Bezienswaardigheden in Lissabon top-10

Lissabon is de stad van de fado, de keramieken tegeltjes en het gele vintage trammetje dat door de straatjes puft. In Lissabon vind je kastelen, kloosters en grootse pleinen die nog herinneren aan de tijd dat de hoofdstad van Portugal een koloniale supermacht was. En de stad is gebouwd op zeven heuvels, dus bereid je voor op heel wat klimwerk als je alle bezienswaardigheden wilt zien.

Gelegen aan de Atlantische Oceaan en de Taag-rivier ademt Lissabon zeevaartgeschiedenis. In monumenten en musea, zoals het beroemde Torre de Belém, kom je alles te weten over de ontdekkingsreizigers die vanuit de Portugese hoofdstad de wereld in kaart brachten. Wandel door het labyrint van smalle geplaveide straatjes en steegjes in Alfama, de oudste wijk van Lissabon met gezellige winkeltjes, cafés en restaurants. Ondanks een grote verwoestende aardbeving in 1755 is veel gerestaureerd en voel je overal nog de charme van een eeuwenoude Europese stad.

Maak de klim naar het 11-eeuwse Castelo de São Jorge voor een adembenemend uitzicht over Lissabon. Bekijk de mooiste koninklijke koetsen ter wereld in het Nationaal Rijtuigenmuseum en neem de kinderen mee naar Oceanário de Lisboa, een van de grootste aquaria ter wereld. En bestel de Lisboa Card als je wilt profiteren van kortingen op ruim 50 topattracties. Wil je weten wat je allemaal kunt doen tijdens een stedentrip naar de hoofdstad van Portugal?

Castelo de São Jorge

Het Castelo de São Jorge is een van de bekendste en belangrijkste bezienswaardigheden van Lissabon. Het ‘Kasteel van Sint Joris’ ligt op een glorieuze plek op een 110 meter hoge heuvel vanwaar je een prachtig uitzicht hebt op de hoofdstad van Portugal, de rivier De Taag en de Atlantische Oceaan. De burcht werd in de 11e eeuw gebouwd door de Moren om zich te verdedigen tegen de Christenen, maar de fundamenten zijn al veel ouder.

Na de verovering van Lissabon deed het kasteel dienst als koninklijk paleis en een militaire kazerne.  Je kunt nu de resten zien van de indrukwekkende kantelen, muren en torens. In een museum zie je een collectie archeologische voorwerpen die zijn opgegraven en een blik werpen in de verschillende culturen van Lissabon door de eeuwen heen. ► Lees hier meer over het Castelo de São Jorge

Mosteiro dos Jerónimos

Een van de mooiste monumenten van Lissabon is het Mosteiro dos Jerónimos – oftewel het Hiëronymietenklooster. Het klooster wordt al sinds mensenheugenis in verband gebracht met zeevaarders en ontdekkingsreizigers. Het werd in 1502 gebouwd in opdracht van koning Manuel I ter ere van de epische reis van ontdekkingsreiziger Vasco da Gama naar India in 1498,  die als eerste helemaal rond Afrika wist te varen.

Het klooster verrees op de plek waar Da Gama zijn laatste nacht doorbracht voordat hij aan zijn reis naar het Verre Oosten begon. Het klooster is gebouwd in de zogeheten Manuelstijl met uitbundige architecturale versieringen die verwijzen naar de zee, de scheepvaart en ontdekkingsreizen. In de Santa Mariakerk in het klooster staat de graftombe van Vasco da Gama zelf. Sinds 1983 staat  Mosteiro dos Jerónimos op de werelderfgoedlijst van Unesco. ► Lees hier meer over het Mosteiro dos Jerónimos

Oceanário de Lisboa

Het Oceanário de Lisboa is het grootste overdekte aquarium van Europa en ook een van de grootste ter wereld. Het is misschien ook wel de beste gezinsattractie in de hoofdstad van Portugal. Het Oceanarium van Lissabon is gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van 1998. Het is de thuisbasis van een verbijsterende reeks van 450 verschillende vissen en zeedieren uit vier verschillende zeeën: de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan, de Indische Oceaan en de Zuidelijke Oceaan.

