Wat te doen in Nicosia, Cyprus: 10 tips!

Nicosia is de laatste verdeelde hoofdstad ter wereld, een bizarre plek vol eeuwenoude monumenten, gemoedelijke koffietentjes en die beruchte Groene Lijn. Terwijl de Berlijnse Muur al lange tijd geleden is gevallen, is er ondertussen een andere stad in Europa waar de muur nog recht overeind staat. Nicosia is sinds 1975 verdeeld in een Grieks en Turks deel. Dwars door het oude gedeelte van de stad kronkelt een grens, van oost naar west.

De zuidelijke helft van Nicosia (ook wel Lefkosia genoemd) is de hoofdstad van Cyprus. Het noordelijke deel – tevens bekend als Lefkoşa – is sinds de Turkse invasie van het eiland in 1974 de hoofdstad van Noord-Cyprus. Geen enkel land erkent dit ministaatje, behalve uiteraard Turkije zelf.

De muur in Nicosia is weliswaar minder hoog en minder goed beveiligd dan het ooit was in Berlijn, maar niet minder indrukwekkend. Straten zijn sinds de jaren zeventig doormidden gekliefd, en buren wonen opeens ‘aan de andere kant’. Tussen twee muren is een stuk niemandsland – de ‘bufferzone’ – overwoekerd door onkruid en bewaakt door de Verenigde Naties.

Dit maakt een bezoek aan Nicosia extra fascinerend. Komend vanuit het Griekse deel zie je een drukke Europese hoofdstad met toeterend verkeer, luxe boetiekjes, statige paleizen, gezellige pleinen en archeologische musea. Maar steek de grens over naar het Turkse deel, en je ziet opeens een andere kant van Nicosia. Er zijn meer moskeeën, vervallen gebouwen en oude auto’s, maar ook volle terrasjes waar je een Turks Efes-biertje kunt drinken. Een bezoek aan de Cypriotische hoofdstad is een must als je vakantie viert op dit zonovergoten eiland in de Middellandse Zee. Hier vind je 10 tips wat te doen in Nicosia!

Cyprus Museum

Ruim zeker wat tijd in voor een bezoek aan het Cyprus Museum als je in Nicosia bent. Dit is het grootste en oudste archeologische museum waar de hele geschiedenis en beschaving van het eiland aan bod komt. Sinds de oprichting in 1888 zijn hier opgravingen vanuit heel Cyprus bij elkaar gebracht, van het stenen tijdperk tot de Romeinse en Griekse periode. Verspreid over 14 zalen zie je hier vondsten als aardewerk, juwelen, beeldjes, munten, koperen voorwerpen en primitieve gereedschappen.

Voor een van de hoogtepunten moet je naar zaal IV. Daar zijn honderden beelden van klei tentoongesteld die gevonden zijn rond een altaar in het archaïsche heiligdom in Agia Irini, in de buurt van de stad Morphou. Bekijk in zaal XI relikwieën uit de koninklijke tombes van Salamis, rond 1100 voor Christus de belangrijkste stad op Cyprus. Tot de grafvondsten behoren twee tronen en een bed dat versierd is met ivoor en gekleurd glas. Het Cyprus Museum is gratis te bezoeken en op maandag gesloten. Adres: Mouseiou Street 1, Nicosia, Cyprus. Website: www.mcw.gov.cy

Wandel door de Ledra Street

Ledra Street is de belangrijkste winkelstraat in het hart van Nicosia, een bruisend voetgangersgebied met winkels, cafés, bars en restaurants. Veel huizen hebben hier nog hun 18e-eeuwse charme. Neem een zijstraat en je komt in een wirwar van steegjes met Ottomaanse herenhuizen en kleine kerkjes. In Ledra Street kun je een kop koffie drinken of gaan shoppen, maar het is ook de plek om de grens over te steken naar Noord-Cyprus.

