Bezienswaardigheden in Friesland

Andere bezienswaardigheden in Friesland

Buitenpost

Buitenpost is een plaats tussen Leeuwarden en Groningen dat haar naam niet helemaal recht doet. Door die handige locatie heeft dit voormalige boerendorp zelfs een treinstation, dus zo ver ‘buiten’ alles is het niet gelegen. Bovendien is er heel wat te doen, dus maak zeker een stop als je in de buurt bent.

Zo kun je er een bezoek brengen aan De Kruidhof (www.dekruidhof.nl), de grootste botanische tuin van Friesland. Verdeeld over 19 thematuinen vind je hier 2000 verschillende plantensoorten. Bijzonder is de kruidentuin met de grootste botanische collectie geneeskrachtige kruiden van West-Europa. Er worden rondleidingen gegeven en je kunt er kunst bewonderen. In de Eettuin kun je terecht voor koffie en taart.

Op het terrein van De Kruidhof vind je ook het IJstijdenmuseum (www.ijstijdenmuseum.nl). Hier wordt het verhaal verteld van de twee laatste ijstijden die een grote rol speelden bij de vorming van het landschap in Friesland. Voor cultuur kun je terecht in Paviljoen MeM (www.paviljoenmem.nl), waar regelmatig muziek- en theatervoorstellingen op de agenda staan.

Net buiten Buitenpost ligt Wijngaard de Frysling (www.frysling.nl) waar je wijnen van Friese bodem kunt proeven. In de zomer is er elke zaterdagmiddag een rondleiding door de wijngaard. En de eerste woensdag van augustus staat in het teken van Concours Hippique Buitenpost (www.chbuitenpost.nl). Tijdens dit hippische evenement staat alles in het teken van de paardensport.

Burdaard

Voor de hoogste molen van Friesland moet je naar Burdaard (ook geschreven als Birdaard), een dorp tussen Leeuwarden en Dokkum. Molen De Zwaluw (www.dezwaluw-burdaard.nl) bepaalt sinds 1875 de skyline van het boerendorp. Van mei tot en met september zijn de molen en de bijbehorende houtzagerij op zaterdag te bezoeken. In de molenwinkel kun je meelproducten en bakmixen kopen.

Tot de andere bezienswaardigheden in Burdaard behoort het Ruurd Wiersma Hûs (www.ruurdwiersma.nl), een museum met schilderijen van de excentrieke kunstschilder Ruurd Wiersma (1904-1980). Het museum is gevestigd in de achteraf gelegen arbeiderswoning die er nog net zo uitziet als bij de dood van Wiersma in 1980. In de zomer is het druk op de Dokkumer Ee die dwars door het dorp loopt. Meer dan 10.000 schepen, jachten en boten varen dan over deze trekvaart.

Earnewâld

• Skûtsjemuseum

Exmorra

• Fries Landbouw Museum

Franeker

Franeker is een gezellig stadje met grachten, koopmanshuizen, pittoreske straatjes en een roemrijk verleden. De geschiedenis gaat al terug tot de middeleeuwen, toen Franeker zelfs even kandidaat was om de hoofdstad van Friesland te worden. Van 1585 tot 1811 had Franeker zelfs een universiteit, waarmee het een van de vier universiteitssteden was van Nederland. Een van de hoogleraren aan die universiteit was Eise Eisinga, die van 1774 tot 1781 een planetarium bouwde in zijn eigen woonhuis.

Het Eise Eisinga Planetarium (www.eisinga-planetarium.nl) is nu het oudste werkende planetarium ter wereld en een van de bekendste bezienswaardigheden van Franeker. Dit is een model van de zon met de maan, de aarde en vijf andere planeten die eromheen draaien. Sinds 2023 staat het planetarium op de Werelderfgoedlijst van Unesco, waardoor je alleen nog naar binnen kunt met een vooraf geboekt ticket.

Meer over de stadsgeschiedenis ontdek je in Museum Martena (www.museummartena.nl), gevestigd in een klein kasteel uit 1506. Bekijk vooral de imposante ridderzaal op de eerste verdieping. En vergeet niet je onder te dompelen in het kaatsen, want deze balsport is altijd belangrijk geweest voor Franeker. Sinds 1854 organiseert de stad al kaatswedstrijden. Het Kaatsmuseum (www.keatsmuseum.frl), het oudste sportmuseum van Nederland, staat helemaal in het teken van de Friese balsport.

Grou

Grou is een gezellig watersportdorp aan het Pikmeer (Pikmar) in het hart van Friesland. Vanuit de haven vaar je zo naar de Friese muren, dus huur een luxe sloep of zeilboot bij watersportbedrijf ANJA (www.wsbanja.nl) om de waterrijke omgeving te verkennen. Ook vaar je makkelijk naar Nationaal Park De Alde Feanen. Voor kleinere boten is geen vaarbewijs nodig.

