Wat te doen op Schiermonnikoog: 15 tips!

Wat te doen op Schiermonnikoog, het verst gelegen bewoonde Waddeneiland? Het is een van de laatste ongerepte gebieden van Nederland, een schilderachtig eiland met duinen, wilde kwelders en uitgestrekte wadplaten. Aan de noordkust vind je hier een strand van 18 kilometer lang, dat op sommige plekken tot het breedste van Europa wordt gerekend.

Schier, zoals de locals zeggen, is een eiland waar de natuur het levensritme bepaalt. Het autoluwe eiland is één groot natuurgebied met slechts één dorp en minder dan duizend inwoners, waar de wind en de zee het voor het zeggen hebben. Schiermonnikoog is letterlijk in beweging, waar stuifzand en groeiende zandbanken het eiland al eeuwenlang vormgeven. Als zo’n prachtige plek is het niet verwonderlijk dat Schiermonnikoog al een paar keer is uitgeroepen tot ‘de mooiste plek van Nederland’.

En hoewel het een klein eiland is, heb je er meerdere vakanties voor nodig om alles te doen en te zien. Bewonder de vuurtorens, relax op het strand, bezoek de schattige musea en huur een fiets voor een ontdekkingstocht door Nationaal Park Schiermonnikoog.  Poseer bij de walviskaken, kijk hoe diep je kunt zakken in het slik en drink een lokaal Schiers biertje. Wil je op vakantie naar deze oogappel van de Wadden? Hier vind je 15 tips wat te doen op Schiermonnikoog!

Bewonder de rode vuurtoren

Geen enkel ander Waddeneiland heeft het: twee vuurtorens! Je ziet ze al in de verte als je met ferry naar Schiermonnikoog vaart. Aan de noordelijke kant werd in 1854 de rode Noordertoren gebouwd, en hetzelfde jaar verrees aan de zuidkant de witte Zuidertoren. Door de plaatsing van twee vuurtorens konden zeelieden beter langs het eiland navigeren, zo was de gedachte.

De zuidelijke toren bleek al snel niet meer nodig te zijn (zo lees je verderop in dit blog), maar de 37 meter hoge rode vuurtoren aan de noordkant van Schiermonnikoog is nog altijd in gebruik. De toren is 24 uur per dag bemand en dagelijks beklimt de vuurtorenwachter de acht verdiepingen om weerberichten te sturen en schepen te waarschuwen voor ondiepe wateren. Je kunt de vuurtoren dus niet beklimmen, maar wel van de buitenkant bewonderen. Adres: Vuurtorenpad 28, 9166 RW Schiermonnikoog.

Nationaal Park Schiermonnikoog

Ben je een natuurliefhebber? Dan ben je op Schiermonnikoog helemaal op de goede plek, want het grootste deel van het eiland is in 1989 namelijk uitgeroepen tot nationaal park. Het is een een schitterend natuurgebied met wadplaten, duinen, kwelders, bossen en geurige bloemen, dat bekendstaat als een van de laatste ongerepte plekken in Nederland. Er komen vele soorten vogels voor, met de lepelaar als grootste attractie. Elke zomer landen meer dan 200 lepelaars op het eiland om te broeden. Tijdens het vogelbroedseizoen van 15 april tot 15 juli is het park dan ook beperkt toegankelijk.

Er zijn talloze manieren om het nationaal park te ontdekken. Je kunt er wandelen, fietsen of tochten maken met een huifkar. Een goede start is het bezoekerscentrum, waar je op een expositie kennismaakt met de natuur op het eiland. Je kunt je hier ook aanmelden voor een excursie, waarbij je met een gids op bezoek gaat naar de bijzondere flora en fauna op Schiermonnikoog. In het voorjaar van 2021 is een gloednieuw bezoekerscentrum geopend, dat ‘Het Baken’ is gaan heten. Adres: Torenstreek 20, 9166 LK Schiermonnikoog. Website: www.np-schiermonnikoog.nl

Chillen op het strand van Schiermonnikoog

Het strand van Schiermonnikoog is toch wel een van de grootste troeven van het eiland. Het is een prachtig 18 kilometer lang zandstrand aan de westkant en noordkant van het eiland en op bepaalde plaatsen ook heel erg breed – soms tot één kilometer! Het strand van Schiermonnikoog behoort hiermee tot de breedste van Europa. Ook behoort het strand al jarenlang tot de schoonste van Nederland. Het strand continu ‘in beweging’ omdat er door aanslibbing vanuit de Noordzee zandbanken ontstaan, waardoor het nóg breder kan worden.

