Wat te doen en te zien in Alkmaar: 10 tips!

Alkmaar staat bekend als dé kaasstad van Nederland, waar het historische Waagplein al eeuwenlang het decor is van de Kaasmarkt, kaasdragers en kaasmeisjes. In de zomer wordt de stad elke vrijdag overspoeld door dagjesmensen die een glimp willen opvangen van een bont tafereel waar duizenden gele kazen van hot naar her worden gesjouwd. Het is een levendige traditie die Alkmaar met verve in ere houdt.

Buiten de kaasmarkt en de zomermaanden is er echter nog veel meer te doen en te zien in deze stad in het midden van Noord-Holland. Alkmaar is de bakermat van de Gouden Eeuw, want dit was de eerste Nederlandse stad waar in 1573 de Spanjaarden werden verslagen. In de mooie binnenstad zie je nog de overblijfselen van deze rijke bloeiperiode uit de 16e en 17e eeuw, met pittoreske grachten, statige koopmanshuizen en historische gebouwen. In het Stedelijk Museum zie je hoe de Alkmaarse Gouden Eeuw op het doek vereeuwigd is.

Loop je door het oude centrum, dan wisselen gezellige cafeetjes, leuke winkels en verborgen hofjes elkaar af. Je kunt Alkmaar aanschouwen vanaf het water of bekijk de hoogtepunten tijdens een fietstocht. En ook al hebben de Beatles nooit in Alkmaar opgetreden, de beroemdste popband aller tijden heeft er wel een eigen museum. In Alkmaar kloppen ze zichzelf niet snel op de borst, maar met die rijke geschiedenis is dat onterecht. Wil je een stedentrip maken naar de stad van deze bescheiden ‘kaeskoppen‘? Hier vind je 10 tips wat te doen en te zien in Alkmaar!

Bezoek de traditionele Kaasmarkt

Wat is Alkmaar zonder de Kaasmarkt? Deze wekelijkse markt heeft de kaasstad op de kaart gezet en is nu een van de belangrijkste toeristische trekpleisters. Al sinds 1365 worden op het Waagplein kazen gewogen, gekeurd, gedragen en verhandeld. Tot de dag van vandaag gebeurt dat nog steeds, maar nu om de eeuwenlange tradities en folklore nog een beetje in stand te houden.

Om 10.00 uur ‘s ochtends staan er op het plein zo’n 2400 Goudse kazen klaar (30.000 kilo), die de kaasdragers versjouwen tussen weegschalen, keurders en kopers. De kaasdragers moeten behoorlijk getraind zijn, want per keer dragen ze rond de 130 kilo kaas. Toch is het een eer om lid te zijn van het Kaasdragersgilde, een genootschap dat in de middeleeuwen is opgericht en uit 30 mannen bestaat (geen vrouwen). De Kaasmarkt in Alkmaar is een kleurrijk spektakel dat altijd veel toeristen trekt en beroemd is in de hele wereld. Het vindt elke vrijdag plaats, van april tot en met september. Website: www.kaasmarkt.nl

Kaasweetjes in het Hollands Kaasmuseum

Als kaasstad mag een kaasmuseum natuurlijk niet ontbreken in Alkmaar. In het Hollands Kaasmuseum ontdek je de rijke geschiedenis van onze kaas, hoe hij wordt gemaakt en hoe de verschillende smaken ontstaan. De collectie met historische objecten geeft een mooi beeld van de geschiedenis van het kaasmaken. Het museum bevindt zich in het monumentale Waaggebouw op het Waagplein, dezelfde plek dus waar de beroemde kaasmarkt plaatsvindt. Adres: Waagplein 2, 1811 JP Alkmaar. Website: www.kaasmuseum.nl

Maak een rondvaart door de grachten

Alkmaar lijkt wel een beetje op een mini-versie van Amsterdam, met haar historische binnenstad die verweven is met pittoreske grachten. Die hebben soms grappige namen als Verdronkenoord en Luttik Oudorp. Met een rondvaart door de grachten kun je de middeleeuwse herenhuizen en -huisjes vanaf het water bewonderen en zien hoe mooi Alkmaar eigenlijk is. In het oude centrum vind je maar liefst 400 monumenten!

Een rondvaart duurt tot 45 tot 60 minuten en onderweg passeer je zo’n 22 bruggen die behoorlijk laag zijn, dus wees bereid regelmatig (op tijd) te bukken 😉 Voor een boottocht kun je terecht bij Grachtenrondvaart Alkmaar (www.rondvaartalkmaar.nl) en Alkmaar Cheese Cruises (www.alkmaarcheesecruises.nl), met rondvaartboten die vanaf de Kaasmarkt vertrekken. Rondvaarten vinden plaats van april tot en met oktober en beginnen vanaf € 7.

