Wat te doen in Tongeren, de oudste stad van België: 10 tips!

Wil je een leuke stedentrip plannen in België, denk dan niet meteen aan Brugge of Antwerpen! Niet ver van de Nederlandse grens vind je Tongeren. Het is onder Nederlanders nog niet heel bekend, maar het is de oudste stad van België. Al in het jaar 10 na Christus stichtten de Romeinen Tongeren als handelsstad.

Die Romeinse invloed zie je op enkele plaatsen terug, zoals bij een heuvel waar ze ooit een aquaduct hadden aangelegd. In het Gallo-Romeins Museum kom je alles te weten over de tijd van de Romeinen. Maar ook de middeleeuwen proef je bijna letterlijk als je er over straat loopt, met de eeuwenoude huizen, kerken en monumenten.

Denk eens aan een tripje naar deze oeroude stad, op slechts 20 kilometer rijden van Maastricht. Ben je benieuwd naar alle bezienswaardigheden in de oudste stad van België? Hier vind je 10 tips wat te doen in Tongeren!

Grote Markt

De Grote Markt is het hart van de stad en de plek waar het eigenlijk allemaal begon. Tongeren kreeg al in de 2e eeuw marktrechten, dus moet je eens bedenken hoe lang hier al spullen worden verhandeld! Niet gek dus dat je Tongeren de oudste stad van België mag noemen. Nog altijd is er een markt op het plein. Elke donderdag van 08.00 tot 13.00 uur kun je hier allerlei streekproducten scoren.

Maar de Grote Markt is ook de plek om een terrasje te pakken bij een van de gezellige cafés en restaurants rondom het plein. Pak bijvoorbeeld een drankje bij Brasserie De Lido (www.delido.be), gevestigd in een prachtig herenhuis uit 1707.

Midden op het plein staat een staat een bronzen standbeeld van Ambiorix, dat ingehuldigd werd in 1866. Hij is een lokale held omdat hij zich in 54 voor Christus had verzet tegen de Romeinen. De Grote Markt is omgeven door verschillende andere bezienswaardigheden van Tongeren, zoals de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en het stadhuis (verderop in dit artikel lees je daar meer over).

Onze-Lieve-Vrouwebasiliek

Midden in het centrum prijkt de imposante Onze-Lieve-Vrouwebasiliek fier boven de rest van Tongeren uit. De eerste stenen van deze kathedraal werden al in 1240 gelegd. De basiliek geldt als een van de mooiste gotische religieuze bouwwerken van België.

Je kunt 300 treden beklimmen van de 56 meter hoge kerktoren voor een adembenemend uitzicht over Tongeren en omgeving. Er wordt een beperkt aantal bezoekers toegelaten, dus reserveer op voorhand je ticket.

Ondergronds is een archeologische kelder omgevormd tot het museum Teseum, waar je de kerkschatten kunt bewonderen. Je ziet er onder meer religieuze kunstwerken, priestergewaden en relieken – dus overblijfselen van het lichaam van een heilige. De kerk staat op de Grote Markt van Tongeren, waar het uitkijkt op het standbeeld van Ambiorix. De ingang van het museum is aan de andere kant. Adres: Museumkwartier 2, 3700 Tongeren, België. Website: www.teseum.be

Stadhuis van Tongeren

Aan de noordkant van de kerk pronkt het schitterende stadhuis van Tongeren, met de fraaie rode gevel en witte kozijnen. Het werd van 1737 tot 1755 gebouwd in Luikse stijl door architect Pascal Barbier uit Luik. Oorspronkelijk had de stad al een raadhuis sinds de 13 eeuw, maar dat werd in 1677 door Franse legers verwoest (samen met driekwart van de andere gebouwen in Tongeren).