Via verschillende duinovergangen kun je het strand bereiken om uit te waaien, schelpen te zoeken of een strandwandeling te maken. Bij de overgang aan de Prins Bernhardweg is een gedeelte waar je veilig kunt zwemmen en waar zomers strandwachten een oogje in het zeil houden. Een drankje drinken of een hapje eten kan bij De Marlijn, het noordelijkste strandpaviljoen van Nederland. Ten westen van het badstrand vind je het Activiteitenstrand, voor als je wat actiefs wilt doen. Dit stuk is speciaal bestemd voor activiteiten als vliegeren, kitebuggyen en blokarten (strandzeilen).

Ontdek Schiermonnikoog op de fiets

Schiermonnikoog is een heerlijk eiland om te fietsen, al is het maar omdat er bijna geen auto’s rondrijden. Op het eiland zijn 30 kilometer aan fietspaden aangelegd, langs stranden, duinvalleien, kwelders en bossen. Op internet zijn verschillende fietsroutes te vinden die je kunt uitprinten of kunt downloaden. Dat is op zich wel handig, want in de natuur van Schiermonnikoog zijn (bewust) zo weinig mogelijk bordjes en paaltjes neergezet.

Je ontdekt alle hoogtepunten bijvoorbeeld met Rondje Schier van 18 kilometer. Bij de VVV kun je ook enkele fietsroutes kopen. Er zijn vier fietsverhuurders op Schiermonnikoog waar je een fiets kunt huren. Je fiets staat al voor je klaar als je aankomt met de veerboot. Bij twee verhuurders kun je je wagen aan een ‘duofiets’. Het is een soort tandem, maar met zitjes naast elkaar.

Schelpenmuseum Paal 14

Wil je wat doen op Schiermonnikoog met de kinderen? Neem ze mee naar Schelpenmuseum Paal 14. Grote kans dat je kids meteen naar het strand willen om zelf schelpen te verzamelen. In het museum zie je in vitrines meer dan 1500 schelpen die oprichter Thijs de Boer en zijn gezin op het strand hebben gevonden. Niet alleen op Schiermonnikoog, maar in landen van over de wereld. Ook zie je er strandvondsten, zoals onderdelen van houten scheepswrakken en briefjes uit aangespoelde flessen. De eigenaar kan er boeiend over vertellen. Toegang is € 2 voor volwassenen en € 1 voor kinderen. Adres: Martjeland 14, 9166 LS Schiermonnikoog. Website: www.schelpenmuseum.nl

Maak een wandeling op Schiermonnikoog

Neem je wandelschoenen mee naar Schiermonnikoog! Het eiland biedt eindeloze mogelijkheden voor lange wandelingen over stranden, door bossen en tussen kwelders en duinvalleien. Loop over knisperende schelpenpaadjes, tegelpaadjes in het dorp of over prachtige duinpaadjes. Bij de VVV kun je terecht voor verschillende uitgezette wandelroutes, variërend van 5 tot 20 kilometer.

Een van de mooiste wandelroutes is Nationaal Park Schiermonnikoog (15 kilometer), die door Natuurmonumenten is uitgezet. Of wandel naar de Kobbeduinen (7 kilometer), de ‘wildste kwelder van Nederland’, klim omhoog en geniet van het uitzicht. In het najaar is er als wandelaar nog een extra reden om Schiermonnikoog te bezoeken, vanwege November Wandelmaand. De hele maand november staat in het teken van wandelen en excursies, met of zonder gids.

Bezoek de Zuidertoren

De Zuidertoren was oorspronkelijk de tweede vuurtoren van Schiermonnikoog, die net als de Noordertoren in 1854 werd gebouwd. Rond 1910 vond men de extra vuurtoren toch wat overdreven en kreeg het gebouw de functie van watertoren. Later gebruikte KPN de baken als antennetoren, maar sinds begin deze eeuw raakte de toren in verval. Het onderhoud bleef achter en de verf bladderde van de gevel.

