Vakantie in Alentejo, Portugal: 16 tips!

Een vakantie in Alentejo beleef je een van de minst toeristische streken van Portugal, een heerlijk plattelandsgebied met zacht glooiende heuvels, historische vestingstadjes en een intense zomerse hitte. In de ‘achtertuin van Portugal’ wacht je een ontspannen ritme, waar je kunt toeren tussen zonnebloemvelden met kurkeiken, wijngaarden en olijfbomen. Bergdorpen kijken uit op kalme rivieren die naar de kust stromen. In Alentejo vier je vakantie om het authentieke Portugal te ontdekken, ver weg van de toeristische drukte in de steden en op de stranden.

Alentejo ligt in het zuiden van Portugal, en strekt zich uit van de rivier de Taag tot de bergketens van de zuidelijke Algarve. Het is een enorm gebied dat een derde van het land beslaat, met slechts 5 procent van de bevolking. De naam is afgeleid van de woorden além do Tejo, dat letterlijk ‘voorbij de Taag’ betekent. De streek is dan misschien dunbevolkt, maar vol verrassingen. Zo liepen hier 2000 jaar geleden al Romeinen rond, die er tempels en ruïnes hebben achtergelaten. Mede door de Romeinen komen nu enkele van Portugals beste wijnen uit Alentejo vandaan.

De op heuveltoppen gelegen kastelen en forten getuigen van eeuwenlange strijd die de Portugezen en Spanjaarden voerden in het uitgestrekte binnenland van Alentejo. De streek heeft twee steden die een plek hebben op de Werelderfgoedlijst van Unesco: Elvas en Évora. Het zijn mooie steden met middeleeuwse stadsmuren, witgekalkte huizen en historische gebouwen. Wie tijdens zijn vakantie naar de zee snakt, wordt ook niet teleurgesteld. Aan de Atlantische kust van Alentejo vind je verlaten surfstranden, charmante vissersdorpjes en grillige kliffen.

De slaperige provincie stond lange tijd bekend als de verborgen schat van Portugal, maar is inmiddels wel door toeristen ontdekt. Alentejo is echter nog steeds een regio waar je vakantie viert buiten de gebaande paden. Vooral in het binnenland kun je lang rondrijden tussen tarwevelden en kurkeiken waarbij andere levende zielen op één hand zijn te tellen. Wil je een bezoek brengen aan het idyllische hart van Portugal? Hier vind je 16 tips voor een vakantie in Alentejo!

Wat te doen en te zien in Alentejo

De regionale hoofdstad Évora

Een bezoek aan de oude stad Évora mag je niet missen tijdens een vakantie in Alentejo. Het is misschien wel de enige plek in de streek waar je nog iets van een ‘stadsgevoel’ ervaart, al wonen er niet meer dan 55.000 mensen. Deze regionale hoofdstad van Alentejo ziet eruit als een openluchtmuseum, met de mooie witte huizen met smeedijzeren balkons en beschilderde keramieken tegels (azulejos). De middeleeuwse kerken, paleizen, kloosters en pleinen getuigen van de bloeiende periode die Évora ooit doormaakte, want in de 15e eeuw was dit de residentie van de Portugese koningen.

De geschiedenis gaat zelfs meer dan 2000 jaar terug, want lang geleden stichtten de Romeinen hier een nederzetting. Een overblijfsel uit die tijd is de Tempel van Diana, die je kunt vinden in het historische centrum van Évora. De tempel met zijn marmeren zuilen is misschien niet zo indrukwekkend als Romeinse ruïnes die elders in de wereld zijn gevonden, maar nog steeds bijzonder genoeg om even voor te pauzeren. Andere bezienswaardigheden zijn onder meer het koninklijk paleis, de kathedraal uit de 12e eeuw en de São Francisco-kerk met de griezelige kapel van de beenderen (Capela dos Ossos). De hele binnenstad van Évora staat sinds 1986 op de Werelderfgoedlijst van Unesco. ► Lees hier 10 tips wat te doen en te zien in Évora

Bewonder de mysterieuze stenen van Alentejo

Voor het zien van ‘hunebedden’ hoef je niet alleen in Drenthe te zijn, maar kun je ook in Alentejo terecht. Verspreid over de regio vind je verschillende archeologische vindplaatsen waar mysterieuze stenen monumenten (megalieten) zijn aangetroffen. Dat is niet helemaal verwonderlijk, want in Alentejo stromen enkele van de grootste rivieren van Zuid-Portugal. De streek was in de prehistorie een populaire vestigingsplaats voor jagers.