Wil je de Friese meren vanaf de oevers ontdekken?  Stap op de fiets voor de pontjesroute De 8 van Grou (www.de8vangrou.nl), waarbij je een paar keer met een pontje het water moet oversteken. In het dorp zelf kun je een bezoek brengen aan Museum Hert fan Fryslân (www.museumhertfanfryslan.nl) voor tentoonstellingen over de geschiedenis van Grou. Dit museum is gevestigd in het souterrain van het voormalige raadhuis.

Tot de bezienswaardigheden in het dorpscentrum behoort de Sint Piterkerk (www.sintpiterkerk.nl) uit 1180, een van de oudste kerken van Friesland. Wist je trouwens dat Grou een eigen Sinterklaasfeest heeft, maar dan een paar maanden later? Elk jaar op 21 februari viert Grou hier de verjaardag van Sint Piter en hier is het dan ook pakjesavond. Aan de rand van het dorp ligt Commandopost Grou (www.museumbeschermingbevolking.nl), een bunker uit 1967 waar de Koude Oorlog herleeft. In de zomermaanden zijn er rondleidingen.

Harkema

• De Spitkeet Openluchtmuseum

Heerenveen

De meest sportieve stad in de provincie Friesland is Heerenveen. Hier vind je ijsstadion Thialf (www.thialf.nl), een van de beroemdste overdekte schaatshallen ter wereld waar alle belangrijke internationale schaatswedstrijden plaatsvinden. Als er geen sprints of kampioenschappen zijn mag je zelf de schaatsen onderbinden voor een rondje over de 400 meter lange topsportersbaan.

Ook heeft Heerenveen het Abe Lenstra Station (www.sc-heerenveen.nl), de thuisbasis van voetbalclub sc Heerenveen. Meer dan 26.000 toeschouwers kunnen er terecht om de Friese club toe te juichen. In de schoolvakanties kun je deelnemen aan een stadiontour voor een kijkje achter de schermen. Maar naast het sportieve gezicht heeft de stad ook een levendige kunst- en cultuurscene.

Museum Belvédère (www.museumbelvedere.nl) is het eerste museum voor moderne en hedendaagse kunst in Friesland, dat de deuren opende in 2004. Het museum toont vooral kunstwerken van belangrijke Friese schilders, onder wie Jan Mankes, Thijs Rinsema, Boele Bregman en Sjoerd de Vries. Daarnaast zijn er werken van geestverwanten uit binnen- en buitenland zien. Het museum bevindt zich in een strak vormgegeven gebouw met een basalten gevel, die dwars boven een kanaal is gebouwd. Er is een museumcafé en museumpark waar je kunt wandelen.

Voor de stadgeschiedenis bezoek je Museum Heerenveen (www.museumheerenveen.frl), met historische objecten en moderne kunst. Je ziet er onder meer attributen van voetballegende Abe Lenstra. Tot de mooiste gebouwen behoort de Crackstate uit 1648, met een gracht eromheen. Tot 1833 woonde hier familie Crack, daarna was het een gerechtsgebouw en gevangenis. Momenteel is het een trouwlocatie van de gemeente Heerenveen.

Joure

Joure is bekend van klokken en koffie. De stad had in de 18e en 19e eeuw een enorme grote klokkenindustrie, waarbij elk jaar duizenden Friese klokken werden gemaakt, Maar Joure is ook de geboorteplaats van het bekende koffie- en theemerk Douwe Egberts. In 1753 begon Egberts Douwe een tabaksfabriek in het centrum van Joure, inclusief een kleine winkel. Al snel begon hij ook met de verwerking van thee en koffie.

Het winkeltje, het woonhuis en de eerste fabriek van Douwe Egberts Koffie en Thee maken nu deel uit van Museum Joure (www.museumjoure.nl). Je kunt exclusieve koffie kopen in Museumwinkel De Witte Os aan de Midstraat 97, waar je een reis terug maakt in de tijd. De gezellige Midstraat is trouwens ook dé winkelstraat van Joure. Een ander deel van het museum bevindt zich in een voormalige Metaalwarenfabriek, met een authentieke klokkenmakerij en ‘s werelds grootste collectie Friese klokken.

Niet ver van het museum staat de Hobbe van Baerdt Tsjerke (www.vriendenhvbkerk.nl), een protestante kerk uit de 17e eeuw. Rondom de kerk is de stad Joure ontstaan. In het gebedshuis vinden met enige regelmaat concerten plaats. Bij mooi weer kun je de Friese wateren verkennen door een sloep te boeken bij Sloepverhuur Friesland (www.sloepverhuurfriesland.nl). Als je wat wilt doen op een regenachtige dag kun je naar subtropisch zwembadparadijs Swimfun (www.swimfun.nl) met verschillende glijbanen, een golfslagbad en een wildwaterbaan met buitenbad.