In 2018 heeft een groep eilandbewoners zich over het bouwwerk ontfermd en met een enorme opknapbeurt en een fris likje witte verf getransformeerd tot Museum de Zuidertoren. Je kunt het in de zomer bezoeken en een fototentoonstelling bekijken over de geschiedenis van de voormalige vuurtoren. Ook worden er concerten en andere evenementen georganiseerd. Adres: Torenstreek 22, 9166 LK Schiermonnikoog. Website: www.museumzuidertoren.nl

Bunkermuseum Schlei

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bouwde de Duitse bezetter langs de hele Nederlandse kust bunkers om zich te verdedigen tegen aanvallen van de geallieerden. Ook in de duinen van Schiermonnikoog bouwden de nazi’s een betonnen bunker, die bekendstond als de Seeburgbunker. Ze gebruikten het als communicatiecentrum om radio- en radarsignalen te onderscheppen van geallieerde bommenwerpers.

Sinds 2009 zit hier Bunkermuseum Schlei, waar je kunt zien hoe de Duitsers tijdens de oorlog te werk gingen. Ook kom je op een expositie te weten hoe de bewoners van Schiermonnikoog de oorlog beleefden, met aandacht voor bombardementen en het spoorlijntje dat van 1942 tot 1945 over het eiland liep. Geniet bij het Bunkermuseum ook even van het uitzicht, want deze duintop is met 20 meter het hoogste punt van Schiermonnikoog. Adres: Prins Bernhardweg 4, 9166 SH Schiermonnikoog. Website: www.bunkermuseumschlei.nl

Slenter door het enige dorp

Schiermonnikoog is de perfecte plek om het drukke stadse leven te ontvluchten, want het eiland heeft maar één dorp. Dit is het meest noordelijk gelegen dorp van Nederland en heeft geen officiële naam, hoewel het door locals wel Oosterburen (Aisterbun) wordt genoemd. Vroeger had het eiland namelijk twee dorpen en woonden er ook mensen in Westerburen, aan de westelijke kant van Schiermonnikoog. Door een oprukkende zee verdween dit dorp tussen 1717 en 1760 in de golven.

Het dorp op Schiermonnikoog heeft een gezellig en authentiek sfeertje, met historische huizen, groene lanen, restaurants, cafés, terrasjes en winkels. Slenterend door het dorp zal je zien dat de meeste straten van oost naar west lopen. Vanaf de 17e eeuw zijn de straten zo aangelegd omdat de bewoners dan minder last hebben van de wind.

In het dorp vind je enkele grappige bezienswaardigheden, zoals de twee walviskaken. Dit is de onderkaken van een blauwe vinvis die in 1950 in de Zuidelijke IJszee werden geschoten, in de tijd dat eilanders nog meededen aan de walvisvaart. Een kiekje met de kaak doet het altijd goed op Instagram. En sta op de Middenstreek even stil bij Huis Marten uit 1721, het oudste huis van Schiermonnikoog.

Ga wadlopen naar Schiermonnikoog

Je kunt natuurlijk heel gewoontjes de veerboot pakken naar Schiermonnikoog. Als je wat avontuurlijks wil doen, ga je natuurlijk wadlopen! Je ziet het eiland al goed liggen vanaf Lauwersoog in Groningen, dus dan weet je dat de oversteek niet onmogelijk moet zijn… Tijdens eb vallen de zandbanken droog en kun je in zo’n 3 uur van het vasteland naar de overkant lopen.

Het is best een zware tocht van 10 kilometer, omdat je wegzakt in het modderige slik en soms door watergeulen moet waden. Daarbij is tempo maken wel vereist, want je wil wel op Schiermonnikoog zijn aangekomen zodra het weer hoog water wordt. Niettemin is een wadlooptocht een geweldige ervaring die je een keer in je leven gehad moet hebben, genietend van het schitterende uitzicht over de zandplaten en zonnebadende zeehonden in de verte. Draag hoge dichte schoenen en neem een waterdichte rugzak mee voor schone kleding. Je kunt een wadlooptocht boeken bij Wadloopcentrum Pieterburen: www.wadlopen-pieterburen.nl

Drenkelingenkerkhof Vredenhof

Zeelieden die voor de kust van Schiermonnikoog zijn verdronken, krijgen op het eiland een vredige laatste rustplaats. Tijdens de Eerste Wereldoorlog namen enkele eilandbewoners het initiatief voor de oprichting van Drenkelingenkerkhof Vredenhof, waar ook omgekomen soldaten werden begraven. Voor die tijd werden aangespoelde drenkelingen in de duinen begraven, maar dat vond men toch niet zo eervol. Het kerkhof is een indrukwekkende plek met 118 graven van personen uit verschillende landen, waaronder Australië, Canada, Duitsland, Polen en Engeland. Adres: Reddingsweg/Prins Bernhardweg, Schiermonnikoog.