Een van de bekendste vindplaatsen in Alentejo is Almendres Cromlech, 17 kilometer ten westen van Évora. Dit zijn de grootste steencirkels op het Iberisch schiereiland, waarvan de eerste steen vermoedelijk al 6000 jaar voor Christus is gelegd. Er zijn twee cirkels van deze staande granieten stenen, op een open plek tussen kurkeiken. Men vermoedt dat hier ceremonies plaatsvonden, maar de stenen zouden ook neergezet kunnen zijn voor astronomische doeleinden.

Estremoz: de ‘marmerstad’ van Alentejo

Alentejo staat bekend als de plek waar ‘s werelds beste marmer vandaan komt, en Estremoz is hiervan de bakermat. Het is een aantrekkelijk ommuurd stadje, gebouwd op een heuvel rond een kasteel uit de 13e eeuw. Estremoz heeft naam opgebouwd als ‘marmerstad’, waar in marmergroeven in de omgeving al eeuwenlang het ‘witte goud’ wordt gedolven. In de stad zelf vind je veel straten en gebouwen van marmer, zoals de 27 meter hoge toren van het kasteel. Mocht je geen genoeg hebben van marmer, dan kun je vanuit Estremoz de marmerroute (Rota do Mármore) volgen langs verschillende marmergroeves in Alentejo.

Monsaraz: een van de mooiste dorpen van Portugal

Vlakbij de Spaanse grens vind je Monsaraz, een van de oudste en mooiste dorpen van Portugal. Het pittoreske dorp is gebouwd op de top van een rotsachtige heuvel, waar je een adembenemend uitzicht hebt over het Alqueva-meer en de omringende valleien. Het hart wordt gevormd door een 13e eeuws kasteel en geplaveide straatjes met witgekalkte huizen. Hier ontdek je het traditionele Portugal, alsof je een reis terug maakt in de tijd. Eeuwenlang werd er door verschillende volkeren om Monsaraz gevochten en later werd het zelfs compleet verlaten. Nu is het een museumdorp met restaurants, kleine galerieën, pensions en winkeltjes waar handwerk wordt verkocht.

De stranden en kust van Alentejo

Alentejo komt waarschijnlijk niet als eerste bij je op voor een vakantie met zon, zee en zand, maar toch zijn er mooie stranden en kusten te ontdekken in de streek. Hier vind je geen massatoerisme, maar een ruige kust met lage heuvels, verscholen baaien en hoge kliffen waar golven tegenaan beuken. De kust van Alentejo wordt wel beschouwd als de laatste ongerepte van Europa. Een van de mooiste stranden is te vinden in Vila Nova de Milfontes, een relaxte kleine badplaats waar veel surfers op af komen. Ook Porto Côvo, ingeklemd tussen twee rotsachtige heuvels, heeft een aangenaam strand.

Proef de wijnen van Alentejo

Wist je dat in Alentejo enkele van de beste wijnmakers van Portugal te vinden zijn? Al in de Romeinse tijd waren hier wijngaarden te vinden. De landschappen van Alentejo maken de productie van verschillende soorten wijn mogelijk, die voor een divers en smaakvol aanbod zorgen. De regio staat bekend als een van de meest authentieke wijnstreken ter wereld, waar zelfs nog de eeuwenoude wijnsoort Vinho de Talha in aardewerken kruiken wordt gemaakt (op dezelfde wijze zoals de Romeinen dit ooit deden). Alentejo heeft toevallig ook de grootste productie van kurken ter wereld – een handige combinatie!

In Alentejo zijn talloze wijngaarden en wijnhuizen waar je terecht kunt voor proeverijen en rondleidingen. Zo vind je midden op het platteland Adega Mayor (www.adegamayor.pt), met voortreffelijke wijnen die wereldwijd meer dan honderd prijzen in de wacht hebben gesleept. Het wijnhuis is geen oude boerderij, maar een modern wit en langwerpig gebouw dat ontworpen is door de toonaangevende architect Siza Vieira. Gepassioneerde wijnliefhebbers kunnen tijdens hun vakantie in Alentejo verschillende wijnroutes volgen of desnoods ontspannen met een vinotherapie behandeling.

Forten in het vestingstadje Elvas

Je zou eigenlijk een drone op vakantie moeten meenemen om Elvas in volle glorie te zien, want van bovenaf zie je dit middeleeuwse vestingstadje het beste. Deze stad niet ver van de Spaanse grens heeft een van de grootste verdedigingswerken ter wereld, die in de 17e eeuw zijn gebouwd om Portugal tegen aanvallen van de Spanjaarden te beschermen. De vesting is ook nog eens gebouwd met hulp van een Nederlander, de Jezuïtische pater Cosmander.