Aan de noordkant is de Ledra Street Checkpoint waar je met je paspoort naar het Turkse deel van Nicosia kunt lopen. Dit is de belangrijkste grenspost in de oude stad van Nicosia. Het oversteken van de grens met Turks-Cyprus gaat verbazingwekkend gemakkelijk, al kan het natuurlijk moeilijker gaan in tijden van grote politieke spanning. Je vult een visumformulier in en je kunt doorlopen. Meteen zie je de Turkse vlag wapperen. Er zijn niet veel strenge en bewapende grensbewakers, maar wel veel camera’s die alles registeren.

Zo vredig als het er nu uitziet, was het trouwens niet. In de jaren vijftig stond de straat bekend als de Murder Mile vanwege de Cypriotische nationalistische aanvallen op het Britse leger. Na de Turkse invasie van Cyprus in 1974 was de straat volledig afgesloten. Pas in 2008 ging de grens weer open.

Selimiye moskee

Voor een van de beste bezienswaardigheden van Nicosia moet je de grens oversteken naar het noordelijke Turkse deel. Via enkele smalle straatjes kom je uit bij de Selimiye moskee, het grootste historische gebouw van de stad. Zoals je kunt zien aan de gotische bogen en de hoge ramen, was dit eerst een kerk. In 1206 werd de eerste steen gelegd van de Kathedraal van Sint-Sophia. Door aardbevingen liep de bouw wat vertraging op, maar in 1326 werd de katholieke kerk ingewijd.

Na de belegering van Nicosia door de Ottomanen in 1570 werd de kathedraal omgebouwd tot moskee. De Turken vernietigden het interieur, sloopten de preekstoel en de kerkbanken en verwijderden alle christelijke symbolen. Ook voegden ze twee minaretten toe. Het gebedshuis is nu een boeiende samensmelting van hoge gotische zuilen en de sobere eenvoud van een moskee, met tapijten op de vloer die de oorspronkelijke grafstenen bedekken. Voor een bezoek is bescheiden kleding vereist: geen korte broeken en een hoofddoek voor vrouwen. Adres: Selimiye Sk, Lefkoşa 99010, Noord-Cyprus.

Büyük Han

Een korte wandeling vanaf de grensovergang van Ledra Street brengt je naar Büyük Han, een fotogenieke karavanserai uit 1572. De Ottomanen bouwden deze traditionele marktplaats nadat ze Nicosia hadden veroverd op de Venetianen. Kooplieden en reizigers konden hier slapen, eten, inkopen doen en hun paarden en kamelen stallen. Büyük Han heeft één verdieping en is gebouwd rondom een vierkante binnenplaats met een islamitische gebedsruimte in het midden. Verdeeld over twee lagen heeft het gebouw 68 kamers.

De karavanserai geldt als een van de mooiste voorbeelden van Ottomaanse architectuur op Cyprus, met de pilaren en sierlijke bogen. Dat was eerst wel even anders. Na de Britse overname in 1878 was het jarenlang een gevangenis en in 1962 werden er arme gezinnen ondergebracht.

In de jaren negentig is de herberg grootschalig gerestaureerd en in oude glorie teruggebracht. Sindsdien is het een levendig cultureel centrum in het Turkse deel van Nicosia met ateliers, werkplaatsen, cafés en winkeltjes. Op de binnenplaats vinden regelmatig evenementen plaats, van folkloristische dansshows tot toneelvoorstellingen.

Venetiaanse stadsmuur

De oude stad van Nicosia is omringd door middeleeuwse stadsmuren die op veel plaatsen nog verbazingwekkend intact zijn. De muur is een onderdeel van een groot vestingwerk dat de Venetianen in 1567 bouwden om Nicosia te beschermen tegen aanvallen van de Ottomanen. Ze bouwden de muur in de vorm van een ster, met elf vijfhoekige bastions. Voor het bouwmateriaal werden vele kerken en paleizen gesloopt. Een 80 meter brede gracht moest de vijand verder op afstand houden. Overigens had de vesting geen succes, want in 1570 wisten de Ottomanen de stad alsnog te veroveren.