Je ziet er haaien, roggen, barracuda’s, maar ook de zeldzame maanvis, die meer dan 2 ton zwaar kan worden en recordhouder zwangerschap is door 300 miljoen eitjes in het water te lozen. Door het rondlopende plexiglas kun je de magische wereld diep in de zee goed van dichtbij bekijken. Ook zie je er amfibieën, pinguïns en de bedreigde zeeotters (de enige twee in Europa).

Het aquarium organiseert rondleidingen en je kunt er ‘s nachts je dromen tarten door voor het bassin met haaien te slapen. Je vindt het Oceanário de Lisboa in de haven van Parque das Nações, de wijk in het oosten van Lissabon waar de Expo plaatsvond. Het gebouw is gemakkelijk te herkennen: het lijkt op een vliegdekschip. Via de website kun je alvast kaartjes kopen. Handig om wachtrijen te voorkomen, want het Oceanário de Lisboa is inmiddels de populairste bezienswaardigheid van Lissabon. Adres: Esplanada Dom Carlos I s/nº, 1990-005 Lissabon. Metrostation: Garo do Oriente. Website: www.oceanario.pt

Praça do Comércio

Praça do Comércio is het mooiste en belangrijkste plein van Lissabon, schilderachtig gelegen aan de rivier de Taag. Alleen al vanwege de grootsheid kijk je je ogen uit. Met een oppervlakte van ruim 30.000 vierkante meter is het een van de grootste pleinen van Europa. Ook is het behoorlijk fotogeniek. Aan drie kanten is het plein omzoomd door elegante citroengele gebouwen met lange zuilengalerijen. Hier zitten vooral overheidsgebouwen. Daarnaast zijn er enkele bezienswaardigheden, zoals het Lisboa Story Centre.

Bij de lokale bevolking staat het plein ook wel bekend als Terreiro do Paço, omdat hier vroeger het koninklijk paleis (paço real) stond. De grote aardbeving van 1755 heeft het paleis echter met de grond gelijk gemaakt. Daarna begon de wederopbouw van de stad in opdracht van de Portugese koning José I. Het pompeuze plein moest de rijkdom en de ambities van het 18e-eeuwse Lissabon weerspiegelen. De vorst zelf is vereeuwigd met een bronzen ruiterstandbeeld in het midden van het plein.

Je bereikt Praça do Comércio vanuit het oude centrum van Lissabon via de grote triomfboog Arco da Rua Augusta. De triomfboog werd in 1873 ingehuldigd om te vieren dat Lissabon de verwoestende aardbeving te boven is gekomen. Voor een dosis nostalgie zoek je een tafeltje op bij Martinho da Arcada (www.martinhodaarcada.pt) op een hoek van het plein. Dit is het oudste café van Lissabon, geopend in 1782, dat jarenlang een populaire ontmoetingsplek was voor schrijvers, kunstenaars en intellectuelen.

Torre de Belém

Aan de westkant van Lissabon staat de Torre de Belém, misschien wel het beroemdste monument van heel Portugal. De vierkante toren werd gebouwd tussen 1515 en 1521 in de haven van Lissabon als eerbetoon aan de grote ontdekkingsreizen van Portugal in de 16e eeuw. Vasco da Gama ontdekte een zeeroute naar India en ook Brazilië en andere delen van Afrika en Azië werden ontdekt. Tegelijk diende het als fort om de haven van Lissabon te bewaken. Op het lager gelegen bastion staan nog altijd 17 kanonnen die naar de zee zijn gericht.

Oorspronkelijk was de Torre de Belém gebouwd op een eiland in de rivier de Taag. Onder meer door de aardbeving in 1755 veranderde de loop van de rivier en kwam de toren vrijwel aan de oever te liggen. De vestingtoren is gebouwd in de Manuelstijl, een Portugese laatgotische stijl met rijke versieringen. Aan de buitenkant is het bouwwerk verfraaid met Arabische koepeltorentjes en fantasievolle motieven. Een van de gravures is van een neushoorn, de eerste afbeelding van dit dier in Europa. Tot 1830 werden de kerkers van de toren nog gebruikt als gevangenis.