Het meest bijzonder zijn de twee stervormige forten, Forte de Nossa Senhora da Graça en Forte de Santa Luzia. Minstens zo speciaal is het het 16e-eeuwse Amoreira Aquaduct, het grootste aquaduct op het Iberische schiereiland. Het is een verbazingwekkende 8 kilometer lange constructie met 843 bogen, waarmee water naar Elvas moest stromen. De garnizoensstad is een van de twee Unesco-werelderfgoederen in Alentejo.

Kasteel van Marvão

Wil je je Instagram-likes wat opkrikken tijdens je vakantie in Alentejo? Rij dan naar Castelo de Marvão, een van de best bewaarde kastelen van Portugal. Alleen de ligging is al spectaculair, op een 960 meter hoge klif. Op de top heb je een adembenemend weids uitzicht over de bergachtige omgeving en kun je Spanje zien liggen, 15 kilometer verderop.

De bekende Portugese schrijver José Saramago zei ooit dat je ,,vanaf Marvão het hele land kunt zien”, al is dat wat overdreven. Op de top werd al in de 8e eeuw een fort gebouwd door een islamitische heerser zodat hij goed zijn territorium kon zien. Het kasteel werd later versterkt toen de christenen het in 1160 veroverden. Op de helling klampt het dorp Marvão zich vast, met bochtige straatjes en witgekalkte huizen. In de Santa Maria-kerk vind je het lokale museum, Museu Municipal.

Middeleeuwse kasteel van Beja

In het hart van Alentejo vind je het Kasteel van Beja (Castelo de Beja), een van de beste voorbeelden van middeleeuwse architectuur in heel Portugal. Het kasteel is gebouwd aan het einde van de 13e eeuw op de resten van een Romeinse ruïne. Het kasteel wordt geflankeerd door zes torens, waarvan de zogeheten donjon de mooiste is. Deze toren is 40 meter hoog en volledig in marmer bekleed. Na het beklimmen van 197 treden heb je een schitterend uitzicht over Beja en het omringende platteland.

In Beja zijn ook genoeg andere dingen te doen en te zien. Zo kun je een bezoek brengen aan het Museu Regional de Beja, met een collectie die teruggaat tot de bronstijd. Het museum is gevestigd in een klooster uit 1459 met sierlijke gotische bogen. Met tal van cafés en restaurants is Beja geen slechte tussenstop tijdens een rondreis in Alentejo. Bedenk wel dat het stadje echt in het binnenland ligt: midden in de zomer is dit een van de warmste plekken van Portugal.

De gotische stad Santarém

Op een heuvelrug aan de linkeroever van de Taag-rivier ligt Santarém, ook bekend als de ‘gotische hoofdstad van Portugal’. In de Romeinse tijd werd Santarém al gesticht als vestingstad, al heette de nederzetting toen Scalabis. In latere eeuwen vonden er verschillende oorlogen plaats tussen de Moren en de Christenen en uiteindelijk werd de stad in 1147 veroverd door Afonso Henriques, de eerste koning van Portugal. Lange tijd was Santarém de thuisbasis van verschillende Portugese koningen.

Vanuit de oude stad klim je via smalle steegjes, trappen en elegante huizen omhoog naar de Portas do Sol, ooit de plek waar Henriques vanaf een fort de Arabische aanvallers versloeg. Slechts één muur is nog behouden. Het is nu vooral een vredig park waar je een weids uitzicht hebt op de Taag en de omliggende regio.

Bezienswaardigheden in de oude binnenstad zijn enkele fraaie kerken en kloosters. De 14e-eeuwse kerk Igreja de Santa Maria da Graça bevat het graf van de Portugese zeevaarder Pedro Álvares Cabral, de eerste Europeaan die Brazilië bereikte in 1500. Hij stierf in Santarém in 1520.

Wandel over de Rota Vicentina

Voor een actieve vakantie in Alentejo kun je je wandelschoenen aantrekken voor de Rota Vincentina, een 340 kilometer lang wandelpad van Santiago do Cacém naar Cabo de São Vicente, het meest zuidwestelijke punt van Portugal in de Algarve. In Alentejo kun je twee routes kiezen, langs de kust of via het binnenland. De Trilho dos Pescadores volgt oude kustpaden die vroeger door vissers werden gebruikt, langs torenhoge kliffen. In het binnenland volg je de oude pelgrimsroute Caminho Histórico. Onderweg is genoeg accommodatie te vinden, maar hou er rekening mee dat er niet overal bewegwijzering is. Gebruik dus een GPS-systeem of een goede kaart. Meer informatie vind je op deze website: www.rotavicentina.com