Kunst in Stedelijk Museum Alkmaar

Het Stedelijk Museum Alkmaar is één van de oudste musea van Nederland (uit 1873) en presenteert een fraaie collectie oude en moderne kunst, kunstnijverheid en stadsgeschiedenis. Je ziet onder meer topstukken uit de 17e eeuw van Hollandse meesters als  Jacob Cornelisz van Oostsanen en Gerard van Honthorst. Ook zijn er veel kunstwerken van De Bergense School. Er zijn regelmatig tijdelijke tentoonstellingen en koffie kun je drinken in het museumcafé. Adres: Canadaplein 1, 1811 KE Alkmaar. Website: www.stedelijkmuseumalkmaar.nl

Ontdek Alkmaar met een fietstour

Als je wat actiefs wilt doen, is het leuk om Alkmaar te ontdekken met een fietstour. Een lokale gids neemt je in 2 uur mee langs alle hoogtepunten en bezienswaardigheden van de kaasstad. Je fietst langs de grachten, het Waagplein en historische gebouwen als het Huis met de Kogel, een pand uit 1573 dat op één muur na volledig van hout is gebouwd.

Tijdens het Beleg van Alkmaar in de 16e eeuw is er een kogel ingeslagen, die nog steeds in de gevel zit. Ook de polders, molens en het water rond Alkmaar worden niet overgeslagen tijdens de fietstocht. Halverwege is een stop bij een koffiezaakje om energie op te laden.

Beleef de Beatles in het museum

Fans van ‘The Fab Four’ kunnen hun hart ophalen in het Beatles Museum in Alkmaar. In dit museum vind je de grootste privécollectie over de The Beatles uit de jaren zestig en zeventig. Zo zie je de kleding die de muzikanten droegen tijdens hun eerste optreden in Nederland, dat ze gaven in het West-Friese dorp Blokker. Je kunt genieten van bijzondere geluids- en beeldopnamen en je kunt jezelf laten fotograferen op Abbey Road. Adres: Pettemerstraat 12A, 1823 CW Alkmaar. Website: www.beatlesmuseum.nl

Bewonder de Grote Sint Laurenskerk

De binnenstad van Alkmaar telt twee middeleeuwse kerken, maar de Grote Sint Laurenskerk is de hoogste en de mooiste. Dit is de grootste kerk in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal, die gebouwd is tussen 1470 en 1518. Door de eeuwen heen gold de kerk als ‘het sieraad van de stad’ en kwamen gelovigen er bijeen voor eerst katholieke en later protestante gebedsdiensten.

Sinds 1996 is de sfeervolle kerk een museum en vinden er tentoonstellingen plaats. Neem de moeite om het monumentale interieur te bewonderen, waaronder de prachtige 16e eeuwse plafondschildering Het Laatste Oordeel van de beroemde meester Jacob van Oostsanen. Aan de noordkant van de kerk staat het beroemde Koororgel uit 1511. Dit is het oudste orgel van Nederland dat nog altijd bespeelbaar is. Regelmatig worden er concerten gegeven in de Grote Sint Laurenskerk – check daarvoor de agenda op de website. Adres: Koorstraat 2, 1811 GP Alkmaar. Website: www.grotekerk-alkmaar.nl

Nationaal Biermuseum De Boom

In het historische pand van voormalige brouwerij De Boom vind je het Nationaal Biermuseum, waar je alles komt te weten over de populairste alcoholhoudende drank in onze streken. Je komt te weten hoe het bier de afgelopen 200 jaar werd gebrouwen aan de hand van gereedschappen, apparatuur en machines. Affiches en ander reclamemateriaal, bierflesjes en bierglazen geven een indruk van de vele kleine en grote Nederlandse bierbrouwerijen. Adres: Houttil 1, 1811 JL Alkmaar. Website: www.biermuseum.nl

Speur naar de verborgen hofjes van Alkmaar

Alkmaar is een echte hofjesstad, net als Amsterdam, Leiden en Haarlem. In de 16e en 17e eeuw waren er verborgen in de binnenstad liefst zestien hofjes te vinden, die in Alkmaar ook wel ‘provenhuizen’ worden genoemd. Daarvan zijn nu nog zes hofjes over, beeldschone binnentuinen die omringd zijn door schilderachtige huizen. De hofjes zijn een oase van rust vergeleken met de stadsdrukte verderop, zodra je de poort hebt betreden.

De meeste hofjes zijn alleen sporadisch toegankelijk voor buitenstaanders, maar het Hofje van Splinter is elke dag tussen 10.00 en 17.00 uur te bezoeken. Dit is het bekendste hofje van Alkmaar dat in 1646 is gesticht uit de nalatenschap van de steenrijke Margareta Splinter. Zij wilde dat oudere, arme en alleenstaande vrouwen een eigen woonplek hadden. Nog steeds wonen er alleen maar vrouwen in dit hofje aan de Ritsevoort 2. Ook het Wildemanshofje aan de Oudegracht 45 is regelmatig te bezichtigen.

