toegankelijk en je kunt er rustig rondwandelen, maar de bewoners hechten wel aan hun privacy. De Jezuspoort is de ideale ingang om het hof te betreden. Drukker is het tijdens de vele evenementen die er worden georganiseerd, van rommelmarkten tot een levende kerststal in december.

Samen met twaalf andere begijnhoven in Vlaanderen is het Groot Begijnhof opgenomen op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Adres: Nonnenstraat 28, 2800 Mechelen, België. Website: www.groot-begijnhof-mechelen.be

Kazerne Dossin

Kazerne Dossin laat je de wrange geschiedenis zien van de Jodenvervolging. Vanuit deze voormalige legerkazerne zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog 25.490 Joden en 353 Eoma uit België en Noord-Frankrijk gedeporteerd naar concentratiekampen van de nazi’s. Het merendeel kwam in het beruchte Auschwitz terecht. Slechts 1400 van hen leefden nog tijdens de Bevrijding in 1945.

De witte kazerne werd al in 1756 gebouwd voor de legering van Oostenrijkse soldaten. Nu is het echter een museum over de Holocaust dat je chronologisch meeneemt langs de vervolging van de Joden in België.

Tentoonstellingen met foto’s, video’s, documenten en objecten belichten de opkomst van de nazi’s, de uitsluiting van de Joden en het transport met beestenwagens naar de kampen. Je ziet de blauwwit gestreepte pyjama’s die de gevangenen in Auschwitz moesten dragen en het ‘Jodenregister’ – het boek waarin alle Joden werden opgeschreven die zich moesten melden.

Hartverscheurend zijn de persoonlijke verhalen en bezittingen, zoals de teddybeer die een klein jochie in de onderduik moest troosten. Op het dakterras op de bovenste etage heb je een mooi uitzicht over de binnenstad van Mechelen. Adres: Goswin de Stassartstraat 153, 2800 Mechelen, België. Website: www.kazernedossin.eu

ZOO Planckendael

ZOO Planckendael is een van de bezienswaardigheden die bij kinderen in de smaak zal vallen. In deze dierentuin aan de rand van Mechelen zie je zo’n 200 verschillende soorten dieren die afkomstig zijn van vijf continenten: Azië, Europa, Afrika, Amerika en Oceanië.

Je kunt er oog in oog komen te staan met Aziatische olifanten, Indische leeuwen, neushoorns, Amerikaanse bizons, orang-oetans, Australische kangoeroes en ringmaki’s uit Madagascar. In een nagebootste Indonesische jungle leven orang-oetans en in een nieuw verblijf zie je bonono’s met elkaar spelen en ruziën.

Er zijn vier restaurants en elke dag kun je verschillende voedersessies bijwonen. Met het gezin kun je er gerust een hele dag voor uittrekken en de dierentuin is bovendien makkelijk bereikbaar. Van de Paasvakantie tot eind september brengt de ZOO Planckendael Express je in 10 minuten van station Mechelen naar de ingang van de dierentuin. Adres: Leuvensesteenweg 582, 2812 Mechelen, België. Website: www.zooplanckendael.be

Maak een boottocht in Mechelen

Het zijn er niet zoveel meer als vroeger, maar rondom de historische binnenstad van Mechelen kronkelen nog altijd een paar mooie grachten. De belangrijkste waterloop is de Dijle, een kalm riviertje dat helemaal doorloopt tot het stroomgebied van De Schelde. Het hele centrum wordt omsloten door de Dijle.

Hoe leuk is het dan om Mechelen vanaf het water te bekijken? Bij rederij Malinska kun je een rondvaart maken van drie kwartier langs pakhuizen en monumentale gebouwen, waarbij je ondertussen anekdotes en grappige feitjes over de stad te horen krijgt.

Inschepen op een elektrisch aangedreven rondvaartboot is mogelijk van 1 april tot en met 31 oktober. Het is een open boot, dus hou Buienradar in de gaten. Naast de ‘gewone’ boot kun je ook reserveren voor een speciale rondvaart, zoals de shoppingshuttle of de Glühwein-boot. Adres: Haverwerf, 2800 Mechelen, België. Website: www.bootjesinmechelen.be

Brusselpoort

Aan de zuidkant van het centrum staat de Brusselpoort, de enige overgebleven stadspoort van Mechelen. In de 13e en 14e eeuw waren er liefst twaalf stadspoorten, die deel uitmaakten van vestingwerken om Mechelen tegen indringers te beschermen. De massieve Brusselpoort met de twee torentjes was de hoogste.

Vanwege die hoogte heette het oorspronkelijk dan ook de Overste Poort. De naam werd eind 17e eeuw veranderd toen hier een stenen weg naar Brussel werd aangelegd.

Momenteel staat de stadspoort midden op een druk verkeersplein, maar je kunt er wel onderdoor lopen. Enige tijd zat er een museum en een atelier van de Belgische kunstschilder Alfred Ost, maar nu is het niet meer te bezoeken. Adres: Van Benedenlaan 4, 2800 Mechelen, België.

Voor het laatst bijgewerkt op 15 maart 2025. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over de beste bezienswaardigheden in Mechelen, België, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Wereldreizigersclub; Shutterstock.com.