Torre de Bélem is tegenwoordig een van de populairste trekpleisters van Lissabon. Op de eerste verdieping vind je de Gouverneurszaal en op de tweede verdieping zie je de Koningskamer, met een prachtig gewelfd plafond en een geblokte vloer. Hier kom je ook op een schitterende overdekte galerij met bogen en ornamenten. Via een wenteltrap bereik je het dakterras met een schitterend uitzicht over de stad. Unesco heeft de toren in 1983 op de Werelderfgoedlijst gezet. Het is altijd erg druk, dus regel je kaartjes van tevoren. Adres: Avenida Brasília, 1400-038 Lissabon, Portugal.

Praça do Rossio

Praça do Rossio is al eeuwenlang het voornaamste plein in de wijk Baixa, het historische centrum van Lissabon. Al sinds de 13e eeuw is het dé plek waar inwoners van de stad elkaar ontmoeten en waar belangrijke evenementen plaatsvinden. Door de jaren heen was het rechthoekige plein het toneel van politieke manifestaties, markten, volksfeesten, stierengevechten en openbare executies. Op oudejaarsavond komen feestvierders hier bij elkaar om het nieuwe jaar in te luiden.

In de 19e eeuw werd de naam veranderd in Praça Dom Pedro IV als eerbetoon aan de toenmalige koning van Portugal en keizer van Brazilië, maar de Portugezen blijven het gewoon het ‘Rossio plein’ noemen. De vorst kreeg in 1870 een eerbetoon in de vorm van een groot standbeeld in het midden van het plein. In zijn rechterhand houdt hij de grondwet vast, terwijl vier vrouwelijke figuren aan de voet van de zuil zijn ‘kwaliteiten’ vertegenwoordigen.

Ook kreeg het plein in de 19e eeuw de beroemde zwart-wit gegolfde bestrating die je duizelig kan maken als je er lang naar kijkt. Vooral na een drankje (teveel) lijkt het mozaïeken patroon te bewegen. Aan de noordkant van het plein staat het Teatro Nacional Dona Maria II, het nationale theater van Portugal. Beroemd is café Nicola dat al sinds 1787 bestaat. Het is een van oudste koffiehuizen van Lissabon waar vroeger kunstenaars, schrijvers en intellectuelen bij elkaar kwamen.

Kathedraal van Lissabon

De Kathedraal van Lissabon (Sé de Lisboa) is de oudste en beroemdste kerk in de Portugese hoofdstad. De bouw begon in 1147 op de resten van een oude moskee, nadat de Arabieren uit Portugal waren verdreven. Er verrees een robuuste kathedraal van massieve stenen blokken met twee klokkentorens die qua uiterlijk eerder aan een fort doet denken.

Misschien mede daardoor heeft de kerk meerdere aardbevingen doorstaan, maar door de grote aardbeving in 1755 werd toch een deel van het monument verwoest. Daarop vond een grondige renovatie plaats om de kathedraal in oude glorie te herstellen. Door restauraties en verbouwingen in de loop der jaren zie je in het gebedshuis een mix van architectuurstijlen terug, van romaans en gotisch tot barok en neoklassiek.

Voor € 5 kun je een bezoek brengen aan de kathedraal, het bijbehorende klooster en het museum. In deze ‘Schatkamer’ worden de belangrijkste bezittingen bewaard, waaronder religieuze kunstwerken, sculpturen, ruim 4000 edelstenen, kerkelijke gewaden en relikwieën. Bewonder ook het prachtige roosvenster van glas-in-loodramen boven de entree. Jezus is in het midden afgebeeld, met daaromheen de twaalf apostelen. Adres: Largo da Sé 1, 1100-585 Lissabon, Portugal. Website: www.sedelisboa.pt

Nationaal Azulejo Museum

De mooiste werken van keramische tegeltjes zie je in Museu Nacional do Azulejo, oftewel het ‘Nationaal Tegelmuseum’. Dit museum is helemaal gewijd aan de kunst van de azulejo’s, de beroemde handbeschilderde tegeltjes die zo kenmerkend zijn voor de Portugese cultuur. Hier zie je een prachtige tegelcollectie van de 15e eeuw tot het heden, met enkele bijzondere werken.