Van de oorspronkelijke 5 kilometer lange muur staat nog een deel overeind, zowel in het Griekse als Turkse deel van Nicosia. Ook zie je nog drie poorten die de Venetianen hebben gebouwd: Famagusta Gate, Kyrenia Gate en Paphos Gate. De poort van Famagusta is de grootste en meest indrukwekkende van de drie. Halverwege de gang zit een koepel in het dak die is geïnspireerd op het Pantheon in Rome. Hier kwam wat verlichting doorheen en het was de plek waar voedselverkopers vermoeide reizigers opwachtten.

Uitzicht vanaf de Shacolas Tower

Voor een weids uitzicht over Nicosia en de VN-bufferzone kun je naar de 11e verdieping van de Shacolas Tower. Deze 50 meter hoge betonnen toren is gebouwd in 1959 en een van de hoogste gebouwen in het oude centrum van de stad. Op heldere dagen kun je mijlenver kijken en heb je zelfs uitzicht op de bergen van Noord-Cyprus.

Op de bovenste etage vind je tevens een klein museum over Nicosia, met foto’s, films en een beschrijving van de geschiedenis. En er zijn telescopen en verrekijkers als je wat meer wilt inzoomen. Vanaf Ledra Street loop je zo naar de ingang van de Shacolas Tower. De toren is elke dag geopend van 10.00 uur tot 17.00 uur (in de winter) of tot 19.00 uur (in de zomer). Website: www.nicosia.org.cy

Leventis Museum

Een meer uitgebreide kennismaking met de geschiedenis van Nicosia vind je in het Leventis Municipal Museum. Het stedelijk museum neemt je mee van de Kopertijd 3000 jaar voor Christus via de middeleeuwse en Ottomaanse tijdperken naar het heden. Het lange en bewogen verleden van de Cypriotische hoofdstad wordt belicht aan de hand van archeologische vondsten, middeleeuws aardewerk, gravures, schilderijen, meubels, juwelen, oude kaarten en zeldzame publicaties.

Ook is er aandacht voor de Britse koloniale bezetting en de Turkse invasie in 1974 waardoor de stad in tweeën werd gedeeld. De collectie is aantrekkelijk gepresenteerd en regelmatig zijn er tijdelijke tentoonstellingen rondom historische gebeurtenissen in Nicosia. Het museum is gevestigd in twee opgeknapte 19e-eeuwse herenhuizen vlakbij Ledra Street. En een bezoek is helemaal gratis! Adres: Hippocratous 15-17, Nicosia 1011, Cyprus. Website: www.leventisfoundation.org

Bezoek de spookstad van Famagusta

Nicosia is de perfecte uitvalsbasis als je wat buiten de stad wilt doen, in het Turkse deel van Cyprus. Een bizarre ervaring beleef je met een trip naar de spookstad van Famagusta, zo’n 60 kilometer ten oosten van Nicosia. Famagusta is een redelijk grote plaats met gotische gebouwen, moskeeën en overblijfselen van oude kerken. Aan de zuidkant aan het strand ligt de voormalige badplaats Varosha. Ooit was dit een van de grootste badplaatsen van Cyprus, met torenhoge luxe hotels, glamourachtige winkelstraten en zonnige stranden. Talloze beroemdheden kwamen hier vakantie vieren, onder wie Brigitte Bardot en Elizabeth Taylor.

Tijdens de Turkse invasie in 1974 hebben de 39.000 inwoners en honderden toeristen de stad halsoverkop verlaten, om te vluchten naar het westelijke deel van Cyprus. Turkse troepen hadden de badplaats jarenlang afgegrendeld, waardoor er een spookstad is ontstaan. De hotels en gebouwen in de wijk raakten in verval en overwoekerd door onkruid.