Kornwerderzand

• Kazemattenmuseum

Musea en bezienswaardigheden in Lemmer

Duikmuseum Lemmer
Het Duikmuseum is dé plek als je alles wilt weten over de geschiedenis van het duiken, vanaf de eerste beschavingen tot nu. Duizenden jaren geleden dook de mens immers al de zee in om sponzen, parels en zeewier te verzamelen. In het museum zie je allerlei voorwerpen die met duiken te maken hebben, van primitieve duikuitrustingen uit de Eerste Wereldoorlog tot de moderne outfits van hedendaagse sportduikers. Website: www.duikmuseum.nl

Ir. D.F. Woudagemaal

Het ir. D.F. Woudagemaal, dat in 1920 door koningin Wilhelmina is geopend, is het grootste stoomgemaal ter wereld dat nog in gebruik is. Bij hoge waterstanden wordt het aangezet om het overtollige water uit de polders te lozen. De ‘kathedraal van stoom’ pompt dan liefst 4 miljoen liter water per minuut vanuit de Friese boezem naar het IJsselmeer. Het Woudagemaal voorkomt dat het Friese land bij hevige regenval overstroomt. Het stoomgemaal is belangrijk in de strijd tegen het water en wordt gezien als een meesterwerk van waterbouwtechniek, waardoor het in 1998 opgenomen is op de Werelderfgoedlijst van Unesco.  Het gemaal heeft een bezoekerscentrum, waaruit rondleidingen plaatsvinden. Het ir. D.F. Woudagemaal ligt aan de provinciale weg N359 en aan het IJsselmeer, iets buiten Lemmer (richting Balk). Website: www.woudagemaal.nl

• Museum Lemmer en Oudheidkamer Lemster Fiifgea

Musea en bezienswaardigheden in Moddergat

‘t Fiskershúske Museum
Visserijmuseum in het dorp Moddergat, in het noordelijkste deel van Friesland. Het museum bevindt zich in vier gerestaureerde vissershuisjes, waarvan de oudste uit 1794 dateert. In het museum zijn kamers op authentieke wijze ingericht en zie je hoe vissersgezinnen langs de Waddenkust leefden rond 1850. Ook is er aandacht voor scheepsmodellen, vissersgereedschap, het reddingswezen en de ramp in 1883, waarbij tijdens een hevige storm 83 vissers uit Moddergat om het leven kwamen. Tegenover het museum op de zeedijk staat een monument ter nagedachtenis aan de zwaarste slag die het dorp heeft getroffen. Website: www.museummoddergat.nl

Noordwolde

Noordwolde is een dorp in het zuidoosten van Friesland, op een steenworp afstand van de provincies Drenthe en Overijssel. Bij het Drieprovinciënpunt even buiten het dorp komen de drie provincies samen. Maar Noordwolde is bekender als rotandorp, vlechtdorp of de ‘vlechthoofdstad van Nederland’. In de 19e eeuw begon men hier met het vlechten van wilgentenen en al snel werden er massa’s rieten manden en stoelen gevlochten. Sommige jaren kwamen hier wel honderdduizend rotanstoelen vandaan!

In het Nationaal Vlechtmuseum (www.vlechtmuseum.nl) duik je dieper in de vlechtindustrie waar zo ongeveer het hele dorp van leefde. Er is aandacht voor moderne ontwerpers en op de woensdagen in de zomer kun je een ritje maken met de VlechtExpress. Check de agenda van het Vlechttheater (www.vlechttheater.nl), naast het museum, als je ‘s avonds wat wilt doen. Op warme dagen kun je verkoeling zoeken bij recreatiegebied de Spokeplas. De aangelegde plas is omgeven door bos en heeft een strandje, dus ideaal voor zwemmen en picknicken.

Oudemirdum

• Mar en Klif Bezoekerscentrum

Sneek

Sneek ligt aan het Sneekermeer en is dé watersportstad van Friesland. Elk jaar begin augustus vindt hier de Sneekweek (www.sneekweek.nl) plaats, het grootste zeilevenement op de Europese binnenwateren. Er vinden veel zeilwedstrijden plaats, maar er is ook een hoop gezelligheid met feesten, muziek en andere activiteiten. Het epicentrum is het Kolmeersland ten oosten van de binnenstad van Sneek, dat in de volksmond bekendstaat als het Starterseiland.