Na een grootschalige renovatie van elf jaar is het stadhuis in de zomer van 2023 weer heropend voor het publiek. Onder leiding van een stadsgids kun je een bezoek brengen en een kijkje nemen in de trouwzaal, de raadszaal en het kabinet van de burgemeester, die allemaal statig zijn ingericht. Ook hangen er schilderijen van kunstenaars die Tongeren op het witte doek hebben vastgelegd. Adres: Stadhuisplein 9, 3700 Tongeren, België. Website: www.visittongeren.be

Gallo-Romeins Museum

De Romeinse invloedssfeer zie je nog het duidelijkst terug in het Gallo-Romeins Museum in het centrum van Tongeren. In het museum wordt aan de hand van 2000 authentieke objecten de geschiedenis van de regio verteld, van de prehistorie tot het einde van de Romeinse tijd.

Zo leer je dat de stad ooit een enorm Romeins tempelcomplex had, waar nu niks meer van bewaard is gebleven. Met de talloze levensechte figuren en opgezette dieren is het museum ook een leuk uitje als je wat wilt doen met kinderen in Tongeren. Adres: Museumkwartier 5, 3700 Tongeren, België. Website: www.galloromeinsmuseum.be

Begijnhof

De met kasseien geplaveide straatjes en pleintjes in het Begijnhof ademen nog steeds de sfeer van de middeleeuwen. Het is dan ook niet voor niets dat dit deel van de Tongeren op de Werelderfgoedlijst van Unesco is beland. De huisjes hebben de tand des tijd niet geheel doorstaan, maar dat geeft het Begijnhof ook meteen zijn charme.

Zeker als je bedenkt dat de geschiedenis al teruggaat tot de 13 eeuw, toen de eerste ‘begijnen’ (alleenstaande vrouwen) hier kwamen wonen. Als je er in de winter loopt, in het schemerdonker en zonder toeristen, is het muisstil en waan je je zo eeuwen terug.

Het Begijnhof heeft ook een Begijnhofkerk en het museum Beghina. Dit is een authentiek ingericht huisje uit 1660 waar je kunt zien hoe de vrouwen vroeger leefden. In de kelder kun je een ambachtelijk gebrouwen begijnenbiertje drinken. Adres: Onder de Linde 12, 3700 Tongeren, België. Website: www.begijnhofmuseumtongeren.be

Moerenpoort

Tongeren was in de middeleeuwen omringd door een hoge muur en zes stadspoorten en verdedigingstorens. De Moerenpoort uit 1379 – vernoemd naar de destijds aanwezige moerassen – is de enige van zijn soortgenoten die de vele oorlogen en belegeringen heeft overleefd.

Met de auto kun je nog altijd door deze poort het oude centrum binnen rijden. De Moerenpoort kun je ook bezoeken. Binnen is een museum over de militaire geschiedenis van de stad en bovenop heb je een prachtig uitzicht over Tongeren. Adres: Leopoldwal 49, 3700 Tongeren, België.

Antiekmarkt Tongeren

In de oudste stad van België kun je natuurlijk op zoek naar oude spullen. Ga daarvoor op zondagochtend naar de Antiekmarkt Tongeren, de grootste antiek- en brocantemarkt van de Benelux. Bij meer dan 350 standhouders en een 40 antiekzaken kun je terecht voor oude serviezen, kunst, antieke meubels, vintage radio’s, oorlogsparafernalia en allerhande andere snuisterijen.

De markt is populair onder Nederlanders, maar ook Duitsers, Fransen, Britten en zelfs Amerikanen komen hier om op zoek te gaan naar zeldzame vondsten. De Antiekmarkt vindt zondag plaats van 07.00 uur tot 13.00 uur. In de zomermaanden zorgen straatmuzikanten en straattheater voor extra sfeer. Adres: Clarissenstraat 15, 3700 Tongeren, België. Website: www.antiekmarkt-tongeren.be

Sint-Janskerk

Religie speelde altijd een belangrijke rol in Tongeren: de stad telde ooit liefst 24 kerken! De meeste hebben inmiddels een andere bestemming gekregen, maar de Sint-Janskerk is na de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek de tweede parochiekerk in de stad. De Sint-Jan-de-Doperkerk – zoals het gebedshuis ook bekendstaat – is zelfs iets ouder, want de bouw begon al in de 12e eeuw.