Neem een duik in het zwembad

Als je wat wilt doen op een warme dag, kun je het strand ook een keer verruilen voor het zwembad. Ten noorden van het dorp ligt Openluchtzwembad De Dúnatter, waar je kunt afkoelen in drie verschillende baden. Er is een groot 25-meterbad om te zwemmen en baantjes te trekken, een groot bassin met een glijbaan en speelattributen waar kinderen kunnen spelen en een badje voor kleuters en peuters. Op de ligweide kun je in de zon vertoeven. Het openluchtzwembad is alleen open tijdens de zomermaanden en sluit eerder bij slecht weer. Adres: Duinpad 10, 9166 NL Schiermonnikoog. Website: www.optisport.nl

Tuur naar vogels in de Westerplas

Met de omringende zilte zoute zee zou je het niet verwachten, maar Schiermonnikoog heeft ook een (brak) zoetwatermeer. Door de aanleg van een dijk in 1964 veranderde een kwelder in het zuidwesten van het eiland in de Westerplas. Dit is nu zelfs een van de grootste zoetwaterplassen van het Waddengebied, dat een onweerstaanbare aantrekkingskracht heeft op watervogels.

Aan de zuidkant van het meertje is een vogelkijkhut waar vogelaars kunnen genieten van alles wat voorbij komt, van eenden en rietvogels tot lepelaars en de geheimzinnige roerdomp. De hut staat op palen in het water en ook vlak onder de hut nestelen de vogels zich.

Ga zeehonden spotten

De Waddenzee is één grote waterspeeltuin voor zeehonden, waarvan er inmiddels duizenden rond zwemmen. Ook rond Schiermonnikoog zijn er veel te vinden, die je vooral goed kunt zien als ze op drooggevallen zandplaten liggen te loungen. Een zeehondentocht is een leuke manier om deze grijze roofdieren met hun schattige ogen van dichterbij te bekijken.

Het blauwe milieuvriendelijke schip Ms Boschwad neemt je in 3½ uur mee naar de zandbanken waar je de zeehonden goed kunt zien. Vooral De Balg is een plek waar de dieren graag vertoeven. Dit is een enorme 2 kilometer brede zandplaat helemaal aan het oostelijke uiteinde van Schiermonnikoog. Tickets voor de boottocht reserveer via de website van de VVV. Ook vanaf land kun je zeehonden spotten – als je geluk hebt. Probeer eens de verrekijker aan het einde van de Badweg en tuur naar zandplaten voor de kust.

Maak een ritje met de Balgexpres

Veel zeehonden vertoeven op De Balg, een enorme 2 kilometer brede zandplaat helemaal aan het oostelijke uiteinde van Schiermonnikoog. Het voelt een beetje als het einde van de wereld hier. Je kunt deze zandplaat bezoeken met een zeehondentocht, maar ook over land bereiken.

De Balgexpres rijdt in een halfuur vanaf het bezoekerscentrum over het strand naar het desolate oostelijke puntje van het eiland. Je zit in een soort buswagen die wordt voorgetrokken door een tractor. Ook dan is de kans groot dat je zeehonden ziet op de zandplaat. De tocht wordt in de toekomst waarschijnlijk alleen maar langer, omdat de zandplaat steeds meer uitdijt. In de winter en bij hoog water rijdt de Balgexpres niet. Website: www.eilanderbalgexpres.nl

Wat te doen op Schiermonnikoog: praktische tips

Overnachten op Schiermonnikoog

Er zijn talloze mogelijkheden om te overnachten: je kunt terecht in hotels, bed & breakfasts, vakantiehuizen, appartementen, bungalowparken en groepsaccommodaties. Je kunt kamperen bij de boer en er is één officieel kampeerterrein, camping Seedûne. De leukste en beste plekken, vooral vakantiewoningen, zijn ver van tevoren volgeboekt. Vooral voor schoolvakanties kun je het beste al een jaar voor vertrek reserveren.

Hotel van der Werff is sinds jaar en dag een instituut op Schiermonnikoog. Dit is het oudste hotel van het eiland met een geschiedenis die teruggaat tot 1726. Eerst zat in dit pand een rechtszaal, een raadhuis en een postkantoor.