Overal ligt puin dat bij de vlucht is achtergebleven. In restaurants zijn tafels nog gedekt en in haastig verlaten winkels hangt nog merkkleding aan de rekken. Sinds oktober 2020 mogen buitenstaanders de badplaats geleidelijk weer betreden. Een bizarre ervaring om hier rond te lopen! Vanuit het Turkse deel van Nicosia kun je een minibusje nemen naar Famagusta, of je kunt mee met een tour.

Byzantijns Museum

Voor religieuze kunst moet je een bezoek brengen aan het Byzantijns Museum, dat gevestigd is in het oude bisschoppelijk paleis van Nicosia. Hier vind je de grootste collectie Byzantijnse kunst van Cyprus, met 230 iconen van de 9e tot en met de 19e eeuw. Ook bevat de verzameling heilige relikwieën, gebruiksvoorwerpen en gewaden. Net als de iconen zijn ze afkomstig uit kerken uit heel Cyprus.

Bijzonder zijn de zeven fragmenten van 6e-eeuwse mozaïeken uit de kerk van Panagia Kanakaria. Een deel van de kunstwerken is afkomstig uit het door Turkije bezette deel van het eiland. Turkse troepen hadden ze geroofd en illegaal geëxporteerd. Na een lange juridische strijd en met internationale hulp van Interpol belandden ze uiteindelijk in het museum. Op zondag is het gesloten. Website: www.makariosfoundation.org.cy

Nicosia Municipal Arts Centre

In de Cypriotische hoofdstad zijn niet alleen maar oude en religieuze bezienswaardigheden te vinden. Voor iets anders loop je gratis naar binnen in het Nicosia Municipal Arts Centre (NiMAC). Dit is het oudste en grootste centrum voor moderne kunst op Cyprus. Het is in 1994 geopend in een gerenoveerde elektriciteitscentrale, het Old Powerhouse. Er is een grote tentoonstellingsruimte waar exposities plaatsvinden van hedendaagse kunstenaars uit Cyprus en het buitenland. Ook zijn er evenementen, zoals lezingen, workshops, rondleidingen en educatieve programma’s. Check de website om te zien wat er op de agenda staat. Adres: Palias Ilektrikis 19, 1500 Nicosia, Cyprus. Website: www.nimac.org.cy

Wat te doen in Nicosia: praktische tips

Overnachten in Nicosia

Veel vakantiegangers verblijven in een van de badplaatsen en maken van daaruit een trip naar Nicosia. De hoofdstad van Cyprus is echter fascinerend genoeg om er wat langer te verblijven. Bovendien heeft Nicosia een behoorlijk aanbod aan accommodatie, van hostels voor backpackers tot luxe zakenhotels. Het is handig om in de oude ommuurde stad te verblijven als je op loopafstand wilt zitten van bezienswaardigheden, restaurants en cafés. De meeste hotels zijn te vinden in het Griekse deel, maar ook in het Turkse deel zijn enkele (goedkope) hotels, pensions en guesthouses.

Centrum Hotel

Op een handige locatie in het centrum vlakbij Ledra Street ligt het Centrum Hotel, dat goede reviews heeft van reizigers. Het 3-sterrenhotel heeft elegant ingerichte kamers en een buitenterras waar je ‘s ochtends kunt ontbijten. In restaurant Byzantino kun je genieten van authentieke Cypriotische gerechten, een koud biertje of een glas lokale wijn. Musea en winkelstraten liggen op een steenworp afstand. ► Boek een kamer in het Centrum Hotel vanaf € 85

MAP Boutique Hotel

Voor meer luxe boek je een kamer in het MAP Boutique Hotel, een kort stukje lopen naar Ledra Street. Dit hotel zorgt voor alles dat je nodig hebt om de dag door te komen, van een comfortabel bed tot een levendig restaurant met cocktails en creatief eten. In de kamers wordt modern design gecombineerd met slimme technologie. Met je smartphone regel je van alles, van het dimmen van de lichten tot het openschuiven van de gordijnen. Hou je lichaam in beweging in de fitnessruimte en verwen je lichaam daarna met een massage in de spa. Het stijlvolle restaurant SCALE hoort volgens sommigen tot het beste van Nicosia. ► Boek een kamer in het MAP Boutique Hotel vanaf € 170