In de loop van de eeuwen is de kerk verschillende keren hersteld en uitgebreid. Zo kwam de huidige toren er pas bij in 1615. Op bepaalde dagen kun je via het toeristenbureau van Tongeren een rondleiding krijgen in de kerk. Dan krijg je verhalen te horen over de verschillende bouwstijlen, de glas-in-loodramen, de heiligenbeelden en de grafstenen van ridders. Adres: Sint-Jansstraat 11, 3700 Tongeren, België.

Kasteel van Betho

Iets ten westen van het stadscentrum van Tongeren ligt het Kasteel van Betho. Het is een imposant kasteelcomplex met een hoeve, vier hoektorens en twee vierkante binnenplaatsen. Daar omheen ligt een park met een vijver. De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot de 13e eeuw, maar wat je nu ziet dateert uit de 17e eeuw. Naar verluidt was Arnold van Betu de eerste bewoner, die in 1272 overleed. In de volksmond stond hij bekend als Betho.

Het kasteel is nog altijd eigendom van een Belgische adellijke familie en daarom niet te bezichtigen. In de omgeving kun je wel mooie wandelingen maken als je wat actiefs wilt doen. Bij het kasteel begint en eindigt een uitdagende lusvormige wandelroute van 6,8 kilometer, dwars door de natuur rondom Tongeren. Mogelijk kun je witstaarthertjes spotten.

Het kasteel ligt in natuurgebied Beukenberg, met een kunstmatige heuvelrug die door de Romeinen is aangelegd. In deze aarden wal van 4 kilometer lang bouwden ze een ingenieus aquaduct om Tongeren van water te voorzien. Adres: Mulkerstraat, 3700 Tongeren, België.

Natuurgebied De Kevie

Nog meer natuur vind je aan de oostkant van Tongeren, in natuurgebied De Kevie. Dit is een uitgestrekt reservaat met bossen, moerassen, poelen, sloten en vochtige hooilanden. Er leeft een kudde konikpaarden en verder kun je er verschillende soorten vogels spotten, waaronder nachtegalen, boomvalken en gierzwaluwen. In de schemering vang je misschien een glimp op van de bever en de das.

In het natuurgebied zijn vier bewegwijzerde wandelroutes uitgestippeld, variërend in lengte van 2,6 tot ruim 7 kilometer. Vergeet niet laarzen of stevige wandelschoenen aan te trekken om droge voeten te houden. In het voorjaar zie je vele wilde bloemen in bloei staan.

Elke twee maanden is er een wandeling onder leiding van een ervaren gids waar iedereen gratis aan mag deelnemen. Het bezoekerscentrum Natuur.huis De Kevie is een handig startpunt om het gebied te verkennen. Adres: Neremweg 72, 3700 Tongeren, België. Website: www.kevie.be

Wat te doen in Tongeren: praktische tips

Overnachten in Tongeren

In Tongeren en omgeving zijn tientallen hotels, bed & breakfasts, gastenkamers en vakantiewoningen. Zoek je liever een vakantiehuis in Tongeren? Kijk dan op Booking.com voor een overzicht van vakantiehuizen die particulieren in de omgeving van Tongeren verhuren. Je verblijft vaak in de natuur en je wordt wakker met het gezang van vogels en uitzicht op akkers of bossen. Landal Mooi Zutendaal is een fijn vakantiepark op een halfuur rijden van Tongeren.

Een aanrader in Tongeren is Boutique Hotel ‘t Huys van Steyns. Dit charmante 3-sterrenhotel is gevestigd in een monumentaal pand uit 1892, met een bijzondere geschiedenis. Dit was eerder de residentie van Louis Steyns, die in Tongeren het prestigieuze schoenenmerk Ambiorix heeft opgericht.