Een fijne, rustige en goede plek om te overnachten is Hotelsuites Ambrosijn. Dit is het kleinste hotel van Schiermonnikoog, met drie riante hotelsuites en een familiesuite met twee slaapkamers. Bij aankomst in dit 4-sterrenhotel staat er een fles wijn voor je klaar, het ontbijt bestaat uit een royaal gevulde picknickmand en er is een ijssalon waar handgemaakt ijs van 30 verschillende smaken wordt verkocht. ► Boek een overnachting in Hotelsuites Ambrosijn vanaf € 147

Op zo’n 10 minuten lopen van het strand ligt Vakantiepark Landal Vitamaris, waar je terechtkunt in comfortabel ingerichte appartementen voor 2 tot 8 personen. Bij het complex is een overdekt zwembad en een wellnesscentrum met sauna, Turks stoombad en beautysalon. Je kunt er fietsen huren en je begint de dag met warme broodjes van de broodjesservice. ► Boek hier je verblijf in Vakantiepark Landal Vitamaris

Eten en drinken op Schiermonnikoog

In tegenstelling tot de andere Waddeneilanden heeft Schiermonnikoog niet veel eigen streekproducten. Misschien heeft het ermee te maken dat er weinig boeren actief zijn en het eiland vooral een natuurgebied is. Toch zijn er wat lokale producten om uit te proberen, zoals het bier Schierse Hippo (www.schiersehippo.nl). Het wordt op ambachtelijke wijze gebrouwen met duindoornbessen die in de duinen van Schiermonnikoog groeien. Het is te koop in de meeste horecazaken op Schiermonnikoog.

Zit je in een vakantiehuisje en wil je koken met groente en fruit van het eiland? Stop even bij De Tuin naast de Branding (www.detuinnaastdebranding.nl), want hier is een ‘zelfpluktuin’. Je mag hier zelf en gratis fruit en bloemen plukken en groente oogsten.

Uiteraard kun je ook lekker uit eten in een van de vele restaurants. Voor uitzicht op zee ga je naar een van de twee strandpaviljoens: De Marlijn (www.demarlijn.com) die het hele jaar door geopend is of Paviljoen Paal 3 (www.paviljoenpaal3.nl) die alleen in de zomer wordt opgebouwd. Wat Anderz (www.wadanderz.nl) is een havenpaviljoen aan de zuidkant van Schiermonnikoog, met een prachtig uitzicht op de Waddenzee, de jachthaven en het dorp.

Reizen naar Schiermonnikoog

Vanuit Lauwersoog (in het noorden van de provincie Groningen) kun je de veerboot nemen naar Schiermonnikoog. Je kunt gebruikmaken van de gewone veerdienst (45 minuten) of de sneldienst (20 minuten). Je kunt je overtocht het beste zo vroeg mogelijk reserveren. De veerdiensten worden verzorgd door Wagenborg Passagiersdiensten (www.wpd.nl). Daarnaast kun je gebruikmaken van een watertaxi via Bos Marine Services (www.bms-bv.com), voor maximaal 12 passagiers.

Je auto mag niet mee naar Schiermonnikoog, die moet je parkeren op een parkeerterrein Lauwersoog. Dit kost tussen de € 1,80 en € 6 per dag (hoe langer, hoe goedkoper). Parkeerterreinen zijn Scheepspark (www.scheepspark.nl) en Oog voor Stalling (www.oogvoorstalling.nl). Het is zo’n 10 minuten lopen naar de ferry terminal.

Van april tot en met augustus kun je ook de boot nemen van Ameland naar Schiermonnikoog, als je wilt eilandhoppen in het Waddengebied. Je vaart met de zogeheten Robbenboot of met historische zeilklippers. Je fiets mag mee aan boord. Tickets kun je kopen bij de balie van VVV Ameland (online of telefonisch is niet mogelijk).

Voor meer informatie over wat te doen op Schiermonnikoog kun je kijken op de officiële website van het VVV-kantoor: www.vvvschiermonnikoog.nl

Voor het laatst bijgewerkt op 11 maart 2021. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen op Schiermonnikoog, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Olha Rohulya/Shutterstock.com; Marlies de Buck/Shutterstock.com; erichon/Shutterstock.com; Travel Telly/Shutterstock.com; Chris Rinckes/Shutterstock.com; Pixabay.