Eten en drinken in Nicosia

Het drinken van een kop traditionele Cypriotische koffie is zeker iets wat je moet doen in Nicosia. De hoofdstad van Cyprus heeft een hele levendige koffiecultuur, met honderden cafés waar je elk moment van de dag terechtkunt voor een cafeïnekick. Het zijn vaak traditionele cafés en koffiebarretjes die soms al generaties lang door dezelfde families worden gerund. Met antiek aandoende houten meubels en ietwat verweerde muren is het ook altijd een voortreffelijk decor voor een paar Instagrammable kiekjes.

In het Griekse deel staat een café bekend als Kafeneio. Je kunt kiezen tussen zoet (glykis), medium (metrios) en ongezoet (sketos). Hou er rekening mee dat Cypriotische koffie behoorlijk sterk is en het residu in het kopje kun je beter laten liggen… Een populair koffietentje onder locals is Apomero, verborgen in een klein steegje in Polyviou 24. Bij de beste koffie van Nicosia hoort natuurlijk zelfgemaakte taart of baklava. Ook Café Pieto aan de Ledra Street 207 is een aanrader.

In de oude stad van Nicosia zijn talloze lokale taverna’s waar je kunt genieten van traditioneel Cypriotisch eten. Niet zelden gaat dat gepaard met livemuziek. Je vindt talloze taverna’s in Onasagorou Street, dat tevens een winkelstraat is met dure modewinkels. Je bent wel even zoet als je meze bestelt: een uitgebreid privébuffet met eindeloos veel gerechtjes, salades en dipsauzen. Wil je een avondje dineren op hoog culinair niveau? Reserveer een tafeltje bij Restaurant Rous (www.rous.com.cy), dat de gastronomie van Cyprus combineert met smaken uit de hele wereld.

Reizen naar Nicosia

Nicosia ligt in het midden van het eiland en vormt de oostelijke grens van het land Cyprus als de westelijke grens van de Republiek Noord-Cyprus. Je kunt de stad zowel vanuit het Griekse als het Turkse deel bereiken. De meeste reizigers zullen Nicosia bezoeken vanuit het Griekse deel van Cyprus, want daar gaan de meeste vluchten naartoe. De dichtstbijzijnde luchthaven ligt is Larnaca International Airport (LCA), 54 kilometer ten zuiden van de Cypriotische hoofdstad.

Transavia vliegt een paar keer per week rechtstreeks van Amsterdam Schiphol naar Larnaca, een vlucht van 4 uur en 15 minuten. Vanuit Düsseldorf zijn verschillende luchtvaartmaatschappijen die naar Larnaca vliegen, waaronder TUIfly en Corendon Airlines. Voor het Turkse deel moet je vliegen naar Ercan Nicosia Airport (ECN). Deze luchthaven ligt 13 kilometer ten oosten van de stad. Je moet dan overstappen in Turkije.

Als je in een van de badplaatsen aan de kust verblijft, rij je met een huurauto gemakkelijk naar het centrum van Nicosia. Daar zijn genoeg parkeerplaatsen. Vandaar kun je voet verder naar het Turkse deel van Nicosia. Ga niet met je huurauto de grens over, want dan ben je niet meer verzekerd.

Ook rijden er bussen vanuit de populairste badplaatsen naar Nicosia. Ze vertrekken onder meer uit Larnaca (1 uur), Limassol (1½ uur) en Paphos (2 uur). Kijk voor de dienstregeling op de website van Intercity Buses: www.intercity-buses.com

Voor meer informatie over wat te doen in Nicosia kun je kijken op de officiële website van het toeristenbureau: www.visitnicosia.com.cy

Voor het laatst bijgewerkt op 3 januari 2023. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen in Nicosia, Cyprus, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Shutterstock.com; Wereldreizigersclub; Leventis Foundation; Booking.com.