Het hotel ligt dichtbij het station en 500 meter van het centrum van Tongeren. Ontbijten kan in de prachtige orangerie met zicht op de tuin en er zijn fietsen te huur. ► Boek een overnachting in Boutique Hotel ‘t Huys van Steyns vanaf € 110

Op een toplocatie op een steenworp afstand van de Grote Markt ligt Boutique Hotel Caelus VII, dat goede reviews heeft van reizigers. Het 3-sterrenhotel heeft vriendelijk personeel en zes kamers die smaakvol zijn ingericht met subtiele verwijzingen naar het verleden. Oorspronkelijk was dit herenhuis een hoedenwinkel en in de decoratie vind je daar nog details van terug. De naam ‘Caelus’ is een verwijzing naar de Romeinse god van de hemel. Dus het is hemels overnachten hier in Tongeren ► Boek een overnachting in Boutique Hotel Caelus VII vanaf € 102

Eten en drinken in Tongeren

Cultuur is niet het enige waarvoor je de trip naar de oudste stad van België op het programma kunt zetten. Tongeren barst van de pleinen en straten waar je kunt vertoeven voor de inwendige mens. De Grote Markt is dé plek waar je op een terrasje kunt zijgen met een Belgisch biertje. Probeer eens een biertje van AT TACK (www.brouwerijattack.be), een lokale brouwerij in Tongeren.

Ook aan chocolaterieën is geen gebrek. Neem zeker een zakje ambachtelijk met de hand gemaakte chocolaatjes mee naar huis. Wat dacht je van de ‘steenuilpraliné’? Dat zijn Tongerse pralines in melk- en fondantchocolade gevuld met Haspengouwens fruit. Ga bijvoorbeeld naar Huize Puck aan Maastrichterstraat 33 om wat lekkers te scoren.

Tongeren heeft geen sterrenrestaurant, maar in restaurant ALTER (www.restaurant-alter.be) komt de beleving aardig in de buurt. Alter is de Latijnse naam voor ‘anders’, met een knipoog naar de taal die de Romeinen in Tongeren spraken. Met ‘out-of-the-box’ gerechten wil het restaurant anders zijn dan soortgenoten. Je kunt van de kaart bestellen of kiezen uit een menu van 5, 6 of 7 gangen. Het restaurant bevindt zich in een oude school ten noorden van het centrum.

Reizen naar Tongeren

Tongeren ligt in de Belgische provincie Limburg, ten westen van Maastricht. De stad ligt niet ver: met de auto vanaf Utrecht is het ongeveer 2 uur rijden over een afstand van 200 kilometer. Ten zuiden van het centrum bij stadspark De Motten zijn twee gratis parkeerterreinen waar je gratis kunt parkeren. Dichter bij de oude binnenstad kun je betaald parkeren bij Q-Park Centrum Tongeren (www.q-park.be).

Tongeren heeft een eigen treinstation, vanuit het nabijgelegen Hasselt is het 23 minuten met de trein. Bij vertrek vanaf Amsterdam CS neem je eerst de trein naar Brussel-Noord, en daar stap je over op een intercity naar Hasselt (1 uur en 8 minuten). Het station van Tongeren ligt een beetje buiten het centrum. Hier vandaan is het ongeveer een kwartiertje lopen naar de Grote Markt.

Je kunt er ook makkelijk met de bus komen. Vanaf Maastricht rijdt buslijn 62 elk uur naar Tongeren, van de Belgische busmaatschappij De Lijn (www.delijn.be). De busrit duurt ongeveer 22 minuten. Vanaf Hasselt is het een halfuurtje met de bus.

Meer informatie over een vakantie in Tongeren vind je op de website van Toerisme Tongeren: www.visittongeren.be

Voor het laatst bijgewerkt op 14 januari 2025. Als je aanvullingen, tips of opmerkingen hebt over wat te doen in Tongeren, de oudste stad van België, kun je dat laten weten via het contactformulier. Foto’s © Wereldreizigersclub; Shutterstock.com; Booking.com.