Praktische tips voor een vakantie in Alentejo

Overnachten in Alentejo

Alentejo trekt steeds meer vakantiegangers, dus er zijn voldoende mogelijkheden om te overnachten. In de steden en aan de kust kun je terecht in hotels, guesthouses en appartementen. Op het platteland heb je de meeste keuze uit vakantiehuizen en villa’s, vaak met zwembad (een aanrader in de hete zomermaanden!). Ook heeft Alentejo een stuk of tien pousada’s, historische paleizen, kloosters en landhuizen die tot luxe hotel zijn omgebouwd. Deze pousada’s liggen meestal in een prachtige natuurlijke omgeving. Kijk voor een overzicht op www.pousadas.pt

Eten en drinken in Alentejo

Alentejo heeft een eigen keuken met veelal hartige gerechten. Varkensvlees is een belangrijk onderdeel in de lokale keuken, door de vele varkens die onder de kurkeiken grazen naar gevallen eikels. Een favoriet recept is carne de porco à alentejana, een gerecht gemaakt met gebakken blokjes varkensvlees, gebakken aardappelen en mosselen in knoflooksaus.

Ook een typisch gerecht uit de streek is açorda, dat traditioneel als armeluis voedsel bekendstaat. Het bestaat oorspronkelijk uit dungesneden brood met knoflook , fijngehakte koriander, olijfolie, azijn, water, witte peper, zout en gepocheerde eieren. Tegenwoordig wordt het vaak verrijkt met garnalen, kabeljauw of zeevruchten.

Reizen naar Alentejo

Alentejo is een landelijke en uitgestrekte streek in het zuiden van Portugal, zonder grote internationale luchthavens. Je kunt de regio echter wel makkelijk bereiken vanuit de Portugese hoofdstad Lissabon of vanuit Faro in de zuidelijke Algarve. Meerdere luchtvaartmaatschappijen vliegen dagelijks van Amsterdam Schiphol naar Lissabon, waaronder KLM, Transavia en Tap Air Portugal. De vlucht duurt circa 3 uur. Vanaf Lissabon is het anderhalf uur rijden naar Évora, de hoofdstad Alentejo.

Je kunt ook met Transavia vliegen naar de luchthaven van Faro in de Algarve. Er gaan dagelijks vluchten vanaf Amsterdam Schiphol, met een duur van ruim 3 uur. Faro kan een goed vertrekpunt zijn als je het zuidelijke deel van Alentejo wilt verkennen. Naar Évora is het 2½ uur rijden.

Vervoer in Alentejo

Je haalt het meeste uit je vakantie in Alentejo door het huren van een auto. Het openbaar vervoer is zeer beperkt in de streek, waardoor een huurauto de beste manier is om het betoverende landschap te ontdekken. Tussen de grotere steden rijden wel bussen, maar op het platteland nauwelijks. Ook zijn er weinig treinverbindingen. Er is een hogesnelheidslijn van Faro naar Lissabon die onderweg een paar keer stopt in Alentejo. Ook kun je met de trein reizen van Lissabon naar Évora en Beja.

Op de luchthavens van Lissabon en Faro zijn verschillende autoverhuurbedrijven waar je een auto kunt huren. Je kunt eventueel een auto huren in Faro en weer inleveren in Lissabon (of omgekeerd), voor een roadtrip in Alentejo. Let er wel op dat veel kleinere wegen in Alentejo van slechte kwaliteit zijn, met gaten en kuilen in het wegdek. Ook zijn er onverharde wegen waar je met een gewone huurauto officieel niet mag komen, dus zorg ervoor dat je goed verzekerd bent.

Beste reistijd voor Alentejo

De beste reistijd voor Alentejo is afhankelijk van het soort vakantie dat je wilt vieren. Als je aan de kust verblijft, kun je prima in de zomermaanden naar Alentejo reizen. Je hebt dan een beetje verkoeling door een briesje uit de zee. In het binnenland kan het echter erg warm zijn, met temperaturen boven de 35 ° C. Voor een wandelvakantie of fietsvakantie kun je beter kiezen voor de lente of de herfst. Het is dan zonnig met een aangename temperatuur overdag tussen de 20 ° C en 25 ° C. Ook de winters in Alentejo zijn mild. De natste maanden met de meeste regen zijn april en oktober.

Voor meer informatie over een vakantie in Alentejo kun je kijken op de officiële website van het toeristenbureau: www.visitalentejo.pt

Voor het laatst bijgewerkt op 25 november 2022. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over een vakantie in Alentejo, Portugal, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Wereldreizigersclub; Pixabay; Alentejo Turismo; Shutterstock.com.