Een hoogtepunt is het Vista Panorâmica de Lisboa dat aan het begin van de 18e eeuw is gemaakt, ruim vóór de grote aardbeving van 1755. Het panoramapaneel van witte en blauwe tegeltjes strekt zich over meerdere meters uit en geeft een uniek beeld van de stad voordat een natuurramp vele gebouwen verwoestte. Ook bijzonder is Nossa Senhora da Vida, een altaarstuk uit 1580 dat de Maagd Maria uitbeeldt. Het is een van de oudste en meest waardevolle tegelwerken van het museum.

Naast de tegels zijn er ook tentoonstellingen met keramiek, porselein en aardewerk uit de 19e en 20e eeuw. Het museum is gevestigd in een voormalig klooster uit 1509 in het westelijke deel van Lissabon. Met de barokke versieringen, het houtsnijwerk, de schilderijen en natuurlijk tegeltjes is het klooster zelf ook al het bezichtigen waard. Adres: Rua Me. Deus 4, 1900-312 Lissabon, Portugal. Website: www.museudoazulejo.pt

Santa Justa-lift

In het heuvelachtige Lissabon is het soms wel handig als je de lift kunt nemen 🙂 Dat kan met de Santa Justa-lift (Elevador de Santa Justa), die de oude wijk Baixa verbindt met het hoger gelegen plein Largo do Carmo. De 45 meter hoge lift werd in 1902 in gebruik genomen als onderdeel van het openbaar vervoer-netwerk, maar is inmiddels een populaire toeristische attractie.

Van buiten ziet de Santa Justa-lift er sierlijk uit met het gietijzeren traliewerk en de neogotische versieringen. Het zal je dan ook niet verwonderen dat de Portugese architect Raoul du Ponsard een leerling was van Gustave Eiffel, de ontwerper van de Eiffeltoren in Parijs.

Bovenop de lift is een uitkijkpunt waar je de huizen van de oude wijk Baixa onder je ziet liggen. In de houten liftcabine kunnen 20 mensen omhoog, maar vreemd genoeg kunnen maar 15 mensen naar beneden. Voor het ritje van een halve minuut betaal je € 5,30 (in 2024). Je kunt gebruikmaken van de lift van 07.00 tot 22.00 uur (en in de zomer een uurtje later). Adres: Rua de Santa Justa, 1150-060 Lissabon, Portugal. Website: www.carris.pt

Nationaal Rijtuigenmuseum

Het Nationaal Rijtuigenmuseum (Museu Nacional dos Coches) heeft een van de mooiste collecties antieke rijtuigen en koetsen ter wereld. De 70 rijtuigen dateren uit de 16e tot en met de 19e eeuw en zijn allemaal uitbundig versierd met schilderingen, ornamenten en verguld houtsnijwerk. Ze werden in het verleden vooral gebruikt door het Portugese koninklijk huis voor ceremonies en processies, maar ook door edelen, bisschoppen en leden van andere Europese vorstenhuizen.

De oudste paardenkoetsen zijn gemaakt aan het einde van de 16e eeuw en werden gebruikt door koning Filips III van Spanje, die ook koning Filips II van Portugal was. Met de koets kon hij tussen de twee landen heen en weer reizen. Een hoogtepunt is ook de koets die speciaal in 1716 werd ontworpen voor een bezoek van de Portugese ambassadeur aan het Vaticaan. Het rijtuig is versierd met beeldhouwwerken die verwijzen naar de oceaan en Portugese ontdekkingsreizen. Het museum bevindt zich in een voormalige paardenmanege vlak bij het Hiëronymietenklooster. Adres: Avenida da Índia 136, 1300-300 Lissabon, Portugal. Website: www.museudoscoches.gov.pt

Voor het laatst bijgewerkt op 20 september 2024. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over de beste bezienswaardigheden in Lissabon, Portugal, dan kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Shutterstock.com.