Meer over de eeuwenlange verbintenis met het water kom je te weten in het Fries Scheepvaart Museum (www.friesscheepvaartmuseum.nl). Tentoonstellingen gaan over de ijssporten, de Elfstedentocht en het befaamde skûtsjesilen dat erg populair is op de Friese meren. Voor kinderen is het Modelspoor Museum (www.modelspoormuseum.nl) een van de leukste bezienswaardigheden in Sneek. Dit museum heeft de grootste collectie modeltreinen van Europa.

Wandel door de historische binnenstad en bewonder de beroemde Waterpoort van Sneek uit 1613. Dit is hét symbool van de stad dat als miniatuurversie onder meer te zien is in Madurodam en Legoland. Maak een rondvaart door de pittoreske grachten (www.grachtenrondvaartsneek.nl) om de poort in volle glorie te zien vanaf het water. Kom na een dag in de frisse buitenlucht kijken bij Weduwe Joustra (www.weduwejoustra.nl) waar de echte Friese Beerenburg wordt gemaakt. De distilleerderij bevindt zich in een van de oudste panden van Sneek, uit 1484.

Terherne

Dacht je dat Friesland alleen maar Waddeneilanden heeft? Ook Terherne is een eiland, omringd door het Sneekermeer aan de ene kant en de Terhernster poelen aan de andere kant. Een echt watersportdorp dus in het Friese merengebied, al is het tegenwoordig door bruggen verbonden met het ‘vasteland’.

De grootste attractie is Kameleon Terherne (www.kameleonterherne.nl), een themapark gebaseerd op de jeugdboeken De Kameleon van Hotze de Roos. De verhalen draaien om de tweeling Hielke en Sietse Klinkhamer die allerlei avonturen beleven met hun boot, de Kameleon. Er is van alles te doen op het zogeheten Kameleoneiland. Probeer met een polsstok over een sloot te springen, trotseer het trekvlottenpad of ga ouderwets fietsbanden werpen. Trek in ieder geval geen schone kleding aan voor dit uitje. Minder vies word je van een rondvaart die het park organiseert.

Bij De Mariahoeve (www.demariahoeve.nl) in Terherne kun je een sloep huren als je zelf de Friese wateren rond het dorp wilt ontdekken. Er is geen vaarbewijs nodig voor een sloep waar acht mensen in kunnen. Het eiland is behoorlijk populair onder toeristen, dus er zijn veel vakantiehuizen en vakantieparken. Aan het water liggen Landal Waterpark Sneekermeer en Landal Waterpark Terherne.

Veenwouden

Sanjes Safari
Sanjes Safari is een familiepark met dierentuin, een indoor speelparadijs en een natuurmuseum. In de dierentuin leven meer dan 40 verschillende soorten kleinere dieren, waaronder stokstaartjes, kamelen, wallaby’s en neusberen. Sommige dieren mag je ook aanraken. Het speelparadijs heeft onder meer de grootste apenkooi van Friesland en een spookhuis, maar er is ook een buitenspeeltuin waar kinderen kunnen klauteren, klimmen, springen en glijden. Website: www.sanjessafari.nl

Workum

Workum is een historisch stadje vol monumenten en authentieke huizen in het westen van Friesland, tussen het IJsselmeer aan de ene kant en de Friese meren aan de andere kant. De plaats heeft stadsrechten sinds 1399 en is daarmee ‘de jongste’ van de Friese elf steden. Dwars door het stadje loopt het langgerekte kanaal Diepe Dolte, met halverwege de fotogenieke fontein De Woeste Leeuwen van Workum (www.11fountains.nl). Het kunstwerk is een knipoog naar de theatrale pose van twee leeuwen op het stadswapen.

Van de vier kerken in Workum is de Sint-Gertrudiskerk met haar imposante toren de grootste en belangrijkste. Dit is de grootste laatgotische kruiskerk van Friesland die gebouwd is in de 15e eeuw. Vlakbij vind je het Jopie Huisman Museum (www.jopiehuismanmuseum.nl), gewijd aan de autodidactische Friese schilder Jopie Huisman (1922-2000). Zijn realistische schilderijen en tekeningen, onder meer van lompen en werkschoenen, zijn mateloos populair en trekken jaarlijks veel bezoekers.

Workum is ook bekend om zijn bruinrode aardewerk, dat vooral in de 17e en 18e eeuw beroemd was. Tegenwoordig kun je nog steeds lokale pottenbakkers en keramisten aan het werk zien en aardewerk kopen, bijvoorbeeld bij Pottenbakkerij Kunst (www.kunstaardewerk.nl). En wil je wat doen om de wereld om je heen even te vergeten? Bij Alpaca World Friesland (www.alpacaworldfriesland.nl) even buiten Workum kun je wandelen met alpaca’s.

Voor het laatst bijgewerkt op 21 juni 2024. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over de beste bezienswaardigheden in Friesland, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Shutterstock.com.