Neem de kids mee naar Vlotburg Museumschip

Wil je wat doen met kinderen? Vlotburg is een reizend kasteelschip, een vrachtschip van 50 meter lengte, dat je een inkijkje geeft in het leven in de middeleeuwen. Dat waren woeste en donkere tijden, met kastelen, ridders, jonkvrouwen en heldhaftige strijders. Op het schip worden levensechte taferelen getoond van de wijze waarop de mensen aten, wat voor kleding ze droegen en de verschillende ambachten en middeleeuwse gebruiken. Adres: Vogelezang 28, 1815 GT Alkmaar. Website: www.vlotburg.nl

Wat te doen in Alkmaar: praktische tips

Overnachten in Alkmaar

Voor overnachten heb je in Alkmaar de keuze uit zo’n 12 hotels. Daarnaast heeft Alkmaar een hostel en een paar gezellige bed & breakfasts. In de directe omgeving van de stad kun je terecht in vakantiehuizen of campings die meer in de natuur liggen. Voor een bezoek aan de binnenstad heb je dan een auto of fiets nodig, of je kunt een bus pakken.

Een goede plek om te verblijven in de binnenstad is Hotel ‘t Fnidsen, op een steenworp afstand van het Waagplein waar de kaasmarkt plaatsvindt. Het is een sfeervol boutique hotel in een monumentaal pand met zeven comfortabele kamers. Dit is dé plek als je van je bezoek aan Alkmaar een culinaire stedentrip wilt maken. Op de begane grond zit een goed restaurant en een wijnlounge waar je kunt kiezen uit 30 wijnen per glas. ► Boek een overnachting in Hotel ‘t Fnidsen vanaf € 120

Iets verder weg van het centrum ligt The Fallon Hotel, dat gevestigd is in een voormalige gevangenis. Van 1884 tot 2013 zat hier het gevangenisgebouw Schutterswei. Na de sluiting werd de gevangenis nog een paar jaar gebruikt voor opnames van de televisieseries Celblok H. en Jachtseizoen. Na een uitgebreide restauratie zit hier sinds 2020 een stijlvol 4-sterrenhotel met 102 kamers, waar alleen de gangen, metalen trappen en zware deuren nog doen denken aan het gespuis dat hier ooit rondliep. ► Boek een overnachting in The Fallon Hotel vanaf € 75 per nacht

Eten en drinken in Alkmaar

Voor een culinaire topavond reserveer je een tafeltje bij Restaurant ‘t Stokpaardje (www.stokpaardjealkmaar.nl), een van de beste restaurants van Alkmaar. Je geniet hier van de klassieke Franse keuken met een twist. Er is geen menukaart, maar een maandelijks wisselend menu van 2 tot en met 6 gangen. Daarbij worden voortreffelijke wijnen geserveerd. Het restaurant is open van donderdag tot en met maandag.

Ook een toprestaurant is Rue de la Plume (www.ruedelaplume.nl), het enige restaurant van Alkmaar met een vermelding in de Michelin-gids. Het wordt geleid door een van de weinige vrouwelijke chef-koks van ons land en ook de maître-sommelier is een vrouw. Je kunt kiezen uit een verrassingsmenu met seizoensgebonden en verse producten van 2 tot en met 5 gangen. Een wijnarrangement is mogelijk.

Reizen naar Alkmaar

Alkmaar ligt in het hart van de provincie Noord-Holland en is goed bereikbaar per auto, trein en bus. Vanaf Amsterdam is het circa 40 minuten rijden. Vanaf de snelweg A9 rij je door naar de rotonde ‘Verkeersplein Kooimeer’ en in een mum van tijd ben je in de binnenstad.

In de smalle straatjes en langs de grachten kan het moeilijk zijn om een parkeerplek te vinden, maar in en rond het centrum zijn acht gemeentelijke parkeergarages. Dat is goedkoper dan parkeren op straat. Kijk voor een overzicht op de website van ParkeerService: alkmaar.parkeerservice.nl

Met de trein ben je in 39 minuten vanaf Amsterdam CS op het station van Alkmaar. Er vertrekken vijf treinen per uur. Vanaf het station wandel je in 5 minuten naar het centrum van Alkmaar. Direct naast het treinstation ligt het busstation. Vanuit verschillende steden en dorpen in Noord-Holland en Friesland rijden bussen naar Alkmaar. In de zomermaanden rijdt de zogeheten ‘Kustbus’ tussen Alkmaar en Bergen aan Zee.

Voor meer informatie over wat te doen in Alkmaar kun je kijken op de officiële website van het VVV-kantoor: www.alkmaarprachtstad.nl

Voor het laatst bijgewerkt op 20 juni 2023. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen in Alkmaar, Nederland, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Pixabay/FotoRieth; depositphotos.com/gianliguori; Alkmaar Marketing/Ritske Velstra.